Μια από τις Αυστραλές νοσοκόμες που υπηρέτησαν στη Λήμνο κατά την εκστρατεία της Καλλίπολης τιμήθηκε φέτος, μέσα από τον πίνακα μιας μαθήτριας, με το βραβείο Victorian Premier’s Spirit of ANZAC Prize. Το βραβείο αυτό απονέμεται κάθε χρόνο σε μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που λαμβάνουν μέρος στο Διαγωνισμό υπό την αιγίδα του υπουργού Υποθέσεων Βτεράνων της Βικτώριας. Οι μαθητές διαγωνίζονται σε λογοτεχνικά και εικαστικά έργα που έχουν εμπνευστεί από την αυστραλιανή ιστορία των ANZACs.
Ο Διαγωνισμός ξεκίνησε το 2005 και έως σήμερα έχουν βραβευθεί 500 μαθητές στη Βικτώρια. Πριν την πανδημία, δινόταν η ευκαιρία στους μαθητές να συμμετάσχουν σε εκπαιδευτικά ταξίδια εντός και εκτός Αυστραλίας για να μελετήσουν την ιστορία των ANZACs. Φέτος σαράντα μαθητές βραβεύτηκαν με το ποσό των 2.500 χιλιάδων δολαρίων σε υποτροφίες.
Αυτό που κέντρισε το ενδιαφέρον του Ελληνοαυστραλού γερουσιαστή, Lee Tarlamis OAM, ήταν ο πίνακας της μαθήτριας της Α’ Λυκείου, Mai Brice, από το Norwood Secondary College, που επέλεξε να ζωγραφίσει την Αυστραλή νοσοκόμα Rachel Pratt που υπηρέτησε στη Λήμνο. Συγκινήθηκε ιδιαίτερα καθώς ο ίδιος έλκει την καταγωγή του από τη Λήμνο και ένιωσε πολύ περήφανος που η μαθήτρια τίμησε τη μνήμη της αδελφής νοσοκόμας, Rachel Pratt, και τη συνολική προσφορά των ANZACs.
H Rachel Pratt γεννήθηκε κοντά στο Heywood της Βικτώριας, σπούδασε Νοσηλευτική στο Νοσοκομείο του Ballarat και έπειτα υπηρέτησε στο Royal Women’s Hospital στο Carlton. Το 1915, σε ηλικία 37 ετών, κατετάγη στο Αυστραλιανό Στρατιωτικό Νοσηλευτικό Προσωπικό και αναχώρησε το Μάιο με το 3ο Γενικό Νοσοκομείο Αυστραλίας για ένα ταξίδι που θα την έβγαζε στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο της Λήμνου.
Στις αρχές Αυγούστου 1915, μαζί με τις υπόλοιπες νοσοκόμες επάνδρωσαν το νοσοκομείο στον Κόλπο του Μούδρου και σε λίγες μέρες άρχισαν να δέχονται συνεχώς τραυματισμένους στρατιώτες από τις μάχες στην Καλλίπολη, που όλο και αυξάνονταν.
Ξανακοιτάζοντας το βιβλίο μου “Lemnos & Gallipoli Revealed”, διαπίστωσα πόσο τυχεροί είμαστε που η συγκεκριμένη νοσοκόμα έχει καταγράψει τα απομνημονεύματάα της από τη Λήμνο και δημοσιεύτηκαν πολλά χρόνια αργότερα στο περιοδικό του NSW RSL “Revielle”. Εκεί περιγράφει “τη χαοτική κατάσταση” στα νοσοκομεία καθώς δυσκολεύονταν να περιθάλψουν τους όλο και περισσότερους τραυματισμένους στρατιώτες. Τέσσερις μέρες μόλις μετά την άφιξή τους είχαν πάνω από 800 στρατιώτες υπό τη φροντίδα τους. Η Rachel θυμάται την έλλειψη κρεβατιλων, σε σημείο να τοποθετούν στρώματα στο πάτωμα και να χρησιμοποιούν κουβέρτες αντί για μαξιλάρια. Υπήρχε έλλειψη παροχής νερού και η τροφή ήταν περιορισμένη.
Οι επίδεσμοι των τραυματιών γέμιζαν με υγρά και έρχονταν και κολλούσαν πάνω τους οι μύγες το καλοκαίρι. Καθώς περνούσε ο καιρός, οι σοβαρά τραυματισμένοι στρατιώτες όλο και αυξάνονταν. Σύντομα το προσωπικό υπέφερε από δυσεντερία, ενώ το χειμώνα οι στρατιώτες υπέφεραν από κρυοπαγήματα. Η Rachel αναφέρεται στη θλίψη της για το χαμό ενός στρατιώτη που πέθανε παρά τον ακρωτηριασμό του ποδιού του από τη γάγγραινα.
Όμως, όπως και πολλοί που υπηρέτησαν αυτή τη δύσκολη περίοδο στο νησί, έτσι και η Rachel εκτίμησε τις φυσικές ομορφιές του αιγαιοπελαγίτικου τοπίου. “… Ακολούθησαν μερικές όμορφες μέρες. Το λιμάνι ήταν πανέμορφο, τα νερά είχαν ένα αμυδρό κυματισμό. Όλα φαίνονταν γαλήνια. Τα ηλιοβασιλέματα εκθαμβωτικά, τα χρώματα εναλλάσσονταν, αλλά παρέμεναν πανέμορφα” γράψει χαρακτηριστικά η Rachel.
Ο γερουσιαστής Lee Tarlamis με το βιβλίο Lemnos & Gallipoli Revealed, όπου συγκαταλέγονται οι αναφορές της Rachel από το διάστημα που υπηρέτησε στη Λήμνο. Φώτο: Jim Claven 2021
Καθώς η εκστρατεία έφτασε στο τέλος της, η Rachel με τις υπόλοιπες νοσοκόμες έφυγαν από τη Λήμνο τον Ιανουάριο του 1916 για την Αίγυπτο. Αργότερα, έγραψε πόσο περήφανη ένιωσε για την ίδια και τις συναδέλφισσές της που υπηρέτησαν στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο της Λήμνου.
Από εκεί βρέθηκε στη Γαλλία όπου τραυματίστηκε βαριά σε αεροεπιδρομή τον Ιούλιο του 1917. Μετά την ανάρρωσή της υπηρέτησε στην Αγγλία έως το τέλος του πολέμου και τής απονεμήθηκε το Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας και πήρε προαγωγή για το θάρρος και την γενναιότητά της. Στην Αυστραλία επέστρεψε το 1919 όπου συνέχισε να εργάζεται ως νοσοκόμα, υποφέροντας όμως από χρόνιους πόνους των τραυμάτων της από τον πόλεμο. Η Rachel απεβίωσε στο νοσοκομείο Heidelberg’s Repatriation το 1954.
Η μαθήτρια, Mia Brice, που επέλεξε να ερευνήσει τη ζωή και το έργο της αδελφής, Rachel Pratt, θέλησε να την απεικονίσει όπως χαρακτηριστικά είπε “όπως ήταν στην πραγματικότητα, μία ταπεινή και ευγενική ψυχή, με επιμονή και θάρρος που επέλεξε να αγωνιστεί για τη ζωή της αντί να υποκύψει στα τραύματά της”.
Ο κ. Lee Tarlamis ευελπιστεί να συγχαρεί την μαθήτρια από κοντά και να την ευχαριστήσει για την εξαιρετική της εργασία. Παράλληλα, ενθάρρυνε τους μαθητές και τα σχολεία να συμμετάσχουν σε τέτοιου είδους σημαντικά προγράμματα.
#Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα βραβεία Victorian Premier’s Spirit of ANZAC Prize και τα ονόματα όσων βραβεύτηκαν μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα vic.gov.au/soap.
*Ο Jim Claven είναι ιστορικός και συγγραφέας. Έχει γράψει το βιβλίο “Lemnos & Gallipoli Revealed: A Pictorial History of the Anzacs in the Aegean, 1915-16”. Το νέο του βιβλίο “Grecian Adventure: ANZAC Trail Stories and Pictures – Greece 1941” αναμένεται να κυκλοφορήσει αρχές του νέου έτους. Μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί του ηλεκτρονικά στο jimclaven@yahoo.com.au
