Τα Αλάτσατα, δεύτερη μετά το Αϊβαλί αμιγώς ελληνική πόλη της Μικράς Ασίας, ήταν μια ανθηρή οικονομικά και πολιτιστικά ελληνική κοινότητα που έσβησε βίαια το Σεπτέμβρη του 1922 θρηνώντας πολλά θύματα της μέρες του διωγμού τους.

Οι κάτοικοί της πρόσφυγες κατοίκησαν κυρίως στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, κυρίως στις Η.Π.Α. και στην Αυστραλία.

Στο Brisbane, πριν σχεδόν εκατό χρόνια (αμέσως μετά την Μικρασιατική Καταστροφή) δημιουργήθηκε μια γειτονιά που έχει χαρακτηριστεί και ως «Μικρά Αλάτσατα».

Η γειτονιά αυτή βρίσκεται στο West End της πρωτεύουσς του Κουίνσλαντ και διατηρεί ακόμα το «μικρασιατικό της στοιχείο».

Εκεί έφτασαν οι πρώτοι πρόσφυγες από τα Αλάτσατα, μια αμιγώς ελληνική πόλη της Μικράς Ασίας που ήταν μια ανθηρή οικονομικά και πολιτιστικά ελληνική κοινότητα και έσβησε βίαια το Σεπτέμβριο του 1922, θρηνώντας πολλά θύματα της μέρες του διωγμού τους.

Τα στοιχεία για τους πρόσφυγες του West End του Brisbane αναφέρονται σε ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε πριν οκτώ περίπου χρόνια στην αγγλική γλώσσα υπό τον τίτλο «90 Χρόνια από την Καταστροφή της Σμύρνης. Οι πρόσφυγες που έκαναν ένα νέο ξεκίνημα στο West End, South Brisbane».

Όπως είχαμε γράψει στον «Νέο Κόσμο» τότε, το βιβλίο κυκλοφόρησε από το Σύλλογο Μελέτης του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας που λειτουργεί στο Κουίνσλαντ.

Συγγραφέας του βιβλίου είναι η Δέσποινα Δράκου ( τότε αντιπρόεδρος του Συλλόγου) της οποίας ο πατέρας ήταν πρόσφυγας. «Ο πατέρας μου», λέει, «με ενέπνευσε να γράψω το βιβλίο αυτό. Ήταν μόλις δέκα χρόνων, επέζησε της καταστροφής της Σμύρνης και εγκαταστάθηκε στο Brisbane μαζί με την οικογένειά του αμέσως μετά το 1922».

Η κ. Δράκου σημειώνει ότι ο πατέρας της, Γιάννης Δρακάκης, τής είχε διηγηθεί πολλές ιστορίες που δεν μπορούσε να βρει στα βιβλία των «ιστορικών» και αυτό την έκανε να ψάξει και να βρει σπάνιο υλικό από επιζώντες, διπλωμάτες αλλά και δημοσιεύματα εφημερίδων της εποχής.

Η τότε πρόεδρος του Συλλόγου, Τζορτζίνα Μονζεράτ, είχε δηλώσει κατά την παρουσίαση του βιβλίου, ότι η έκδοσή του αποφασίστηκε για να τιμηθούν τα θύματα της καταστροφής, αλλά και «για να ειπωθεί η ιστορία των Μικρασιατών προσφύγων που σκόρπισαν στα πέρατα της γης μετά τον ξεριζωμό από τις πατρογονικές τους εστίες».

Όπως ανέφερε τότε η κ. Δράκου, οι επιζώντες της Μικρασιατικής Καταστροφής ήταν ελάχιστοι αλλά οι απόγονοί τους ζούσαν και ζουν στο Μπρίσμπαν και «θυμούνται».

Βέβαια, στη συγκεκριμένη περιοχή δεν εγκαταστάθηκαν μόνο Αλατσατιανοί, αλλά και πρόσφυγες από άλλα μέρη της Μικράς Ασίας, όπως εξάλλου και σε άλλες πόλεις της Αυστραλίας.

Η πλειοψηφία, όμως, ήταν από τα Αλάτσατα. Μάλιστα, οι πρώτοι έφτασαν στο Brisbane πριν την καταστροφή του 1922 κατά τον «πρώτο διωγμό», ήταν οι Λαθούρας, Γιρδής, αδελφοί Τσολάκα και ο Κωνσταντίνος Βαρθολόμης από την Κάτω Παναγιά, οι οποίοι έφυγαν πριν φτάσουν σε στρατεύσιμη ηλικία και υπηρετήσουν τον Οθωμανικό στρατό.

Κατέληξαν στην Αυστραλία μετά από ταξίδι δυο μηνών, αλλά είχαν μαζί τους χρυσές λίρες και μπόρεσαν να ξεκινήσουν επιχειρήσεις.
Μετά την Καταστροφή του ’22 έφεραν και συγγενείς τους, πρόσφυγες πλέον, στην Αυστραλία. Μόνο που οι τελευταίοι τα είχαν χάσει όλα και έφτασαν με τα ρούχα που φορούσαν…

Έτσι σιγά-σιγά- και μέσω γάμων με φωτογραφίες αφού οι πρώτοι που έφτασαν στην Αυστραλία ήταν άνδρες- αυξήθηκαν οι πρόσφυγες του Brisbane και δημιούργησαν τον «Μικρασιατικό Σύλλογο» και ελληνικό σχολείο για να διατηρήσουν τις παραδόσεις τους.

Ήταν από τα Αλάτσατα, τη Σμύρνη, το Τσεσμέ, την Κάτω Παναγιά, το Βαντζίκι, τα Βουρλά, το Μελί, το Ρέις Ντερέ και άλλες περιοχές της Ιωνίας.

Η κ. Δράκου στο βιβλίο της αναφέρει συγκεκριμένα περιστατικά, ονόματα, δράσεις και παραθέτοντας σπάνιες φωτογραφίες.

Όπως δε σημειώνει, πολλές οικογένειες Μικρασιατών του Brisbane έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία καταγραφής του οικογενειακού τους δέντρου.

Συλλογικά, όμως, οργανώνουν εκδηλώσεις, όπως η έκδοση του συγκεκριμένου βιβλίου, και προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανές τις μνήμες του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας και να μιλούν προς την ευρύτερη αυστραλιανή κοινωνία για την Μικρασιατική Καταστροφή και τον διωγμό του ’22.

Έτσι δημιουργήθηκε και ο Σύλλογος Μελέτης Ελληνισμού Μικράς Ασίας (The Asia Minor Greek Historical Society) που συγκεντρώνει και καταγράφει ιστορικό υλικό, οργανώνει διαλέξεις και άλλες εκδηλώσεις και έρχεται σε επαφή με άλλα Μικρασιατικά σωματεία στην Ελλάδα και ανά τον κόσμο με στόχο «να διατηρηθούν ζωντανές οι μνήμες».