Ο συνάδελφος, Μπάμπης Σταυρόπουλος, ο οποίος διαμένει μόνιμα στην Ελλάδα πλέον, τώρα που υποχώρησε κάπως η πανδημία άρχισε ξανά τα οδοιπορικά του στην πατρίδα.

Ήδη, με τον μοναδικό τρόπο που μόνο ο ίδιος γνωρίζει, μας ταξίδευσε με φωτογραφίες και σχόλιά του στην Κέρκυρα και την Ήπειρο.

Σήμερα μας ταξιδεύει στη Ρούμελη και την ιστορία…Τα οδοιπορικά του θα συνεχίζονται κατά καιρούς…

Γράφει ο Μπάμπης Σταυρόπουλος:

Ο μόνος λόγος που φωτογράφισα το σπίτι που βλέπετε στην μεγάλη φωτογραφία, δεν είναι γιατί βρισκόταν δίπλα στη λίμνη Πλαστήρα, αλλά γιατί βρισκόταν κάτω από το Βελούχι, το βουνό από το οποίο δανείστηκε, χωρίς να το ρωτήσει, το αντιστασιακό του όνομα ο Θανάσης Κλάρας, που πέρασε στην ιστορία ως Άρης Βελουχιώτης…

Και το μικρό του όνομα -δηλαδή το Άρης- από τον αρχαίο Έλληνα Θεό του πολέμου το πήρε πάλι ανερώταγα…

Και επειδή περάσαμε από τη Λαμία, όπου γεννήθηκε το 1905 ο Άρης, τα Τζουμέρκα, τα Άγραφα, το Καρπενήσι και τα ξακουστά ανταρτοβούνια της Ευρυτανίας, που είδαν πολλά τα μάτια της…

Και, μάλιστα, όχι μόνο στον αιματοβαμμένο εμφύλιο και κατά τη διάρκεια της γερμανοϊταλικής κατοχής, αλλά και κατά την Επανάσταση του 1821, αφού πολλά πρωτοπαλήκαρα του απελευθερωτικού αγώνα είχαν στην Ρούμελη την έδρα τους.

Μεταξύ αυτών ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο Αθανάσιος Διάκος και άλλοι.

Μην ξεχνάμε, επίσης, ότι μια από τις τελευταίες μάχες του Εμφυλίου, με εκατοντάδες θύματα και από τις δύο πλευρές, δόθηκε στο Καρπενήσι. Η μάχη, που ξεκίνησε στις 19 Ιανουαρίου του 1949 και κράτησε τρεις μέρες, έληξε με νίκη του Δημοκρατικού Στρατού.

Μιας λοιπόν και πέρασα από τούτα τα βουνά, είπα να γράψω δυό κουβέντες για τον Άρη, τον Καραϊσκάκη, τον Φλωράκη, τα ξεχασμένα παιδιά της Χελιδώνας και τον Εμφύλιο, που στάθηκε αφορμή να διχαστεί η πατρίδα για μισό σχεδόν αιώνα…

Ο ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΥΠΟΚΟΣΜΟ…

Από 12 χρόνων παιδί ακόμα, ο Θανάσης Κλάρας, έθεσε τον θεμέλιο λίθο, για να οικοδομήσει μετά από άλλα 25 χρόνια, το όνομά του Άρη Βελουχιώτη.

Αν ήταν ένας κανονικός μαθητής και άνθρωπος, σαν όλους τους ανθρώπους, δεν θα άφηνε τα ίχνη στην ιστορία του αντιστασιακού αγώνα και του εμφυλίου και τώρα θα είχε ξεχαστεί και από τους συγγενείς του.

Δεν ήταν, όμως, παιδί για σπίτι σαν όλα τα παιδιά και να πώς περιέγραψε ο ίδιος τι σόι… λουλούδι ήταν, όταν τον Σεπτέμβρη του 1931, αναγκάστηκε από τον “Ριζοσπάστη”, όπου εργαζόταν, να γράψει ένα απολογητικό συγνώμη για τους λίβελους που είχε γράψει κατά βενιζελικού υπουργού.

Πριν δημοσιευθεί το άρθρο, ο Κλάρας είχε πάει να καταθέσει ως μάρτυρας υπεράσπισης υπέρ της εφημερίδας του ΚΚΕ που δημοσίευσε τους λίβελους κατά του υπουργού Νικόλα Αβραάμ, κατηγορώντας τον για ομοφυλόφιλο και κύναιδο…

Όταν ήλθε, λοιπόν, η ώρα να καταθέσει, ο πρόεδρος του δικαστηρίου, τον ρώτησε, μεταξύ άλλων, αν έχει άλλες καταδίκες;

“Ναι”, του απαντά ο μάρτυρας. “Έχω μια καταδίκη από το Ιδιώνυμο” (ένας από τους εμπνευστές του νόμου αυτού κατά των κομμουνιστών ήταν και ο Αβραάμ, που ήταν και υπουργός Δικαιοσύνης της… φιλελεύθερης κυβέρνησης του Βενιζέλου).

“Μόνο αυτή την καταδίκη;” ξαναρωτά ο πρόεδρος.

“Ναι”, απαντά Άρης, “μόνο αυτή…”

Στο σημείο αυτό, παρεμβαίνει ο εισαγγελέας και αρχίζει να αραδιάζει για τον Κλάρα μια σειρά από καταδίκες για κλοπές, διαρρήξεις, απάτες και άλλες παρόμοιες πράξεις.

Πρώτη στον κατάλογο ήταν η κλοπή από μια σπείρα διαρρηκτών, της οποίας αρχηγός ήταν ο Βελουχιώτης, με ένα ακόμα λουλούδι…

Για την κλοπή αυτή του 1924 στην Θεσσαλονίκη, όταν δηλαδή ακόμα ήταν 19 ετών, καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλακή.

Να τονίσω εδώ, ότι η δίκη εκείνη είχε κάνει πάταγο, μιας και κατά του Αβραάμ είχε στραφεί όλος ο αντιβενιζελικός Τύπος (που άφηνε συνέχεια υπονοούμενα για την ομοφυλοφιλία του).

Κανείς, όμως, δεν περίμενε ότι θα τολμούσε μια σοβαρή εφημερίδα, σαν τον (τότε) “Ριζοσπάστη”, να τον αποκαλέσει πρωτοσέλιδα θυληπρεπή κύναιδο…

Ο Κλάρας, όμως, που δεν δίσταζε να πυροβολεί και μέσα στα καφενεία, το τόλμησε…

Οπότε, η εφημερίδα καταδικάστηκε, το δικαστήριο της επέβαλε πρόστιμο 85.000 δραχμών, που για την εποχή εκείνη ήταν τεράστιο, και η κατακραυγή έγινε μεγαλύτερη.

Για να περισώσει ο “Ριζοσπάστης” ό,τι μπορούσε να σωθεί, υποχρέωσε τον Θανάση να απολογηθεί δημόσια και εκείνος απολογήθηκε…

Μεταξύ άλλων, έγραψε ότι το αντιδημοκρατικό κράτος, είναι υπεύθυνο για τον κοινωνικό του κατήφορο από την παιδική ηλικία μέχρι που είδε το φως το αληθινό όταν προσχώρησε στο ΚΚΕ και ασπάστηκε τον κομμουνισμό.

Και αφού τελείωσε τον ύμνο για το κουκουέ και κάλεσε το λαό να ενταχθεί στο κόμμα, για να δει μια άσπρη μέρα, προχώρησε στο δια ταύτα με τούτα τα λόγια:

“Έκανα πολλά και διάφορα και όχι μόνο αυτά” (που είπε δηλαδή ο εισαγγελέας στη δίκη). Ρωτείστε τους ανθρώπους από τον τόπο καταγωγής μου. Θα μάθετε ότι στα μικρά μου χρόνια μεθούσα, χαρτόπαιζα, πιστόλιζα για το τίποτα τον κάθε τυχόντα”.

Και για να μην έχει κανείς αμφιβολία, ότι η μαρτυρία αυτή είναι του Θανάση, τα επανέλαβε και ο αδελφός του, Μπάμπης Κλάρας, σε ένα βιβλίο που έγραψε για τον Άρη, σχεδόν 40 χρόνια μετά την αυτοκτονία του.

“Όταν το 1919 έφυγε για την Λάρισα ο αδελφός μου” (έγραφε ο Μπάμπης) “ησύχασε και η Λαμία από την πέτρα του σκανδάλου”.

Και πώς να μην ησυχάσει όταν ένα παιδί 12, 13, 14 ετών, οπλοφορούσε, μεθούσε και πυροβολούσε όποιον να ‘ναι μέσα στα καφενεία…

Με άλλα λόγια, ο Θανασάκης είχε μια παραβατική αντικοινωνική συμπεριφορά, από τη στιγμή που κατέβηκε από την κούνια του και πριν καλά-καλά περπατήσει οπλοφορούσε…

Συνεπώς, όλα δείχνουν, ότι ο Άρης είχε σχέση με τον υπόκοσμο και, μάλιστα, όχι μικρή.

Εκεί φαίνεται ότι εξάσκησε πρώτα τις έμφυτες ικανότητές του και είχε πολλές ως “προικισμένο” παιδί που ήταν…

Εκεί απέκτησε γνωριμίες, γνώσεις και εμπειρίες, που αργότερα αποδείχθηκαν πολύτιμες για το κομμουνιστικό κίνημα και το ΚΚΕ τα μαύρα χρόνια της παρανομίας.

Όταν στο ΚΚΕ ήταν ήδη δάσκαλος σε όλα αυτά και δίδαξε και τους άλλους.

Τώρα, πώς όλα αυτά -και πολλά άλλα- παρέμεναν για 90 χρόνια άγνωστα, είναι μια άλλη ιστορία που θα πρέπει να μας προβληματίσει, για την ποιότητα των βιογράφων του και, γενικότερα, για το πώς γράφεται η ιστορία.

Κατά τη γνώμη μου, ενδεχομένως ορισμένοι να γνώριζαν λίγα πράγματα, αλλά να μην ήθελαν να τα βάλουν με το ΚΚΕ και με ένα μέρος της Αριστεράς για τους οποίους ο Άρης είναι εικόνισμα…

Ο ίδιος, πάντως, είχε μιλήσει γι’ αυτή τη σκοτεινή πλευρά της προσωπικότητάς του, αλλά τα λόγια του σκόπιμα αγνοήθηκαν από τους βιογράφους του.

Στο συμπέρασμα που έχω καταλήξει, μετά τα όσα έχω διαβάσει για τον Εμφύλιο είναι ότι, αν ο Άρης δεν θα υπήρχε, δεν θα υπήρχε και ο ΕΛΑΣ που ξέρουμε.

Ο Άρης ήταν αυτός που το ΚΚΕ τον εξουσιοδότησε να οργανώσει τις πρώτες αντάρτικες ομάδες, γιατί δεν υπήρχε άλλος με τις δικές του διαπιστωμένες ικανότητες από τα χρόνια της παρανομίας και των φυλακών.

Ο Άρης γνωρίζε καλά την ψυχοσύνθεση του υποκόσμου και πώς λειτουργούσαν οι “κλαρίτες” και όλοι οι λήσταρχοι που ανέβηκαν στο κλαρί μετά την είσοδο των Γερμανών στη χώρα και την κατάρρευση του οργανωμένου κράτους.

Οι “κλαρίτες” δεν ήταν μόνο κλέφτες και αδίστακτοι κακοποιοί, που σκότωναν για ψύλλου πήδημα. Ήταν επίσης, καλοί πολεμιστές και παλικάρια με μπέσα, που τό ‘λεγε η καρδούλα και δεν θα δίσταζαν να βάλουν το κεφάλι τους στον ντορβά.

Ως εκ τούτου, από “φονιάδες”, “ληστές” και “αποβράσματα” της κοινωνίας αποτελούνταν κυρίως οι πρώτες αντάρτικες ομάδες της Ρούμελης των Τζουμέρκων και της Νότιας Θεσσαλίας.

Τέτοιοι τύποι αποτελούσαν και την ομάδα κρούσης των μαυροσκούφηδων του Άρη, που τους έτρεμε ο εχθρός και όλοι οι ταγματασφαλίτες.

Πρέπει να δει κανείς από κοντά τα άγρια και δύσβατα βουνά των Τζουμέρκων, της Ευρυτανίας και των γύρω περιοχών για να καταλάβει ότι μόνο σκληροτράχηλοι άνδρες θα μπορούσαν να ζήσουν νηστικοί και εξουθενωμένοι από την αϋπνία και το περπάτημα μέσα στις σπηλιές

Ήξερε καλά ότι μόνο την ΑΠΟΛΥΤΗ ΒΙΑ σέβονται και φοβούνται οι “βασιλείς των ορέων”.

Οι “κλαρίτες” είχαν μεγαλώσει και γαλουχηθεί με την κουλτούρα της απολύτης βίας, γι’ αυτό και υπάκουαν αυτούς που την εφάρμοζαν, γιατί μόνο έτσι μπορούσαν να διατηρήσουν στους ώμους το κεφάλι τους…

Όταν ρωτήθηκε μια φορά από έναν “κομματικό” αντάρτη , γιατί φοράει πάντα μαύρα απάντησε “για να με φοβούνται”.

Ο μεγάλος Μακιαβέλι, αν θυμάμαι καλά, είχε γράψει στον “Ηγεμόνα”, καλύτερα να σε φοβούνται, παρά να σε αγαπούν.

Η αγάπη έρχεται και παρέρχεται, ο φόβος όμως παραμένει.

Απ’ ό,τι φαίνεται, είναι καλά μελετημένος ο Πούτιν…

Η τεχνιτή, αλλά πανέμορφη λίμνη Πλαστήρα, κάτω από τα βουνά των Αγράφων, τα οποία και την τροφοδοτούν με τα νερά των ποταμών τους που καταλήγουν σε αυτή, απέχει 32 χιλιόμετρα από την πόλη της Καρδίτσας.

Τέτοια εποχή, δηλαδή στο δεύτερο δεκαήμερο του Απρίλη, με τα κατάλευκα με χιόνια τα γύρω βουνά μοιάζει με καρτ ποστάλ απ’ όπου και να την κοιτάξεις.

Ακριβώς την πιο πάνω εικόνα, με τον ήλιο να λάμπει στον καταγάλανο ανοιξιάτικο ουρανό, αντίκρισα όταν την πρωτοείδα μετά από καμιά εικοσαριά χρόνια…

Ολόκληρη η πλαγιά απέναντι από το μαγαζί που καθίσαμε να φάμε σε ένα χωριουδάκι κοντά στο Καρπενήσι ήταν γεμάτη από ανθισμένες αγριοκορομηλιές.

Η πρώτη φωτογραφία όταν παραγγείλαμε το φαγητό και η δεύτερη μετά τις 8 το βράδυ, λίγο πριν το σούρουπο. Και στα γύρω χωριά η ίδια εικόνα. Φαίνεται ότι οι αγριοκορομηλιές είχα κάνει φωλιά εκεί. Άσε τις ανοιξιάτικες μυρωδιές. Μαγεία…

Τα χωριά από το Καρπενήσι στον Προυσό ήταν δεκάδες και η πινακίδα μνημονεύει τα κυριότερα και τα πιο γνωστά. Σε πολλά από αυτά μενού 20 και 30 άτομα και στα υπόλοιπα επίσης λίγες δεκάδες, ενώ όσο παιρνούν τα χρόνια, σιγά-σιγά θα εγκαταλείπονται.

Η διαδρομή των 30 περίπου χιλιομέτρων ήταν εξωπραγματική με τα φαράγγια να είναι τα πρώτα… βιολιά στην αξεπέραστη ορχήστρα της φύσης που στην Ευρυτανία έχει ξεσελώσει…

Η ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΠΡΟΥΣΙΩΤΙΣΣΑΣ

Τη Μονή της Παναγίας της Προυσιώτισας τη χρησιμοποιούσε ο Γ. Καραϊσκάκης στην Επανάσταση ως στρατηγείο και νοσοκομείο…

Ό,τι είναι η Μέκκα για τους μουσουλμάνους, είναι και η Μονή Προυσού για τους κατοίκους της Ευρυτανίας και των γύρω Νομών.

Το θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο της Ρούμελης και ένα από τα πιο γνωστά μοναστήρια της πατρίδας, που αρκετοί από όσους περνούν από εκεί, σταματούν να προσκυνήσουν και να ανάψουν ένα κεράκι στη Μεγαλόχαρη…

Το ιστορικό της Μονής χάνεται κάπου μεταξύ τοπικών θρύλων και… θαυμάτων πολλών αιώνων που πέρασαν.

Το όνομα της Μονής και το ομώνυμο διπλανό χωριό, φέρουν το όνομα της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας της Προυσιώτισας, που άφησε τον τόπο της (δηλαδή, την Προύσα της Μικράς Ασίας) πριν 1200 χρόνια…

Το γνωστό στο πέρασμα των αιώνων μονοπάτι της προσφυγιάς, αναγκάστηκε να πάρει το 829 π.Χ. και η εικόνα, όταν ανήλθε στο θρόνο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ο Θεόφιλος ο Εικονομάχος.

Τότε, σύμφωνα με την παράδοση του εδώ τόπου, ένας νεαρός με τη βοήθεια του υπηρέτη του, πήρε την εικόνα της Παναγίας για να τη σώσει από την καταστροφική μανία του αυτοκράτορα.

Τη θαυματουργή αυτή εικόνα, που οι ντόπιοι ισχυρίζονται ότι είναι ένα αυθεντικό έργο τέχνης, εικάζεται ότι είχε ζωγραφίσει ο Ευαγγελιστής Λουκάς, όπως λένε.

Να πω εδώ, ότι πριν το 1750 το μοναστήρι αυτό, ανακηρύχθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Σταυροπηγιακή Μονή, όπως και το μοναστήρι του Κουρτέση στο Northcote, μετά από 250 χρόνια…

Πριν ξεσπάσει η Επανάσταση του 1821, ο Αγιορείτης μοναχός Κύριλλος Καστανοφύλης, που ήταν και μέλος της Φιλικής Εταιρείας, για να επιβάλει την ηθική τάξη στην περιοχή και να αποκαταστήσει το θρησκευτικό της φρόνημα, ανέλαβε ηγούμενος της Μονής.

Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ένας από πιο ξακουστούς καπεταναίους της Ρούμελης, χρησιμοποίησε την Μονή Προυσού ως στρατηγείο του και από εκεί ξεκίνησε τις πιο φονικές μάχες κατά των Τούρκων, όπως αυτή της Αράχωβας που έστησε ολόκληρη πυραμίδα με τα κομμένα κεφάλια τους…

Είπαμε, αν δεν ήσουν σκληρός και αδίστακτος απέναντι στους εχθρούς και δεν έκοβες κεφάλια, σαν τον Καραϊσκάκη και τον Άρη Βελουχιώτη, δεν κέρδιζες μάχες σε έναν πόλεμο.

Το ίδιο ακριβώς πράγμα γίνεται και στις πολιτισμένες μέρες της πολιτικής ορθότητας στην Ουκρανία.

Και δύο στρατοί των εμπλεκομένων κάνουν ό,τι γίνεται διαχρονικά σε όλους τους πολέμους: σκοτώνουν όσο περισσότερους αντιπάλους μπορούν με οποιοδήποτε τρόπο.

Στην Μονή Προυσού και με τη βοήθεια της Μεγαλόχαρης, ανανέωσε τις μέρες του και ο Καραϊσκάκης…

Το μοναστήρι, επίσης, με το οποίο αλληλογραφούσε και ο Μαυροκορδάτος τα δύσκολα εκείνα χρόνια, φιλοξένησε και πολλά λαβωμένα παλικάρια μετά την Έξοδο του Μεσολογγίου.

Και επειδή το μοναστήρι βρίσκεται στο κατάφυτο από έλατα Παναιτωλικό και από πάνω του κρέμονται, από τη μιά μεριά το ανταρτοβούνι της Χελιδόνας και από την άλλη της Καλιακούδας, το χρησιμοποιούσαν και οι αντάρτες ως αποκούμπι. Στα μοναστήρια πάντα έβρισκαν λίγο φαγητό και ένα ποτήρι κρασί.

Αυτός ήταν και ο λόγος που οι Γερμανοί κατακτητές το έκαψαν (όπως άλλωστε και πολλά άλλα μοναστήρια) ανήμερα της Παναγίας το 1944 και ενάμιση μήνα πριν φύγουν από την Ελλάδα…