Ογκώνεται ο βραχνάς που αντιμετωπίζουν κάθε μέρα εκατομμύρια πολίτες, καθώς οι αυξήσεις των τιμών όχι μόνο δεν έχουν τέλος, αλλά αναμένεται και μεγαλύτερη ακόμη τρικυμία, με τον ομοσπονδιακό υπουργό Οικονομικών, Jim Chalmers, να προειδοποιεί για ένα «δύσκολο και ακριβό» χειμώνα.
Στο εκρηκτικό μείγμα ακρίβειας για τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών -από τους λογαριασμούς ενέργειας έως τα καθημερινά ψώνια- που «βράζει» για καιρό τώρα, ήρθε να προστεθεί και η νέα αύξηση του επιτοκίου της Κεντρικής Τράπεζας της Αυστραλίας (RBA).
Η άνοδος αυτή, αν και αναμενόμενη, δεν ήταν λιγότερο επώδυνη ειδικά γι’ αυτούς που αποπληρώνουν δάνεια που πήραν για να βάλουν… ένα κεραμίδι επάνω από το κεφάλι τους.
Το επιτόκιο αυξήθηκε μάλιστα κατά 0,50% -το περισσότερο από το Φεβρουάριο του 2000- από το 0,35% στο 0,85% και ενδεικτικά, «μεταφράζεται» σε επιπλέον 133 δολ. κάθε μήνα για ένα δάνειο 500.000 δολ.
Και όπως επεσήμανε ο διοικητής της RBA, Philip Lowe, δε θα είναι η τελευταία αύξηση καθώς ο πληθωρισμός… ξεφεύγει.
«Οι υψηλότερες τιμές για ρεύμα και φυσικό αέριο και οι πρόσφατες αυξήσεις στις τιμές βενζίνης σημαίνουν ότι, βραχυπρόθεσμα, είναι πιθανό ο πληθωρισμός να είναι υψηλότερος από ό,τι αναμενόταν ένα μήνα πριν (σ.σ. 6%)», είπε ο κ. Lowe.
Ένας «φαύλος κύκλος» οικονομικής πίεσης.
Ο ομοσπονδιακός υπουργός Οικονομικών, Jim Chalmers, αναγνώρισε ότι επειδή αναμενόταν η αύξηση, «δεν καθίσταται πιο εύκολο (όσοι αποπληρώνουν δάνειο) να βρουν τα χρήματα για τις δόσεις, έχοντας παράλληλα να αντιμετωπίσουν την αύξηση, στα ύψη, των τιμών είτε πρόκειται για ενέργεια, για ψώνια ή άλλες πληθωριστικές πιέσεις στην οικονομία».
Προειδοποίησε μάλιστα ότι δεν έχουμε δει τα χειρότερα, καθώς η χώρα θα πρέπει να πλοηγηθεί σε «τρικυμία» τους ερχόμενους μήνες, εν μέσω περαιτέρω ακρίβειας και αυξήσεων στα επιτόκια.
«Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς με τους Αυστραλούς πολίτες για τη φύση, τη σοβαρότητα και το μέγεθος της πρόκλησης που αντιμετωπίζουμε με τον πληθωρισμό», είπε. Η κατάσταση «θα καταστεί πιο δύσκολη, πριν βελτιωθεί».
Λύσεις άμεσα φαίνεται ότι δεν υφίστανται.
«Η δυνατότητά μας να αντιμετωπίσουμε κάποιες από αυτές τις προκλήσεις περιορίζεται από το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός χωλαίνει με το 1 τρισ. δολ. χρέος των Φιλελεύθερων. Αυτές είναι προκλήσεις που προϋπήρχαν…», υποστήριξε ο κ. Chalmers.
Κάλεσε δε τους πολίτες να προετοιμαστούν για ένα «δύσκολο και ακριβό» χειμώνα. Η κυβέρνηση, είπε, θα κάνει ό,τι μπορεί, αλλά οι πολίτες θα πρέπει να περιμένουν μέχρι τον Οκτώβριο για πρόσθετη ελάφρυνση.
«Θα καταθέσω έναν προϋπολογισμό τον Οκτώβριο και βασικό μέρος του θα είναι ένα ‘πακέτο’ για το κόστος ζωής, γύρω από το childcare τα φάρμακα, μία προσπάθεια να μειωθούν οι λογαριασμοί ρεύματος, με τον καιρό, μία προσπάθεια θα αυξηθούν και πάλι οι πραγματικοί μισθοί».
ALBANESE
Ο ομοσπονδιακός πρωθυπουργός, Anthony Albanese, δήλωσε ότι η απόφαση της RΒΑ αποτελεί ένα «χτύπημα» ειδικά για τα νοικοκυριά που απέκτησαν σπίτι με δάνειο και ακόμη το ξεπληρώνουν.
«Γνωρίζουμε ότι οι πολίτες υποφέρουν, λόγω της κρίσης στο κόστος ζωής. Σε όλα έχουμε αυξήσεις, εκτός από τους μισθούς. Έχουμε ένα σχέδιο για την άμβλυνση των πιέσεων … με μέτρα για το childcare, τις τιμές ηλεκτρισμού, που θα έχουν αντίκτυπο», είπε.
«Αλλά όχι άμεσα. Χρειάζεται χρόνος … η κυβέρνησή μου κατανοεί την πίεση που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες και θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να την αμβλύνουμε».
Η υπουργός Οικονομίας, Katy Gallagher, μιλώντας στο ABC ανέφερε ότι η κυβέρνηση αναζητά αχρείαστες δαπάνες να περικόψει από τον προϋπολογισμό, ενώ θα διατηρήσει τα μέτρα στήριξης που ανακοίνωσε η προηγούμενη κυβέρνηση, με «διάρκεια» έως το τέλος Σεπτεμβρίου περίπου.
Έπειτα, πρόσθεσε, «θα πρέπει να διαχειριστούμε τις οικονομικές συνθήκες που αντιμετωπίζουμε κάθε φορά. Λαμβάνουμε αποφάσεις βάσει αυτού. Κατανοούμε ότι τα νοικοκυριά είναι υπό τεράστια πίεση».
«ΣΦΑΛΙΑΡΑ» ΤΗΣ RBA
Mε τον πληθωρισμό στο 5,1% το τρίμηνο του Μαρτίου φέτος το επιτόκιο της RBA πριν ένα μήνα, εν μέσω της προεκλογικής περιόδου, είχε αυξηθεί -για πρώτη φορά εδώ και 11 χρόνια- από το ιστορικά χαμηλό του 0,1% στο 0,35% (+0,25%).
Ενδεικτικά, για όσους αποπληρώνουν ένα δάνειο 500.000 δολ., το +0,25% ήταν βάρος επιπλέον περί 65 δολ. στη μηνιαία δόση (και +130 δολ. στο 1.000.000 δολ.)
Με τη νέα αύξηση του 0,50% -που αναμένεται να περάσει εξ ολοκλήρου από τις τράπεζες στους πελάτες τους- η δόση κάθε μήνα αυξάνεται περαιτέρω κατά 133 δολ. στα 500.000 δολ. (και στο διπλάσιο ποσό για ένα δάνειο 1.000.000 δολ.).
Το… κακό δε σταματά εδώ, καθώς η RBΑ, θέλοντας να τιθασεύσει τον πληθωρισμό αναμένεται να προχωρήσει σε νέες αυξήσεις, με το επιτόκιο στο τέλος της χρονιάς να προβλέπεται στο 2,5%.
Για όσους δεν αρέσκονται σε υπολογισμούς όσοι αποπληρώνουν ένα δάνειο 500.000 δολ. θα έχουν έναν επιπλέον βραχνά 652 δολ. στη δόση τους τότε (και διπλάσιο αυτοί που έχουν δανειστεί 1.000.000 δολ.)
«Παρότι ο πληθωρισμός είναι χαμηλότερος από τις άλλες αναπτυγμένες οικονομίες είναι υψηλότερος από ό,τι προβλεπόταν νωρίτερα», δήλωσε ο διοικητής της RBA, Phillip Lowe.
«Το διοικητικό συμβούλιο είναι αποφασισμένο να κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να διασφαλίασει ότι ο πληθωρισμός στην Αυστραλία θα επιστρέψει εντός στόχου (σ.σ. στο 2%-3%) με τον καιρό».
Πρόσθεσε ότι «καθώς τα προβλήματα στις προμήθειες διεθνώς επιλύονται και οι τιμές εμπορευμάτων σταθεροποιούνται, έστω και σε υψηλά επίπεδα, ο πληθωρισμός αναμένεται να μετριαστεί».
Όσοι έχουν πάντως καταθέσεις και δε χρωστούν, ανάλογα με το ποσό που θα «περάσουν» οι τράπεζες στα δικά τους επιτόκια θα δουν αύξηση στους τόκους.
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Ο κ. Lowe επεσήμανε ότι η αύξηση του επιτοκίου είναι ένα ακόμη βήμα από την RBA για την απόσυρση των έκτακτων μέτρων στήριξης της για την οικονομία εν μέσω πανδημίας.
«Η αντοχή της οικονομίας και ο υψηλότερος πληθωρισμός σημαίνουν ότι η έκτακτη υποστήριξη δε χρειάζεται πλέον», είπε.
«Δεδομένων των τρεχουσών πιέσεων του πληθωρισμού στην οικονομία και το πολύ χαμηλό ακόμη επίπεδο του επιτοκίου, το διοικητικό συμβούλιο αποφάσισε την κίνηση του +0,50%».
Η RBA πρόσθεσε, θα συνεχίσει να αυξάνει το επιτόκιό της τους ερχόμενους μήνες.
«Το πόσο και το πότε των μελλοντικών αυξήσεων θα καθοριστεί από τα εισερχόμενα δεδομένα και την αξιολόγηση … για την προοπτική του πληθωρισμού και της αγοράς εργασίας».
Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της Αυστραλίας αυξήθηκε κατά 0,80% το τρίμηνο του Μαρτίου και 3,30% ετησίως.
Ο διοικητής της RBA ανέφερε επίσης ότι «η απασχόληση ενισχύθηκε σημαντικά», με το ποσοστό ανεργίας στο 3,9% το χαμηλότερο εδώ και 50 χρόνια.
Συμπλήρωσε ότι οι προβλέψεις δείχνουν αύξηση των μισθών, μεγαλύτερη από τα χαμηλά ποσοστά των τελευταίων ετών, καθώς οι επιχειρήσεις ανταγωνίζονται για προσωπικό σε μια «σφιχτή» αγορά εργασίας.
Η ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ
Ο κ. Lowe σημείωσε ότι πηγή αβεβαιότητας αποτελεί το πώς θα εξελιχθούν οι δαπάνες των νοικοκυριών, καθώς οι πολίτες εν μέσω ακρίβειας «τρώνε από τα έτοιμα» (όσοι έχουν βέβαια).
Δήλωσε ότι το διοικητικό συμβούλιο της RBA θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή σε αυτόν τον παράγοντα, καθώς και στις παγκόσμιες προοπτικές, οι οποίες, είπε, «παραμένουν θολές λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και των επιπτώσεών του στις τιμές της ενέργειας και των αγροτικών προϊόντων».
Οι τιμές -και η προμήθεια- αγροτικών προϊόντων, σημειώνεται, έχουν επηρεαστεί έντονα και από τις πλημμύρες ανά την Αυστραλία το προηγούμενο διάστημα, από την έλλειψη εργατικών χεριών, αλλά και την πρόσφατη κακοκαιρία.
Ενδεικτικά, τα μαρούλια έχουν γίνει ανάρπαστα και φτάνουν να πωλούνται έως 10 δολ. το ένα ενώ οι τιμές, των φρέσκων προϊόντων εν γένει, δύσκολα θα πέσουν σύντομα, προειδοποιούν οι έμποροι.
ΤΙΜΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ
Ο κ. Lowe παρατήρησε επίσης ότι «οι τιμές σπιτιών μειώθηκαν σε κάποιες αγορές» τους τελευταίους μήνες, αλλά παραμένουν πάνω από το +25% σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα.
Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς πάντως, καθώς ο δανεισμός καθίσταται πιο ακριβός, εν μέσω γενικής αύξησης των τιμών, η ζήτηση για κατοικίες μειώνεται με τον πιο ταχύ ρυθμό από το 1989.
Η επιβράδυνση στην αγορά το τελευταίο 6μηνο εκτιμάται ότι είναι χειρότερη και από τις «αναταράξεις» του 2004 και του 2008.
Και η πρόβλεψη είναι περαιτέρω πτώση με το ποσοστό επιτυχών δημοπρασιών να υποχωρεί στο 60% πρόσφατα σε Μελβούρνη και Σίδνεϊ.
ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί το ενεργειακό, καθώς η κλιμάκωση της ζήτησης εν μέσω χειμώνα ανάδειξε προβλήματα στην παροχή -ειδικά φυσικού αερίου το οποίο χρησιμοποιείται και για την παραγωγή ρεύματος- και έφερε υπέρογκες αυξήσεις.
Για το «ποιος πταίει» και γι’ αυτήν την κατάσταση κυβέρνηση και αντιπολίτευση ανταλλάσσουν και πάλι κατηγορίες, αλλά στο μεταξύ την… λυπητερή καλούνται να πληρώσουν οι πολίτες.
Οι αρμόδιοι υπουργοί, της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και οι πολιτειακοί, επρόκειτο να συναντηθούν το απόγευμα της Τετάρτης για να συζητήσουν τις επιλογές που υπάρχουν ώστε να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη ζήτηση ενέργειας, αλλά και η εκτίναξη του κόστους της.
Ωστόσο, ο ομοσπονδιακός υπουργός Ενέργειας, Chris Bowen, επανέλαβε ότι «δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις». «Μία συνάντηση δεν πρόκειται να λύσει όλα τα προβλήματα λόγω της έλλειψης ενεργειακής πολιτικής 9 χρόνια», πρόσθεσε.
Ο πρώην υπουργός Ενέργειας, Angus Taylor «σήκωσε το γάντι». Αρνήθηκε τις κατηγορίες και τόνισε πως «είχαμε επενδύσεις σε επίπεδα ρεκόρ σε οικιακή ηλιακή ενέργεια και ανανεώσιμες πηγές ευρύτερα».
«Είναι κρίσιμο τώρα, με τις πολύ υψηλές πληθωριστικές πιέσεις, η νέα κυβέρνηση να συνεργαστεί στενά με τους παραγωγούς αερίου για να ισορροπήσει την παροχή».
