Την πλήρη αναστολή της «αγοραπωλησίας» ρεύματος, για πρώτη φορά από τότε που δημιουργήθηκε η σχετική αγορά χονδρικής σε εθνικό επίπεδο το 1998, αποφάσισε η αρμόδια ρυθμιστική Αρχή, σε μία προσπάθεια να αποτρέψει περαιτέρω προβλήματα στην παροχή ηλεκτρισμού προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις, σε αυτήν την κρίσιμη συγκυρία.

Ο τομέας ηλεκτρικής ενέργειας αντιμετωπίζει εκτόξευση του κόστους, ενώ ο Australian Energy Market Operator (AEMO) προσπάθησε το προηγούμενο διάστημα να θέσει πλαφόν στις τιμές και παράλληλα να αναγκάσει τους παραγωγούς να συνεχίσουν ή/και να αυξήσουν την προμήθεια, χωρίς ωστόσο το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Γι’ αυτό και έλαβε την άνευ προηγουμένου απόφαση να αναστείλει τη λειτουργία της «spot market» και να αναλάβει τον έλεγχο σε όλο το Εθνικό Δίκτυο (National Electricity Market) -που περιλαμβάνει και Βικτώρια, Κουίνσλαντ, Νότια Αυστραλία, Νέα Νότια Ουαλία- υπογραμμίζοντας ότι ήταν αδύνατο να διασφαλίσει αξιόπιστη παροχή ρεύματος υπό τις τρέχουσες συνθήκες.

Τι σημαίνει αυτό για τους καταναλωτές; Μπορούν να ελπίζουν ότι μειώνεται ο κίνδυνος για διακοπές ρεύματος, ενώ για όσο διάστημα διαρκεί η αναστολή της «spot market», ο AEMO, θα θέτει την τιμή πώλησης (χονδρικής) ηλεκτρικού, σε επίπεδο που κρίνει δίκαιο.

Η πραγματικότητα ωστόσο, επεσήμανε το ABC, παραμένει ότι το ρεύμα καθίσταται πιο ακριβό, καθώς οι τιμές των πρώτων υλών για την παραγωγή του (κάρβουνο και φυσικό αέριο), αυξάνονται και το κόστος αυτό «περνά» σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Και, ως γνωστόν, δεν είναι μόνο το ρεύμα που «ανηφορίζει». Ενδεικτικά, για ένα σπίτι, όπου ζουν δύο άτομα, η κατανάλωση φυσικού αερίου από 14 Απριλίου – 16 Ιουνίου 2022, ήταν αυξημένη κατά 10,6% MJ (MegaJoule) σε σχέση με το ίδιο διάστημα πέρυσι (16 Απριλίου – 10 Ιουνίου 2021), αλλά ο λογαριασμός σχεδόν διπλασιάστηκε, από τα 351,03 δολ. στα 621,31 δολ.

AEMO

Ο AEMO, αναφέρεται στην ιστοσελίδα της Australian Energy Market Commission (AEMC), διαχειρίζεται το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, με στόχο η παροχή ρεύματος να «συναντά» τη ζήτηση που υπάρχει, κάθε φορά ώστε να μη γίνονται διακοπές (blackouts).

Η «spot market» είναι ο μηχανισμός που χρησιμοποιεί η Αρχή, ώστε όλη η ενέργεια που «μπαίνει» στο σύστημα να αγοράζεται στην τρέχουσα τιμή (spot price) από προμηθευτές (retailers), που με τη σειρά τους το πωλούν σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Υπάρχουν επίσης προσυμφωνημένα συμβόλαια.

Η τιμή spot «λέει» στους παραγωγούς πόσο ηλεκτρισμό χρειάζεται η αγορά, κάθε στιγμή, εγκαίρως, ώστε να συνεχίσουν να διατηρούν στην ισορροπία (προμήθειας-ζήτησης) στο σύστημα.

Όταν η «spot price» αυξάνεται τα εργοστάσια κλιμακώνουν την παραγωγή ή λειτουργούν πιο ακριβές γεννήτριες για να καλύψουν τη ζήτηση.

Αυτή η αγορά αναστέλλεται πλέον σε εθνικό επίπεδο και ο AEMO θα εξετάζει κάθε μέρα την κατάσταση, ενώ το ρεύμα θα διατίθεται σε προκαθορισμένη τιμή.

Ο διευθύνων σύμβουλος του AEMO, Daniel Westerman, επεσήμανε ότι η απόφαση αυτή θα απλοποιήσει τη διαδικασία.

«Αντιμετωπίζουμε πολλές προκλήσεις», δήλωσε. «Ήταν αδύνατο να λειτουργήσουμε το σύστημα υπό τις τρέχουσες συνθήκες και παράλληλα να διασφαλίσουμε, αξιόπιστη, ασφαλή παροχή ρεύματος σε σπίτια και επιχειρήσεις».

«Αυτήν τη στιγμή βλέπουμε ότι η αγορά δεν είναι έτοιμη να διαχειριστεί όλες τις παραμέτρους … Ειλικρινά, αυτές είναι αρκετά ακραίες, με γεννήτριες να αντιμετωπίζουν διακοπές, προγραμματισμένες και μη, πολύ υψηλή ζήτηση…».

«Ο AEMO έχει πλήρη διαφάνεια ποιες γεννήτριες είναι διαθέσιμες και πότε, εκ των προτέρων, από το να στηρίζεται σε παρεμβάσεις της τελευταίας στιγμής», εξήγησε ο ίδιος.

Ο ΑΕΜΟ επιχείρησε να θέσει πλαφόν στις τιμές, σε μία περίοδο αυξημένης ζήτησης, αλλά παραγωγοί επέλεξαν να αποσύρουν γεννήτριες, υποστηρίζοντας ότι η λειτουργία τους δε θα απέφερε κέρδος, λόγω του ορίου στην τιμή, την ώρα που αυτοί αντιμετωπίζουν επίσης αυξημένο κόστος.

Πλέον ο ΑΕΜΟ παίρνει τον έλεγχο των προμηθειών ενέργειας από παραγωγούς -με το αζημίωτο- και κατευθύνει το ρεύμα όπου είναι αναγκαίο, ειδικά στην ανατολική ακτή, για να αποτραπούν blackouts. Επίσης, θέτει τιμές κατά τόπους.

Ο ομοσπονδιακός υπουργός Ενέργειας, Chris Bowen, κληθείς να σχολιάσει τις εξελίξεις, τόνισε πως ο διευθύνων σύμβουλος του AEMO, «έχει την πλήρη υποστήριξή» του, για οποιαδήποτε «ενέργεια κρίνει απαραίτητη».

«Η παρέμβαση δε θα αρθεί ούτε μέρα νωρίτερα από όσο χρειάζεται, κατά την κρίση του», πρόσθεσε.

Ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας, Anthony Albanese, ανέφερε ότι η κρίση αυτή στην αγορά ενέργειας μπορεί «φέρει» αλλαγές στους κανόνες λειτουργίας του Εθνικού Δικτύου (National Energy Market), που θα περιλαμβάνουν και κίνητρα για τους παραγωγούς.

«Υπάρχουν αδυναμίες, σαφώς, που έχουν εκτεθεί και όλα τα μαθήματα που παίρνουμε (από αυτήν την κατάσταση) θα εξεταστούν», είπε. «Αν χρειαστούν ρυθμίσεις στους κανόνες, θα γίνουν».

Αλλά και ο ομογενής υπουργός Ενέργειας της Νότιας Αυστραλίας, Tom Koutsantonis, δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι ο AEMO έλαβε τη σωστή απόφαση. «Ήταν μία άνευ προηγουμένου ενέργειας για να αντιμετωπιστεί μία άνευ προηγουμένου κρίση», είπε στο ABC.