Ένας Παρθενώνας στην «καρδιά» της Μελβούρνης

Ως μέρος του όλου έργου της ανάπλασης της Εθνικής Πινακοθήκης της Βικτώριας (NGV)

Ως μέρος του όλου έργου της ανάπλασης της Εθνικής Πινακοθήκης της Βικτώριας (NGV) πρόκειται να γίνει ένας «επανασχεδιασμός» του Παρθενώνα.

Ήδη, η αρμόδια επιτροπή έχει προσκαλέσει Αυστραλούς αρχιτέκτονες να δημιουργήσουν ένα συγκεκριμένο έργο για τον Κήπο NGV.

Με βάση το έργο Temple of Boom, οι Adam Newman και Kelvin Tsang, αναμένεται να προχωρήσουν στον επανασχεδιασμό αυτού που αποκαλείται ως «το σύμβολο κορυφής του δυτικού πολιτισμού, της δημοκρατίας και της τελειότητας».

Οι Adam Newman (αριστερά) και Kelvin Tsang θα αναπτύξουν τον Παρθενώνα ως τον Temple of Boom. Φώτο: Supplied

Το μοντέλο του Παρθενώνα θα φιλοτεχνηθεί από καλλιτέχνες με έδρα τη Μελβούρνη, οι οποίοι θα αντλήσουν έμπνευση από τα χρώματα που καθόρισαν το αρχικό κτίριο πριν από δύο χιλιάδες χρόνια.

Ο Ewan McEoin, επικεφαλής επιμελητής (Senior Curator) Σύγχρονου Σχεδιασμού και Αρχιτεκτονικής της NGV, λέει στον «Νέο Κόσμο», ότι «πρόκειται για έναν διαγωνισμό, στο πρώτο στάδιο του οποίου θα συμμετάσχουν αρκετοί ανώνυμοι καλλιτέχνες, αλλά στο δεύτερο στάδιο θα καταλήξουμε σε πέντε ομάδες καλλιτεχνών».

Ο ίδιος λέει ότι «θα κατασκευαστεί μια αναπαραγωγή στην κλίμακα του πραγματικού Παρθενώνα και στη συνέχεια θα επιλέξουμε σύγχρονους καλλιτέχνες της πόλης μας για να ζωγραφίσουν την όλη δομή».

Η NGV θέλει να καταστήσει την «αρχιτεκτονική δομή του εγχειρήματος ως μια ανοιχτή πολιτιστική διαδικασία», όπως αυτές που υποκινήθηκαν από τη λειτουργία του Παρθενώνα από το 500 π.Χ.

«Έως τώρα είχαμε έργα που εξέταζαν τις ιστορίες των ιθαγενών, είχαμε έργα που εξέταζαν τα προάστιά μας, ωστόσο, οι έννοιες και οι σκοποί των κτιρίων αλλάζουν, άλλες φορές γρήγορα και άλλες φορές πιο αργά», λέει, ανάμεσα στα άλλα, ο McEoin.

Η κατασκευή του Παρθενώνα ξεκίνησε ως οικοδόμηση ενός ναού αφιερωμένου στη θεά της Σοφίας, Αθηνά, το 500 π.Χ. Ο Αθηναίος πολιτικός Περικλής, έπρεπε να πείσει τους Αθηναίους να συμβάλουν οικονομικά στο όλο έργο, οι οποίοι αρχικά δεν ήθελαν να αραιώσουν το… παχύ πορτοφόλι τους για ένα τέτοιο φανταχτερό κτίριο.

Όταν ο Περικλής απείλησε να πληρώσει την κατασκευή με δικό του νόμισμα, τότε μόνο οι πολίτες συμφώνησαν να συνεισφέρουν. Έτσι λοιπόν, ο Παρθενώνας θεωρείται το πρώτο δημόσιο έργο, την ανέγερση του οποίου την διαπραγματεύτηκαν οι πολίτες με δημοκρατικές διαδικασίες.

Να σημειωθεί, επίσης, ότι ο Παρθενώνας παρείχε απασχόληση μόνο σε Αθηναίους πολίτες -καλλιτέχνες, αρχιτέκτονες και τεχνίτες (όλοι άνδρες)- και όχι σε σκλάβους.

Κατά την Οθωμανική Αποικιοκρατία (1453-1823), ο Παρθενώνας μετατράπηκε σε τζαμί. Το 1687 οι Οθωμανοί είχαν οχυρωθεί στην Ακρόπολη και χρησιμοποιούσαν τον Παρθενώνα ως οπλοστάσιο.

Οι Ενετοί πολιόρκησαν και βομβάρδισαν τον Παρθενώνα ανηλεώς επί οκτώ ημέρες. Έκαναν περισσότερες ζημιές στο κτίριο από οποιονδήποτε άλλον μετά τη λεηλασία της Αθήνας από τα γερμανικά φύλα το 267 μ.Χ.

Ο McEoin θέλει να φερθεί με απεριόριστο σεβασμό προς τον Παρθενώνα και τους Έλληνες στην όλη διαδικασία.

«Γνωρίζουμε ότι το κτίριο φλεγόταν και μόνο από το άλικο χρώμα του. Έτσι οι δικοί μας αρχιτέκτονες έχουν εμβαθύνει στο αρχειακό υλικό και έχουν εξερευνήσει αρκετές αποδόσεις του πώς έμοιαζε ο Παρθενώνας, με τα όμορφα ψηφιδωτά και τα χρώματά του».

Το αθηναϊκό κράτος πλήρωνε τους καλλιτέχνες ως ιδιώτες, και αυτοί υπέγραφαν με τα ονόματά τους, ενώ ολόκληρη η δομή θεωρείτο δημόσια περιουσία. Στη βάση αυτή, η NGV «επιλέγει καλλιτέχνες που είναι κορυφαίοι επαγγελματίες στο είδος και την τέχνη τους για να το ζωγραφίσουν», λέει ο McEoin.

Ο Παρθενώνας ήταν ένας πανανθρώπινος ναός προς τιμήν των πολιτών και της πόλης της Αθήνας και δεν απέδιδε τιμές σε θεόμορφους αυτοκράτορες ή Φαραώ. Ήταν και είναι χώρος ιδιοκτησίας πολιτών. Και όπως οι εγκαταστάσεις της NGV θεωρούνται λαϊκό κτίριο, έτσι πρέπει να εργασθεί γι΄ αυτό μια μεγάλη γκάμα καλλιτεχνών.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής επιμελητή, έχουν γίνει μια σειρά από ενημερώσεις, έτσι ώστε οι καλλιτέχνες να έχουν επίγνωση της σημασίας του ναού και του ρόλου του στην ίδρυση και διάδοση του ελληνικού πολιτισμού. Η δε συνεργασία με φορείς και την γενικότερη ελληνοαυστραλιανή κοινότητα θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη.

Ο McEoin βλέπει να διαξάγονται φόρουμ και διάλογοι όχι σε αντίθεση με ό,τι ανάλογο εκτυλισσόταν στα περίχωρα του Παρθενώνα από Αθηναίους πολίτες, και φιλόσοφους, όπως τον Σωκράτη και τον Αριστοτέλη και, αργότερα, τον Απόστολο Παύλο.

Αν και, βέβαια, αυτοί οι Έλληνες που έχτισαν τον Παρθενώνα είχαν το βλέμμα τους στο Νότο και στην Ανατολή και όχι στη Δύση. Αν και, βέβαια, αυτοί οι Έλληνες που έχτισαν τον Παρθενώνα είχαν το βλέμμα τους στο Νότο και στην Ανατολή και όχι στη Δύση, ο Παρθενώνας, ο πρώτος δημόσιος χώρος πολιτών, εξακολουθεί να αποτελεί την αποθέωση του «δυτικού» πολιτισμού, έτσι όπως έχει αναπαραχθεί στην Ουάσιγκτον, το Λονδίνο, τη Μελβούρνη, τη Βιέννη και πολλές από τις πρωτεύουσες της «Δύσης».