«Η μετατροπή της επετείου της Μικρασιατικής Καταστροφής σε εορτή μίσους και πολεμικών ιαχών από την άλλη πλευρά του Αιγαίου, μόνο θλίψη προκαλεί», τονίζει ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Νίκος Δένδιας, σε άρθρο του στην εφημερίδα «Δημοκρατία» για τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή.
«Η Ελλάδα -γράφει ο κ. Δένδιας- με όλες τις κατά καιρούς αστοχίες, κατάφερε να μετατρέψει τη Μικρασιατική καταστροφή σε παράγοντα εθνικής δημιουργίας. Και κατάφερε σταδιακά στο πέρασμα των ετών, να γίνει το μέλος μιας ισχυρής ευρωπαϊκής ομάδας κρατών, της σημερινής Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Ελλάδα αναπτύχθηκε σε μία κοινωνία αξιών και αρχών, με πλήρη σεβασμό στο Δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου βεβαίως του Διεθνούς Δικαίου».
«Αλλά η σημερινή Τουρκία, όπως δυστυχώς αποδεικνύεται, ουδέν διδάχθηκε από την καταστροφή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την οποία παντελώς ανεδαφικά νοσταλγεί. Και την χρησιμοποιεί ως αφορμή για να αναβιώσει ένα εθνικιστικό πνεύμα, το οποίο αποτελεί σαφή πρόκληση, αλλά και απόδειξη ότι έχει το βλέμμα στραμμένο στο οθωμανικό παρελθόν και όχι σε ένα ευρωπαϊκό μέλλον, το οποίο, ευτυχώς, οραματίζεται ακόμα ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας της».
Ο κ. Δένδιας, ανάμεσα σε άλλα, αναφέρει ακόμη:
«Η Μικρασιατική Καταστροφή παραμένει σήμερα, 100 χρόνια μετά, ένα τραυματικό γεγονός για τη συλλογική μας μνήμη και τη σύγχρονη ιστορία μας, αλλά και μία αφορμή άντλησης συμπερασμάτων, σε επίπεδο εθνικής αυτογνωσίας.
Ο ξεριζωμός εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων από τις πατρογονικές, επί χιλιετίες, εστίες της ιωνικής και αιoλικής γης, σε συνδυασμό με τον διωγμό των Ελλήνων του Πόντου και τη συρρίκνωση του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης, αποτελεί ‘πληγή’ που δεν επουλώθηκε στην εθνική μας συνείδηση και ούτε πρόκειται να επουλωθεί σε ορατό χρόνο.
Οι αλησμόνητες πατρίδες, ο διωγμός, οι εκατόμβες των θυμάτων, ο ανθρώπινος πόνος, η προσφυγιά, οι οικογένειες που χωρίσθηκαν και χάθηκαν, αλλά και η ενσωμάτωση σε μια καθημαγμένη ελληνική κοινωνία, αποτελούν βιώματα που είναι ‘ζωντανά’ και σήμερα. Βιώματα που αποτελούν συστατικά στοιχεία της σημερινής ταυτότητας της χώρας. Μετά το 1922 τίποτα πλέον για τον Ελληνισμό δεν είναι το ίδιο.
Παράλληλα όμως, το ίδιο τραυματικό γεγονός έγινε αφετηρία εμπλουτισμού της ελληνικής κοινωνίας από τα πλούσια και ιδιαίτερα πολιτισμικά στοιχεία τα οποία έφεραν μαζί τους, από την άλλη πλευρά του Αιγαίου, οι επιζήσαντες της Μικρασιατικής Καταστροφής…
Οι προσφυγικοί πληθυσμοί που ρίζωσαν σε πολλά σημεία της χώρας έγιναν αφορμή, σε πλήθος περιπτώσεων, πραγματικής αναγέννησης των περιοχών αυτών. Μέσα από πολλές, είναι η αλήθεια, δυσκολίες, η ένταξή τους στην κοινωνία της μητροπολιτικής Ελλάδας αποτέλεσε τελικά έναν άθλο, για μία χώρα που προσπαθούσε να ανασυνταχθεί από την πολυετή πολεμική εμπλοκή. Ο δυναμισμός τους και η εφευρηματικότητά τους, επέτρεψαν μέσα σε λίγες δεκαετίες να διακριθούν σε όλα τα πεδία.
Η ποίηση του διπλωμάτη Γιώργου Σεφέρη, η λογοτεχνία του Ηλία Βενέζη και της Διδούς Σωτηρίου, η επιχειρηματικότητα του Αριστοτέλη Ωνάση, η σκηνοθετική ματιά του Καρόλου Κουν, οι συνθέσεις του Μανώλη Καλομοίρη, είναι μερικά μόνο παραδείγματα συμβολής των Μικρασιατών στο πολιτισμικό γίγνεσθαι της χώρας.
Όπως επίσης η ιδιαίτερη αισθητική τους και η δίψα για δημιουργία και προκοπή, με την οποία μπόλιασαν την ελληνική κοινωνία οι μικρασιατικής καταγωγής συμπατριώτες μας. Εξαιρετικά σημαντική η συμβολή τους και στους εθνικούς αγώνες που ακολούθησαν…
Η Μικρασιατική Καταστροφή αποτελεί όμως ταυτόχρονα και ένα έναυσμα για να συλλογισθούμε τις συνέπειες του Εθνικού Διχασμού …. η Μικρασιατική Καταστροφή συνεχίζει να αποτελεί την πλέον φανερή απόδειξη ότι οσάκις ο Ελληνισμός διχάσθηκε για ένα ζήτημα εξωτερικής πολιτικής τα αποτελέσματα ήσαν καταστροφικά.
Το συμπέρασμα αυτό δεν μπορεί παρά να γίνεται οδηγός για την ανάγκη διαφύλαξης της εθνικής ενότητας ως κόρης οφθαλμού, τουλάχιστον όσον αφορά τις κύριες επιλογές που αφορούν τις διεθνείς σχέσεις της χώρας. Επιμέρους διαφορές εξυπακούεται ότι είναι θεμιτές, όπως και ότι το δικαίωμα της κριτικής ότι είναι αδιαμφισβήτητο.
Σε μία κρίσιμη περίοδο, όμως, όπως η σημερινή, αλίμονο αν επιτρέψουμε σε έναν νέο Διχασμό να επιφέρει τα καταστροφικά αποτελέσματα του παρελθόντος. Θα πρέπει όλοι να έχουν υπόψη τους, εντός και εκτός της χώρας, ότι τα δύο κατεξοχήν τραυματικά γεγονότα για τον Ελληνισμό τα τελευταία 100 χρόνια, η Μικρασιατική Καταστροφή και η τουρκική Κατοχή της Κύπρου (παρά τις σημαντικές επιμέρους διαφορές τους), επήλθαν μόνον αφού προηγουμένως η Ελλάδα διχάσθηκε επί της αρχής και για τα δύο αυτά ζητήματα.
