Στη δίνη του πληθωρισμού η ζωή μας

Το «τσουνάμι ακρίβειας» έχει παρασύρει τα πάντα στο διάβα του.

Η Αποθεματική Τράπεζα της Αυστραλίας (RBA), με τις απότομες αυξήσεις του επιτοκίου (cash rate) προσπαθεί να ελέγξει τον πληθωρισμό, αλλά «πληγώνει» -κατά δεκάδες δισεκατομμύρια- την αξία των ακινήτων, όπως δείχνουν και τα τελευταία στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ABS).

Παράλληλα, καθώς το κόστος ζωής συνεχίζει… την ανηφόρα, οι καταναλωτές δείχνουν να αλλάζουν πλέον συνήθειες «μαζεύοντας» τις δαπάνες τους, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για το σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας.

«Σημείο των καιρών» είναι άλλωστε ότι ο αριθμός αυτών που εργάζονται σε περισσότερες από μία δουλειές έχει φτάσει σε επίπεδο ρεκόρ, είτε από επιλογή, εκμεταλλευόμενοι την έλλειψη προσωπικού (με τις κενές θέσεις εργασίας να είναι πλέον περισσότερες από τους ανέργους) είτε -κυρίως- επειδή αναγκάζονται, καθώς ο ένας μισθός δεν επαρκεί πια.

Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που οι τιμές για αγαθά και υπηρεσίες αυξάνονται. Αλλά οι «αναταράξεις» για νοικοκυριά, επιχειρήσεις, καθώς και κυβερνήσεις, μοιάζουν μαζικές και πολύ πιο έντονες, ειδικά μετά από δύο και πλέον χρόνια εν μέσω της πανδημίας.

Η ακρίβεια «μετράται »από τον πληθωρισμό, ο οποίος όσο μεγαλύτερος είναι, τόσο μειώνεται η αξία του χρήματος.

Γι’ αυτό και γίνεται πολύ λόγος τελευταία για «μείωση των πραγματικών μισθών» (η αύξησή τους δεν είναι μεγαλύτερη από αυτή του πληθωρισμού, ο οποίος εκτιμάται ότι θα φτάσει το 7,75% στην Αυστραλία έως το τέλος του χρόνου).

Εν ολίγοις ένα δολάριο σήμερα «αγοράζει» λιγότερα προϊόντα και υπηρεσίες από ό,τι πέρυσι.

Και δεν είναι μόνο ότι έχει πληγεί η αγοραστική δύναμη ειδικά των συνταξιούχων κι άλλων που έχουν σταθερά, χαμηλά εισοδήματα.

Για να ελέγξει τον πληθωρισμό, εντός του στόχου της για 2%-3%, η RBA αυξάνει το επιτόκιό της. Αυτοί που έχουν καταθέσεις χαμογελούν.

Αλλά σε γενικές γραμμές το χρήμα καθίσταται πιο «ακριβό» με ό,τι αυτό συνεπάγεται για όλο τον κύκλο της οικονομίας και ειδικά τις δυνάμεις της ζήτησης και της προσφοράς.

ΧΑΝΟΥΝ ΑΞΙΑ ΤΑ ΑΚΙΝΗΤΑ

Το πιο ισχυρό πλήγμα έως τώρα έχει δεχθεί η αγορά ακινήτων.

Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία της (ABS, τα σπίτια και τα διαμερίσματα, σε Νέα Νότια Ουαλία και Βικτώρια, έχουν απωλέσει δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια από την συνολική αξία τους από τις αρχές Μαΐου, από τότε που η RBA ξεκίνησε να αυξάνει το επιτόκιό της, το οποίο από το ιστορικό χαμηλό του 0,10% βρίσκεται πλέον στο 2,35%.

Όπως επεσήμανε η The Age, κάποια ακίνητα στη Νέα Νότια Ουαλία έχαναν από την αξία τους ακόμη και πάνω από 500 δολ. την ημέρα το τρίμηνο Μαρτίου – Ιουνίου.

Η αξία των σπιτιών βέβαια είχε φτάσει σε ιστορικά υψηλά εν μέσω πανδημίας, καθώς τα επιτόκια για δανεισμό ήταν χαμηλά και τα διαθέσιμα προγράμματα στήριξης από τις κυβερνήσεις.

Από το τρίμηνο Μαρτίου 2020 έως φέτος την ίδια περίοδο η αξία των κατοικιών σε όλη τη χώρα αυξήθηκε από τα 7,3 τρισ. δολ. σε 10,1 τρισ. δολ. Επρόκειτο για τη μεγαλύτερη αύξηση της συνολικής αξίας που έχει καταγραφεί.

Έως τα τέλη Ιουνίου το επιτόκιο της RBA είχε «ανέβει» στο 0,75%, αλλά σύμφωνα με την ABS, η υποχώρηση στην αξία ήταν 162 δισ. δολ. στο τρίμηνο αυτό, με τη Ν.Ν.Ο. και τη Βικτώρια να πλήττονται περισσότερο. Και η πτώση εκτιμάται ότι συνεχίστηκε τον Ιούλιο και τον Αύγουστο με τις επιπλέον αυξήσεις του επιτοκίου.

Η μέση αξία για μία κατοικία -σπίτι ή διαμέρισμα- υποχώρησε πλέον κάτω από τα 1,2 εκατ. δολ. στη Ν.Ν.Ο. και στα 938.000 δολ. για τη Βικτώρια.

Η αξία των ακινήτων έχει μάλιστα σημαντικό ρόλο στον δείκτη εμπιστοσύνης των καταναλωτών, ο οποίος σύμφωνα με την ANZ-Roy Morgan και την Westpac, βρίσκεται σε «υφεσιακά επίπεδα». Μόνο ο σχετικός δείκτης της NAB κατέγραψε άνοδο για τον Αύγουστο.

Σε κάθε περίπτωση η ακρίβεια-πληθωρισμός και η αύξηση των επιτοκίων της RBA δείχνουν να επηρεάζουν πλέον τις καταναλωτικές δαπάνες. Τα στοιχεία της Commonwealth Bank κατέδειξαν μία πτώση στις σχεδιαζόμενες δαπάνες για ταξίδια, αγορές και διασκέδαση.

Ο συνολικός δείκτης ήταν στο +0,8%, αλλά σύμφωνα με τον επικεφαλής οικονομολόγο της CBA η συγκυρία δεν είναι ευνοϊκή. «Ενώ οι δαπάνες για αγαθά πρώτης ανάγκης παραμένουν υψηλά, λαμβάνουμε μηνύματα ότι οι καταναλωτές ‘αλλάζουν’ συμπεριφορά ώστε να ανταποκριθούν στο αυξημένο κόστος για τα τρόφιμα».

Αυξημένες ήταν και οι σχεδιαζόμενες δαπάνες για υγεία και ευεξία, κατά 7,2%, καθώς οι καταναλωτές προβλέπουν μεγαλύτερο κόστος γι αυτές τις υπηρεσίες.

ΑΡΙΘΜΟΣ-ΡΕΚΟΡ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΜΙΑ ΔΟΥΛΕΙΕΣ

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με την ABS, σε αριθμό ρεκόρ έφτασαν αυτοί που εργάζονται περισσότερες από μία δουλειές, αλλά και ο αριθμός των κενών θέσεων εργασίας, οι οποίες πλέον και επίσημα ξεπερνούν τον αριθμό των ανέργων στην Αυστραλία.

Δεν είναι λίγοι αυτοί που εκμεταλλεύονται τη ζήτηση που υπάρχει για «χέρια» και δουλεύουν σε διαφορετικούς εργοδότες.

Παράγοντες της αγοράς και συνδικάτα, αναφέρουν πάντως ότι οι περισσότεροι αναγκάζονται για να τα βγάλουν πέρα εν μέσω γενικευμένης αύξησης του κόστους ζωής, την ώρα που ο πληθωρισμός είναι μεγαλύτερος από τις αυξήσεις των εισοδημάτων.

Σύμφωνα με την ABS ο αριθμός των εργαζόμενων σε περισσότερες από μία δουλειές έφτασε στους 900.000 το τρίμηνο του Ιουνίου 2022 (+4,3%).

Πρόκειται για το 6,5% του γενικού συνόλου των απασχολούμενων, σύμφωνα με την επικεφαλής της ABS για την Απασχόληση, Lauren Ford. «Είναι το υψηλότερο ποσοστό σε τρίμηνο από το 1994 από τότε που υπάρχουν στοιχεία και κατά 0,5% υψηλότερο περίπου από προ-πανδημίας».

Ο αριθμός αυτών που εργάζονται μάλιστα ταυτόχρονα σε δύο εργασίες αυξήθηκε κατά 5,5% σε πάνω από 1 εκατ. για πρώτη φορά.

Ο αριθμός των θέσεων εργασίας που έχουν καλυφθεί είναι πλέον ελάχιστα κάτω από τα 15 εκατ. μία αύξηση 2,2% το τρίμηνο του Ιουνίου.

Αλλά οι κενές θέσεις εργασίας αυξήθηκαν κατά 14,3%, στις 480.000, υπερδιπλάσιες από πριν την πανδημία, ενώ οι άνεργοι τον Ιούλιο ήταν 474.000.

Κάτι που δείχνει την ισχυρή ζήτηση που συνεχίζει να υπάρχει για «εργατικά χέρια» σε όλους τους κλάδους, όπως επεσήμανε η ABS.

ΑΠΕΙΛΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ

Ο πληθωρισμός δε «ροκανίζει» μόνο τα διαθέσιμα εισοδήματα των νοικοκυριών, αλλά και κρατικούς/κυβερνητικούς προϋπολογισμούς.

Όπως ανέφερε η The Age o προϋπολογισμός της Βικτώριας για το πολύπαθο σύστημα Υγείας μπορεί να «χάσει» πάνω από 13% αυτήν την οικονομική χρονιά, με το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, να πρέπει να βγάλει και πάλι το… φίδι από την τρύπα.

Σύμφωνα με την Victorian Healthcare Association (VHA), που εκπροσωπεί τους εργαζόμενους σε δημόσια νοσοκομεία, ήδη υπήρχε μείωση στον προϋπολογισμό φέτος με την κυβέρνηση να δίνει 25,02 δισ. δολ. για νοσοκομεία, ασθενοφόρα, ψυχική υγεία, φροντίδα ηλικιωμένων κι άλλες υπηρεσίες, σε σχέση με τα 27,06 δισ. δολ. πέρυσι (-7,5%).

Αλλά αν συνυπολογιστούν οι αυξήσεις σε τιμές και προϊόντων απαραίτητων για περίθαλψη, χειρουργεία κ.ά. η «πραγματική μείωση» της χρηματοδότησης θα είναι της τάξης του 13,7%.

Την ίδια ώρα, ωστόσο, όπως επεσήμανε η τελευταία ανάλυση του Victorian Health Services Performance, η ζήτηση για υπηρεσίες υγείας και τα περιστατικά έκτακτης ανάγκης παραμένει σε επίπεδα ρεκόρ (+36% σε σχέση με προ-πανδημίας).

Και για όσους ασχολούνται με το Χρηματιστήριο οι μετοχές στην Αυστραλία έφτασαν να χάνουν σήμερα ακόμη και πάνω από 60 δισ. δολ. στον απόηχο των «κακών μαντάτων» από τις ΗΠΑ, όπου η επίδοση του πληθωρισμού ήταν χειρότερη από το αναμενόμενο.

Οι επενδυτές ανησυχούν -με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την παγκόσμια οικονομία- για νέες απότομες αυξήσεις των επιτοκίων της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ (FED), το παράδειγμα της οποίας δεν είναι απίθανο να ακολουθήσει και η RBA, ανάλογα με τα εγχώρια στοιχεία για τον πληθωρισμό.