Την περασμένη Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2022, έγινε από τον Ελληνο-Αυστραλιανό Πολιτιστικό Σύνδεσμο (ΕΑΠΣ) σε συνεργασία με τον Παναρκαδικό Σύλλογο «Ο Κολοκοτρώνης» η παρουσίαση του Τεύχους 68-2022 του δίγλωσσου λογοτεχνικού και πολιτιστικού περιοδικού Αντίποδες. Το τεύχος αυτό είναι αφιερωμένο στη θλιβερή εκατονταετηρίδα της Μικρασιατικής Καταστροφής. Η εκδήλωση πήρε έναν ευρύτερο χαρακτήρα στην μεγάλη αίθουσα στο ισόγειο του κτιρίου του Παναρκαδικού Συλλόγου, 570 Victoria Street North Melbourne με εκθέσεις, οπτικοακουστικό υλικό, μουσική, ομιλίες και μυρωδιές και γεύσεις πολίτικης/σμυρνέικης κουζίνας.

Παρόλο που διάφορες άλλες εκδηλώσεις έγιναν στην παροικία την ίδια μέρα (π.χ. Φεστιβάλ Αντίποδες της ΕΟΚΜΒ στο Lonsdale Street κ.ά.) η εκδήλωση αυτή προσείλκυσε περί τα 140 άτομα.

Τελετάρχης ήταν η Μαρία Παπαγεωργίου – Φορούδη, μέλος του Δ.Σ. του ΕΑΠΣ ενώ τον Γενικό Πρόξενο κ. Εμμανουήλ Κακαβελάκη αντιπροσώπευσε ο κ. Δημήτρης Τσιλίκης. Και οι δύο έδωσαν μια εμπεριστατωμένη ιστορική εικόνα της Μικρασιατικής Καταστροφής και της σημασίας της φετινής εκατοστής επετείου της. Η δραστήρια Πρόεδρος του ΕΑΠΣ Καίτη Αλεξοπούλου διεύρυνε την ιστορική αναφορά παρατηρώντας ότι Έλληνες ζούσαν στη Μικρά Ασία για περισσότερα από δύο χιλιάδες χρόνια με την ίδρυση σημαντικών πόλεων που έγιναν κέντρα πολιτισμού τον 7ο π. Χ. αιώνα. Στο διάβα της ιστορίας οι πόλεις αυτές υποτάχτηκαν από τους Πέρσες, γνώρισαν τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τη Ρωμαϊκή Επικράτεια, έγιναν πόλεις της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και μετά υποτελείς στους Οθωμανούς Τούρκους. Ποτέ όμως δεν υποχρεώθηκαν οι κάτοικοί τους βίαια να τις εγκαταλείψουν. Επεσήμανε ότι «Μόνο οι λεγόμενοι Νεότουρκοι, οι Τούρκοι του 20ου αιώνα, υπερέβαλαν όλους τους κατακτητές όλων των αιώνων, σε αγριότητα και σκληρότητα, μόνον αυτοί θέλησαν να εξολοθρεύσουν, να αφανίσουν τους Έλληνες και άλλους λαούς από τα προγονικά τους εδάφη».

Η εκδήλωση της περασμένης Κυριακής ήταν μοναδική και εικονική. Το καλοσυντονισμένο πρόγραμμα αποσκοπούσε να ζωντανέψει αναμνήσεις από τη συλλογική μνήμη με την αφύπνιση των πέντε αισθήσεων των παρισταμένων. Έτσι, η όραση αγκάλιασε τις εκθέσεις: Πορτρέτα προσφύγων προγόνων μας, που πάντα θα θυμόμαστε, ζωγραφιές παιδιών πάνω στο θέμα της προσφυγιάς (από τις τάξεις τέχνης για παιδιά, GACL Kids που διοργάνωσε και επιμελήθηκε η Βάσυ Πέτρος), η έκθεση αντικειμένων της καθημερινής ζωής στο μικρασιάτικο σπίτι, από εικονίσματα και κεντήματα μέχρι γυναικείες ενδυμασίες, από μπακίρια ως ραπτομηχανές, μαντήλια και καπέλλα. Η όραση με την ακοή ανταποκρίθηκαν στις ομιλίες, στη ταινία μικρού μήκους με μαρτυρίες του διωγμού και της καταστροφής και στο οπτικοαουστικό υλικό που παρουσιάστηκε στην οθόνη. Η ακοή συγκινήθηκε με τα τραγούδια από τον κύκλο Μικρά Ασία (μουσική του Απόστολου Καλδάρα σε στίχους Πυθαγόρα) που ερμήνεψαν η Σταυρίνα Δημητρίου (τραγούδι) ο Αχιλλέας Γιαγγουλή (κιθάρα, τραγούδι) και ο Κωνσταντίνος Γεωργαλάς (μπουζούκι). Οι μυρωδιές και τα εδέσματα μικρασιάτικης παραδοσιακής κουζίνας που προσφέρθηκαν ικανοποίησαν την όσφρηση και τη γεύση. Η αφή ήταν το φυλλομέτρημα του περιοδικού και γενικότερα η (επ)αφή φίλων και γνωστών που ξανάβρισκαν την κοινωνικότητά τους ύστερα από το κύμα της πανδημίας.

Ο γνωστός δικηγόρος, ποιητής και αρθρογράφος Κωνσταντίνος Καλυμνιός παρουσίασε το περιοδικό. Κύριες παρατηρήσεις του ήταν η έλλειψη μέσα στην παροικία μας εκδηλώσεων που να παρουσιάζουν τους κοινωνικο-οικονομικούς, πολιτικούς και πολιτιστικούς παράγοντες που οδήγησαν στο 1922 πριν την εμφάνιση του φετινού τεύχους του περιοδικού Αντίποδες και πως αυτοί προκαλούν παραλληλισμούς στην διαμόρφωση της αέναης ανάπτυξης της ταυτότητάς μας ως Έλληνες της Διασποράς ιδιαίτερα στην Αυστραλία.

Επεσήμανε ότι το τεύχος μας παρουσιάζει μια πληθώρα απόψεων που δημιουργούν διαλόγους μεταξύ τους και τοποθετούν ερωτήματα. Τι διδάγματα θα μπορούσε κανείς να αντλήσει από την Καταστροφή; Είναι φανερό ότι η

ανθρωπότητα απέτυχε ολωσδιόλου να αποτρέψει τη γενοκτονία.

Ρώτησε: σ’ ένα παγκοσμιοποιημένο κόσμο τι σχέση έχει η Μικρασιατική Καταστροφή με τον Ελληνισμό της Αυστραλίας; Και παρατήρησε: Ίσως εμείς κατανοούμε καλλίτερα από άλλους τα πάθη των ιθαγενών της Αυστραλίας, την κλοπή των παιδιών τους, τη σκλαβιά, τους διωγμούς, το τι υπέφεραν. Αυτοί τουλάχιστον έλαβαν μια συγγνώμη. Εμείς όχι. «Αντίθετα έχουμε έναν τύραννο μέσα στη πατρογονική μας πατρίδα που απειλεί να αποτελειώσει αυτό που οι πρόγονοί του έπραξαν πριν ένα αιώνα».

Στη συνέχεια ο κ. Καλυμνιός έκανε μια γενική αναφορά στα άρθρα και ποιήματα στο περιοδικό και το αποκάλεσε «κιβωτό των συλλογικών μας μνήμεων» γιατί «εμείς ενθυμούμαστε» κατέληξε.

Γιάννης Γεωργίου

Γεν. Γραμματέας ΕΑΣΠ