«ΤΟ ΜΟΝΟ πιο χονδροειδές σκάφος που πέρασε ποτέ από αυτό το διάβα ήταν η Αργώ, φημισμένη σε όλους, όταν ταξίδευε από το πέρασμα του Αιήτη: και τα κύματα σύντομα θα την είχαν σκάσει στους μεγάλους βράχους, αλλά Εδώ [Η Ήρα] την προφύλαξε μέσα από την αγάπη της προς τον Ιάσονα». Όμηρος, Οδύσσεια 12.69-72 (Μετ. Πάλμερ)
Οι ιστορίες μετανάστευσης των Ελλήνων αφθονούν, συμπεριλαμβανομένης και της απόβασης στην Αυστραλία, και μας θυμίζουν την Αργοναυτική Εκστρατεία και την Οδύσσεια του Ομήρου, μόνο που ο μύθος και η πραγματικότητα γίνονται ένα στην εποχή μας. Η Μελβούρνη είναι μια ενδεικτική περίπτωση ως πρωτεύουσα των Νέων Ελλήνων Αργοναυτών που ξεκίνησαν όπως και ο Ιάσονας από τη γενέτειρά του την αρχαία Ιωλκό, ως αρχηγός των Αργοναυτών στην αναζήτησή τους για το Χρυσόμαλλο Δέρας. Ο χρυσός ήταν και πάλι το αρχικό κίνητρο για το πρώτο πραγματικό κύμα ελληνικής μετανάστευσης που χρονολογείται από τις δεκαετίες 1850 και 1890 κατά τη διάρκεια της εποχής του χρυσού στην Αυστραλία, που ενθάρρυνε και διαμόρφωσε την πρόοδο των αυστραλιανών αποικιών προς την εθνικότητά τους, με την ελληνική Διασπορά ως αναπόσπαστο κομμάτι για το μέλλον του έθνους, και με συνδρομή σ αυτό που επρόκειτο να θεμελιωθεί στην συνέχεια υπο το πνεύμα της επιχειρηματικότητας ως η άλλη επιλογή του πλούτου.
Και σύμφωνα με αυτό ήταν μοιραίο να αποφύγουμε το ταξίδι από τον Παγασητικό Κόλπο προς τον Κόλπο Port Phillip της μακρινής Αυστραλίας, το οποίο και είχε χαρακτηριστικές ομοιότητες καθώς τα σημεία αναχώρησης και προορισμού, σύμφωνα και με την γεωμετρία της ζωής (θεωρία των φράκταλ).
Ένα παράδειγμα ότι το σύμπαν ακολουθεί μαθηματικά γεωμετρικά μοτίβα που είναι παρόμοια μεταξύ τους στην εφαρμογή τους. Είναι μοτίβα που έχουν παρατηρηθεί να επαναλαμβάνονται από τη δομή ενός φύλλου μέχρι τη δομή των κόλπων και τη δομή του γαλαξία, δηλαδή επαναλαμβανόμενες δομές που είναι ισχυρές στη διατήρησή τους.
Και έτσι, είναι μοιραία η αναπαράσταση του Παρθενώνα της Ακρόπολης στην Μελβούρνη ως Temple of Boom αυτό το καλοκαίρι (από τις 22 Νοεμβρίου) που θα μεταμορφωθεί μπροστά στα μάτια μας μέσω τοιχογραφιών που ζωγραφίζονται όλο το καλοκαίρι σε τρία στάδια”. Από ζωντανά λουλούδια έως οφθαλμαπάτες, η τέχνη θα αντλήσει έμπνευση από το χρώμα και τα διακοσμητικά στοιχεία που κάλυπταν το εμβληματικό κτίριο πριν από περίπου δύο χιλιάδες πεντακόσια χρόνια, προσκαλώντας το κοινό να προβληματιστεί μέσα από συζητήσεις όταν αυτό το αρχαίο κτίριο προβάλλεται σε νέα και αναπάντεχα πλαίσια. Ειδικότερα, η εξέταση της επίδρασης του χρόνου σε όλη την αρχιτεκτονική από τον Παρθενώνα στην Αρχαία Αθήνα μέχρι το Temple of Boom στη Μελβούρνη, και πώς αντανακλά τις αργές αλλά ασταμάτητες διαδικασίες αλλαγής μέσω της δημιουργικής επιχειρηματικότητας που μεταμορφώνει όλα τα πολιτιστικά, γεωλογικά και οικολογικά συστήματα. Οι γεωλογικές δυνάμεις που διαμορφώνουν τον κόσμο, η συσσώρευση νέων στρωμάτων καθώς οι πόλεις μεγαλώνουν κατά τη διάρκεια των γενεών, η άνοδος και η πτώση των μνημείων εντός ενός τοπίου συνεχούς κοινωνικής, πολιτικής και πολιτισμικής αλλαγής (Πηγή: Εκθεσιακός Χώρος Βικτώριας).
Ο Παρθενώνας, εκτός από το σύμβολο της Δημοκρατίας, έδειξε πως η Δημοκρατία υποστήριξε τα φυσικά σύμβολα της τελειότητας και την επιδίωξη του ιδανικού για τους Έλληνες της εποχής, αποδεικνύοντας ότι όταν κάποιος/α πέτυχε την αληθινή τελειότητα, θα αποκτούσε δύναμη και κύρος: αἰέν ἀριστεύειν καί ὑπείροχον ἔμμεναι ἄλλων.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι αξίες που εκτιμούσαν οι Αθηναίοι και οι θεσμοί είχαν θέσει σε εφαρμογή ενθαρρυντικές επιχειρηματικές δραστηριότητες οι οποίες κατά καιρούς αντάμειψαν τους επιτυχημένους επιχειρηματίες με κοινωνικές και κρατικές διακρίσεις. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την κοινή γνώμη της εποχης, οι επιτυχημένοι επιχειρηματίες ελάμβαναν κοινωνικές και πολιτικές διακρίσεις, οι οποίες στις περιπτώσεις ορισμένων σκλάβων έφτασαν στο επίπεδο να αποκτήσουν την ελευθερία τους.
Ωστόσο, για να αποτραπούν περιπτώσεις ακραίου ατομικισμού, η επιτυχία στις επιχειρήσεις δεν κρίθηκε από το επίπεδο του πλούτου που είχε συσσωρευτεί αλλά από τα μέσα που είχαν χρησιμοποιηθεί. Έτσι, υιοθέτησαν μια προσέγγιση βασισμένη στους ακόλουθους πυλώνες:
Πρώτον, αναγνώριση της θετικής επίδρασης των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, για την αυτονομία και την ελευθερία των πολιτών, και τη δύναμη της πόλης.
Δεύτερον, η επιχειρηματική δραστηριότητα ενθαρρύνεται μόνο στο βαθμό που διεξάγεται στο πλαίσιο ορισμένων ηθικών, κοινωνικών και οικονομικών κανόνων.
Τρίτον, η επιτυχία στην επιχειρηματικότητα ανταμείβεται από την πόλη εάν ο συσσωρευμένος πλούτος ξοδεύεται με κοινωνικά υπεύθυνο τρόπο χορηγώντας δάνεια άτοκα και αναλαμβάνοντας «λειτουργίες» για λογαριασμό του κοινού.
Τέταρτον, η πολιτική εφαρμόζεται σε πολίτες, μέτοικους και δούλους.
Ως προς τις επιχειρηματικές και διαχειριστικές λειτουργίες, ο Ξενοφών έδωσε έμφαση στη διαχείριση και συντονισμό των πόρων, στην εκμετάλλευση ευκαιριών κέρδους, οπως και στην ανάληψη κινδύνων και αβεβαιότητας. Επίσης, ανέπτυξε πολλές διευθυντικές πρακτικές όπως ο καταμερισμός της εργασίας ανάλογα με τις δυνατότητες των εργαζομένων, ένα σύστημα επιβράβευσης που ενθαρρύνει την εργασιακή προσπάθεια κ.λπ., που διδάσκονται ακόμη σε σύγχρονα μαθήματα διαχείρισης.
Το Temple of Boom μας ταξιδεύει στο πέρασμα του χρόνου από την Αρχαία Αθήνα στην κοσμοπολίτικη πόλη της Μελβούρνης στην Αυστραλία, η οποία είναι φάρος δημοκρατίας και δημιουργικής επιχειρηματικότητας, και έχει ενσωματώσει παρόμοιες αξίες και θεσμικά πλαίσια, σε συνάρτηση με ένα εξελιγμένο σύστημα κινήτρων για την ανάληψη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, και την χρήση του πλούτου που δημιουργείται με ένα κοινωνικά υπεύθυνο τρόπο.
«Δεν είμαι Αθηναίος ή Έλληνας, αλλά πολίτης του κόσμου» – Σωκράτης
* Ο Γιώργος Κ. Μπήτρος είναι ομότιμος καθηγητής Οικονομικών Επιστημών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Στηβ Μπακάλης είναι επισκέπτης ερευνητής στο Κεντρικό Πανεπιστήμιο Οικονομικών και Οικονομικών στο Πεκίνο.
