Τα αποκαλυπτήρια του Temple of Boom, φόρος τιμής στον Παρθενώνα στην καρδιά της Μελβούρνης

Ο «Παρθενώνας» στη Μελβούρνη - Σύμβολο αναγέννησης, πολιτισμού, σημείο συνάντησης, και αναφοράς ώστε να ανθίσει η καλλιτεχνική έκφραση, ιδιαίτερα τώρα στους δύσκολους καιρούς που ζούμε

Τα αποκαλυπτήρια του ναού που αναπαριστά τον Παρθενώνα στην «καρδιά» της Μελβούρνης, πραγματοποιήθηκαν το βράδυ της Δευτέρας στον κήπο της Εθνικής Πινακοθήκης της Βικτώριας, με τον χαρακτηριστικό καιρό της Μελβούρνης να εναλλάσσεται από ήλιο σε βροχή μέχρι και χαλάζι κάθε πέντε λεπτά.

Το Temple of Boom, όπως το αποκαλούν οι αρχιτέκονες που σχεδίασαν το έργο, Adam Newman και Kelvin Tsang, ήταν το έβδομο στη σειρά σχέδιο που αναθέτει η Επιτροπή Αρχιτεκτονικής της Εθνικής Πινακοθήκης, αυτή τη φορά με σκοπό να φιλοξενήσει σε αυτό πολιτιστικές, πολιτικές και καλλιτεχνικές συγκεντρώσεις, καθώς και μουσικές εκδηλώσεις κάθε είδους.

Ο επικεφαλής σχεδιαστής και τεχνικός διευθυντής Kelvin Tsang (αριστερά) και ο αρχιτέκτονας Adam Newman, ποζάρουν για μια φωτογραφία πριν από τα αποκαλυπτήρια του ναού που αναπαριστά τον Παρθενώνα. Φώτο: AAP/Diego Fedele

«Κάθε χρόνο διεξάγουμε έναν διαγωνισμό για την Επιτροπή Αρχιτεκτονικής NGV, έναν εθνικό διαγωνισμό ανοικτού τύπου, μέσω του οποίου αναζητούμε έργα προσωρινής αρχιτεκτονικής εγκατάστασης που προκαλούν σκέψη και προβληματισμό. Έργα που θα συζητηθούν μέσα στην κοινωνία», δήλωσε στον «Νέο Κόσμο» ο Ewan McEoin, επικεφαλής επιμελητής (Senior Curator) Σύγχρονου Σχεδιασμού και Αρχιτεκτονικής της NGV.

Χωρίς να διστάσει, ο Adam Newman είπε ότι αν μπορούσε να είναι «μια μύγα στον τοίχο οποιουδήποτε κτιρίου στον πλανήτη» για να παρακολουθήσει την εξέλιξη γεγονότων που επηρέασαν την ιστορία της ανθρωπότητας, του πολιτισμού, θα επέλεγε αναμφίβολα τον Παρθενώνα.

ΣΥΜΒΟΛΟ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

Όταν ανακοινώθηκε ο διαγωνισμός, εν μέσω της πανδημίας, κατά τη διάρκεια του lockdown, πρωταρχική σημασία για τους Newman και Tsang ήταν η ανοικοδόμηση της κοινότητας και της πίστης μας στην ανθρωπότητα.

Νιώθοντας τον κόσμο να καταρρέει γύρω τους, ήθελαν να δημιουργήσουν κάτι που θα συμβόλιζε την ενότητα, την ελευθερία και την επιμονή. Ο Παρθενώνας ήταν αναμφίβολα το τέλειο παράδειγμα, αφού αποκαταστάθηκε από τα ερείπιά του, για να στέκεται ακόμα περήφανος και να θαυμάζεται ως παγκόσμιο σύμβολο πολιτισμού.

«Αναζητούσαμε ένα σχέδιο που να προκαλεί την αλληλεπίδραση, τον προβληματισμό, έναν χώρο για να διασκεδάσουμε και να ξαποστάσουμε. Είμασταν πολύ ευέλικτοι», δήλωσε ο McEoin στον «Νέο Κόσμο».

«Ο Adam και ο Kelvin μπήκαν στον διαγωνισμό με αυτό το σχέδιο το οποίο ανέπτυξαν διαδικτυακά κατά τη διάρκεια του lockdown, προτείνοντάς το ως έναν χώρο συνάντησης των πολιτών, προσανατολισμένο στην τέχνη του δρόμου, ώστε να είναι προσιτό σε όλους, και ένα μέρος για ζωντανή μουσική… εισάγετε boombox, εξ ου και το όνομα, Temple of Boom».

«Το σχέδιό τους προεπιλέχθηκε από σχεδόν 80 συμμετοχές, και στη συνέχεια επεξεργάστηκαν την τελική τους πρόταση και βγήκαν νικητές. Έκτοτε, ο Toby Benador από το Just Another Agency ανέλαβε να επιμεληθεί το καλλιτεχνικό σκέλος», εξήγησε ο McEoin.

ο Ewan McEoin, επικεφαλής επιμελητής (Senior Curator) Σύγχρονου Σχεδιασμού και Αρχιτεκτονικής της NGV. Φώτο: Eugene Hyland/NGV

Ο Benador, o οποίος δημιουργεί πρότζεκτ αστεακής τέχνης, κλήθηκε να συμμετάσχει στην ομάδα, δεδομένου ότι μέρος της πρότασης του Adam και του Kelvin ήταν να γίνει ένας χώρος που θα προωθεί την «τέχνη του δρόμου», την αστεακή τέχνη, που θα δώσει χρώμα στην πόλη.

Ενώ κάποιοι μπορεί να θεωρούν ότι ένας πολύχρωμος Παρθενώνας είναι ένα «περίεργο θέαμα», ο Benador εξηγεί ότι το αρχικό μνημείο στην αρχαία Αθήνα, ήταν επίσης πολύχρωμο και ανανεωνόταν συνεχώς. Ο Παρθενώνας που δημιούργησε ο Φειδίας -ο πιο διάσημος γλύπτης του αρχαίου κόσμου- ήταν μια πανδαισία χρωμάτων, που απεικόνιζε τους θεούς σε όλη τους τη φανταστική δόξα, αλλά και τους ανθρώπους ως απογόνους αυτών των θεών.

Ο Φειδίας απεικόνιζε με χρώμα στιγμές της καθημερινής ζωής, των τεχνών, του πολέμου, της φιλοσοφίας. Σύμφωνα με τον αρχαίο ιστορικό Παυσανία, ο Φειδίας φιλοτέχνησε ένα τεράστιο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου μέσα στον Παρθενώνα, καλυμμένο με χρυσό και ελεφαντόδοντο. Τα αγάλματα είχαν τα ρούχα, τα μαλλιά και το δέρμα τους βαμμένα, τα μάτια τους χρωματισμένα με σμάλτο, ενώ για αξεσουάρ είχαν συχνά αληθινά κοσμήματα.

«Υπάρχουν πράγματα που έχουν απήχηση, που είναι εμβληματικά και βρίσκονται βαθιά μέσα μας, ενσωματωμένα στην κουλτούρα μας», σημείωσε ο Benador.

«Ο Παρθενώνας έχει αυτό το ενοποιητικό στοιχείο που σε κάνει να συνειδητοποιείς ότι η σπουδαία κληρονομιά που δημιούργησαν αυτοί οι άνθρωποι πριν από δυόμισι χιλιάδες χρόνια, είναι ακόμα και σήμερα επίκαιρη. Σκεπτόμενος τον Παρθενώνα και τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιήθηκε η πέτρα για να καταγράψει την ιστορία, αυτό σήμαινε ότι γλυπτά και ζωγραφιές προστίθενται συνεχώς στην αρχική δομή για να καταγράφουν τα όσα συνέβαιναν στην κοινωνία εκείνη την εποχή, ως φυλαχτά, ως προσευχές. Αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε εδώ, καθώς και μια δήλωση για την κοινωνία μας, για τη Μελβούρνη, αναφερόμενοι και σε αυτά που συμβαίνουν σήμερα στον κόσμο», εξήγησαν.

Το πώς θα «εξελιχθεί» το Temple of Boom, η μικρογραφία του Παρθενώνα, κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών δεν έχει ακόμα καθοριστεί.

Σε έναν διαγωνισμό, οι συμμετέχοντες δημιουργούν προτάσεις, παρουσιάζουν ιδέες, που να σχετίζονται με το αρχικό κτίριο του Παρθενώνα και την επιρροή που ασκεί, τόνισε ο McEoin, εξηγώντας ότι η δουλειά της NGV είναι να κάνει αυτές τις ιδέες και τις προτάσεις πραγματικότητα.

Οι τρεις πρώτοι καλλιτέχνες που θα παρουσιάσουν το έργο τους στο Temple of Boom, είναι οι David Lee Pereira, Drez και Manda Lane.

«Θα προσκαλέσουμε περισσότερους καλλιτέχνες να δημιουργήσουν στον χώρο. Τον Ιανουάριο θα έχουμε μια ακόμη εκδήλωση και σχεδιάζουμε να προσθέσουμε περισσότερη τέχνη τον επόμενο χρόνο. Ήταν απόλυτη τιμή να συμμετέχουμε στη δημιουργία αυτού του έργου που θα φέρει μαζί τους καλλιτέχνες», δήλωσε ο Benador, μιλώντας στον «Νέο Κόσμο» .

«Δουλεύοντας με την ομάδα της NGV και τους Adam και Kelvin, η διαδικασία κύλισε εύκολα. Αρχικά, ο Adam και ο Kelvin υπέβαλαν πρόταση για γκράφιτι στο ύφος της Νέας Υόρκης… Ήταν πραγματικά ενδιαφέρουσα, αλλά προτείνουμε κάτι πιο αντιπροσωπευτικό της Μελβούρνης και της πολύπλευρης, πολυπολιτισμικής της ταυτότητας. Κατά κάποιον τρόπο αισθανόμαστε ότι είναι ιερό καθήκον μας, να αποκαθιστήσουμε την πίστη στην κοινότητά μας μέσα από τον ενωτικό συμβολισμό του Παρθενώνα που θα τιμά την ελεύθερη σκέψη, την έκφραση, τη δημοκρατία, τον αλληλοσεβασμό και την ελπίδα ότι όσες φορές κι αν πέσουμε μπορούμε να σταθούμε περήφανοι, διαχρονικά όπως το μνημείο στην Ακρόπολη».

Ο καλλιτέχνης David Lee Pereira, με το έργο του στο Temple of Boom. Φώτο: AAP/Diego Fedele

ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

«Για όλους όσοι συμμετείχαν και θα συμμετάσχουν σε αυτό το έργο, ο σεβασμός και η εκτίμηση προς ένα σύμβολο όπως ο Παρθενώνας είναι ύψιστης σημασίας. Για τον κόσμο της αρχιτεκτονικής και της ανθρωπότητας, ο Παρθενώνας έχει, αυτό που ονομάζω πολιτιστική διάχυση (cultural diffusion). Βρίσκουμε ότι διαχρονικά έχει επηρεάσσει άλλους πολιτισμούς», δήλωσε ο McEoin.

«Βλέπουμε την επιρροή του στη νεοκλασική αρχιτεκτονική, στην έκφραση του μεταμοντερνισμού. Για εμάς είναι μια πράξη πολιτιστικής εκτίμησης. Η αναπαράστασή του στους χώρους της κορυφαίας γκαλερί τέχνης της Αυστραλίας θεωρούμε ότι σίγουρα είναι ένδειξη σεβασμού προς την αρχική δομή».

Ο επικεφαλής Επιμελητής Σύγχρονης Τέχνης, Σχεδιασμού και Αρχιτεκτονικής της NGV τονίζει ότι τα συναισθήματα της ελληνικής κοινότητας της Μελβούρνης και της ελληνικής ταυτότητας ελήφθησαν υπόψη από την αρχή του έργου και θα συνεχίσουν να λειτουργούν ως καταλύτες στην πορεία εξέλιξης του Temple of Boom.

«Γνωρίζουμε ότι ορισμένα μέλη της Ελληνικής Κοινότητας ήταν διστακτικοί, καθώς το σύμβολο αυτό είναι βαθιά ριζωμένο στην ταυτότητά τους, αλλά νομίζω ότι τώρα έχουν αρχίσει να συνειδητοποιούν το επίπεδο ποιότητας στην προσπάθεια που έχει καταβληθεί για να διασφαλιστεί ότι θα είναι πραγματικά, καλά φτιαγμένο.

«Είμαι Ιρλανδός και αν κάποιος αποφάσιζε να χτίσει ένα διάσημο ιρλανδικό κτίριο στους χώρους της NGV θα με ενδιέφερε και θα με τιμούσε, αλλά απλώς δεν μπορώ να σκεφτώ ένα ιρλανδικό κτίριο αρκετά διάσημο», γέλασε ο McEoin.

«Ίσως δούμε μια πυραμίδα δίπλα στο Στόουνχεντζ… Το πόσο σημαντικός παραμένει ο Παρθενώνας συμβολικά και πολιτιστικά, ιστορικά, μας ώθησε να παρέχουμε πληροφορίες για το πραγματικό μνημείο, ώστε να αφηγηθούμε την ιστορία του Παρθενώνα ως ένα ζωντανό κτίριο».

Πράγματι, η NGV έχει έρθει σε επαφή με το Ελληνικό Μουσείο για τη διοργάνωση πάνελ και εκδηλώσεων σχετικά με το ιστορικό πλαίσιο του Παρθενώνα. Προγραμματίζονται μουσικές εκδηλώσεις και αναγνώσεις από αρχαίων ελληνικών κειμένων, ενώ μια ομάδα ηθοποιών έχει προτείνει να ανεβάσει μια παράσταση στον χώρο, που θα αναδείξει ακόμα περισσότερο τον ελληνικό πολιτισμό, την ελληνική ταυτότητα.

ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΤΟΝΟ ΓΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΦΩΝΕΣ

«Στον επόμενο γύρο πολιτιστικών εκδηλώσεων θα έχουμε καλλιτέχνες των Πρώτων Εθνών, Έλληνες καλλιτέχνες… εξετάζουμε έναν πολύ ευρύ κατάλογο για να εκπροσωπήσουμε την ποικιλομορφία σε όλες τις εκφράσεις της», δήλωσε ο Benador.

Στο μυαλό του McEoin, ο Παρθενώνας αποτελεί σημείο αναφοράς για ένα παγκόσμιο δημόσιο κτίριο. Ένα αρχέτυπο που προκαλεί τον διάλογο για τη δημοκρατία ανά τους αιώνες, για το οποίο γίνεται εμφανής αναφορά στο κοινοβούλιο και σε άλλα πολιτικά κτίρια σε όλο τον κόσμο.

«Δεδομένων των καιρών που διανύουμε, θεωρώ ότι είναι σημαντικό να αναφερθούμε στο γεγονός ότι το κτίριο, ο Παρθενώνας, καταστράφηκε εν μέρει κατά τη διάρκεια πολέμου, και σήμερα έχουμε έναν σημαντικό πόλεμο που διεξάγεται στην Ευρώπη όπου κτίρια καταστρέφονται, η πολιτιστική κληρονομιά καταστρέφεται», υποστήριξε ο McEoin.

«Όμως, όπως ο Παρθενώνας, οι αξίες πίσω από τα υλικά αγαθά αντέχουν στο χρόνο, μπορούν να αποκατασταθούν. Μπορούμε να κοιτάξουμε πίσω για να αντλήσουμε δύναμη και σοφία ώστε να χαράξουμε ένα νέο μέλλον».

Τόσο ο Benador όσο και ο McEoin συμφωνούν ότι ο χώρος που δημιουργείται στον κήπο του NGV είναι ένας ανοιχτός χώρος, όπου όλοι είναι ευπρόσδεκτοι και κάθε φωνή αξίζει να ακουστεί.

«Πρόκειται για έναν ελεύθερο δημόσιο χώρο, ο οποίος θα προκαλέσει σκέψη και ελπίζω να προκαλέσει συναισθήματα και να εμπνεύσει. Κάποιους θα τους ανυψώσει, άλλοι θα διαλογιστούν εκεί, και κάποιοι θα αναρωτηθούν, αλλά ανήκει στην κοινότητα. Από τους πολίτες για τους πολίτες και αυτό είναι το βασικό της υπόθεσης. Να μην ξέρεις τι θα προκύψει από αυτό και πώς θα χρησιμοποιηθεί. Έχουμε θέσει την πρόθεση και είμαστε όλοι ενθουσιασμένοι να δούμε τι θα γεννηθεί. Θα μείνει στη θέση του τουλάχιστον μέχρι τον Αύγουστο του επόμενου έτους και τα “ερείπια” του θα γίνουν τα στέρεα θεμέλια για ό,τι θα ακολουθήσει».

Το Temple of Boom είναι πλέον ανοιχτό για το κοινό.