Να ευλογήσουμε πρώτα τα του οίκοy μας. Η Ελληνική Μυθολογία, χωρίς αμφιβολία, είναι η πλουσιότερη όλων με τις περισσότερες ιστορίες και μύθους. Δεν υπάρχει φυσικό πράγμα σε αυτόν τον κόσμο χωρίς κάποια ελληνική θεότητα πίσω του και είναι γνωστή σε όλη την ανθρωπότητα. Δεν είναι ίσως η παλαιότερη, αλλά αναμφίβολα είναι η πιο διάσημη και η πλουσιότερη από όλες.
Μπορεί να έχει δανειστεί μερικές ιστορίες από αυτές που προϋπήρχαν, αλλά τις εξέλιξε και τις έκανε τόσο καταπληκτικά όμορφες που θα παραμείνουν για πάντα.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ
Η μεγαλύτερη κληρονομιά της Ελληνικής Μυθολογίας είναι η τεράστια συλλογή ιστοριών που εμπνέουν όλους τους καλλιτέχνες μέχρι σήμερα. Εμπνέουν σενάρια για τον κινηματογράφο αλλά και η επιστήμη εξακολουθεί να αντλεί ονόματα από την ανεξάντλητη Ελληνική Μυθολογία για να ονομάσει νέους πλανήτες και άλλα διαστημικά αντικείμενα και δημιούργησε και διαμόρφωσε σχεδόν όλα όσα γνωρίζουμε σήμερα.
Το μύθο του κατακλυσμού του Δευκαλίωνα δανείστηκαν οι Εβραίοι για να κατασκευάσουν την ιστορία του κατακλυσμού του Νώε, και το Θεό Ήλιο δανείστηκαν επίσης για να διαμορφώσουν το δικό τους Θεό.
Σήμερα με τους μεγάλους και καταστρεπτικούς σεισμούς στην Τουρκία και τη Συρία, ακούστηκε και πάλι η χιλιοειπωμένη πρόταση «ο Εγκέλαδος χτύπησε αλύπητα και πάλι». Ποιος είναι αυτός ο Εγκέλαδος;
Οι ελληνικοί μύθοι έχουν κεντρίσει τη φαντασία των καλλιτεχνών, από τους γλύπτες της αρχαιότητας -και του σήμερα- που δημιουργούν θεούς και θεές από μάρμαρο. Οι δοκιμασίες των αρχαίων Ελλήνων ηρώων και τεράτων έχουν εξυπηρετήσει ως έμπνευση τους δασκάλους της Αναγέννησης και του σήμερα. Οι μύθοι, όμως, είναι απαραίτητοι για την κατανόηση της ελληνικής μυθολογίας που έχει υφάνει την ιστορία της Τέχνης.
Ο ΕΓΚΕΛΑΔΟΣ
Πολλοί είναι αυτοί που χρησιμοποιούν το όνομα του Εγκέλαδου κάθε φορά που γίνεται ένας σεισμός.
Ποιος όμως ήταν αυτός ο Εγκέλαδος στην Ελληνική Μυθολογία;
Ο Εγκέλαδος φέρεται ως αρχηγός των Γιγάντων, γιος του Τάρταρου και της Γης, που έπαιξε όμως πρωτεύοντα ρόλο στη Γιγαντομαχία στην οποία και φονεύθηκε. Οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι, όταν γινόταν σεισμός, ο Εγκέλαδος είχε θυμώσει και επειδή ήταν πολύ μεγάλος τράνταζε όλη τη γη.
Για τον Εγκέλαδο και το θάνατό του σώθηκαν πολλές παραδόσεις. Κατά μια από αυτές -μάλλον την επικρατέστερη- φονεύθηκε από την Αθηνά η οποία αφού τον έτρεψε σε φυγή έριξε εναντίον του τη Σικελία και το όρος Αίτνα με το οποίο και τον καταπλάκωσε. Ο Εγκέλαδος, κινούμενος και στενάζοντας κάποτε μέσα στο τάφο του, προκαλεί εκρήξεις ηφαιστείων και σεισμούς.
Ο Παυσανίας αναφέρει και μια άλλη εκδοχή, κατά την οποία η Αθηνά φόνευσε τον Εγκέλαδο ρίχνοντας επάνω του το τέθριππο άρμα της. Η εκδοχή αυτή υπήρξε από τα πιο προσφιλή θέματα πολλών καλλιτεχνών της αρχαιότητας, απαθανατίζοντάς την σε πολλές μετόπες αρχαίων ναών όπως στον Παρθενώνα και στο ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς. Τέτοιες παραστάσεις του αγώνα μεταξύ της Αθηνάς και του Εγκέλαδου βρίσκονται σε πολλά αγγεία και επίσης κοσμούνταν και ο πέπλος της Αθηνάς στα Παναθήναια.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Από όλα τα παραπάνω συνάγεται το συμπέρασμα ότι ο Εγκέλαδος ήταν, κατά τους αρχαίους Έλληνες, η ιδεατή ανθρωπόμορφη θεότητα, αλλά και αρχική αντίληψη της έννοιας του Σεισμού και ιδιαίτερα του Ηφαιστειακού, από τον οποίο τόσο έντονα είχε δεινοπαθήσει ο ελλαδικός χώρος.
Συνέπεια αυτής της αντίληψης είναι ότι τα τέκνα του Εγκέλαδου ήταν οι Γοργόνες, η Σφίγγα, η Λερναία Ύδρα, ο Γηρυόνης, ο Κέρβερος και άλλα μυθικά «τέρατα» που είχαν ταλαιπωρήσει τους πρωτοέλληνες.
ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Η Ελληνική Μυθολογία είναι σήμερα γνωστή από την αρχαία ελληνική λογοτεχνία και πρώτα από τα δύο επικά ποιήματα του Ομήρου, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια.
Ο Ησίοδος, σύγχρονος του Ομήρου, έγραψε στη Θεογονία του την πληρέστερη καταγραφή των πρώιμων ελληνικών μύθων. Οι τρεις μεγάλοι τραγικοί συγγραφείς Αισχύλος, Σοφοκλής και Ευριπίδης εμπνεύστη-καν σε πολλά έργα τους από τη μυθική εποχή των ηρώων και του Τρωικού πολέμου. Έτσι πολλές από τις μεγάλες μυθικές ιστορίες για τον Αγαμέμνων και τα παιδιά του, ο Οιδίπους, ο Ιάσων, η Μήδεια και άλλα, πήραν την κλασική μορφή τους μέσα από τραγικά θεατρικά έργα τους.
ΕΓΚΕΛΑΔΟΣ = ΣΕΙΣΜΟΣ
Μέσα σε αυτή τη Μυθολογία βρίσκεται και ο Εγκέλαδος τον οποίο κατηγορούμε πάντα κάθε φορά που γίνεται ένας σεισμός. Αν και αυτή είναι μία αρνητική αναφορά της Ελληνικής Μυθολογίας, εντούτοις όμως την φέρνει στο προσκήνιο κάθε φορά που γίνεται ένας μεγάλος σεισμός. Λέτε ο Εγκέλαδος να ανατρέψει σήμερα και τον… σουλτάνο Ερντογάν; Οψόμεθα!
(Με την ευκαιρία, όσοι ενδιαφέρεστε για μία σοβαρή μελέτη της Ελληνικής Μυθολογίας, υπάρχει το ανεκτίμητο πεντάτομο έργο του αείμνηστου καθηγητή Ιωάννη Κακριδή «Ελληνική Μυθολογία» για περαιτέρω κατανόηση της Τέχνης, αλλά και της ιστορίας του κόσμου μας).
