Δυσοίωνες είναι οι νέες προβλέψεις που έρχονται στη δημοσιότητα για το πού μπορεί να φτάσει εντέλει το ύψος του χρέους της Βικτώριας, καθώς σύμφωνα με την πιο πρόσφατη ανάλυση του ανεξάρτητου Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής (Parliamentary Budget Office), μπορεί -κατά το πιο δυσμενές σενάριο- να ξεπεράσει ακόμη και τα 305 δισ. δολ. σε μία δεκαετία.
Ως εκ τούτου γίνεται λόγος για ένα μονοπάτι… λιτότητας το οποίο ενδεχομένως θα πρέπει να ακολουθήσει η κυβέρνηση Andrews για να ελαφρύνει το δημοσιονομικό βάρος, την ίδια ώρα μάλιστα που εκτιμάται ότι οι φόροι είναι ήδη οι υψηλότεροι μεταξύ των Πολιτειών της Αυστραλίας.
Καταθέτοντας τον 9ο προϋπολογισμό του πρόσφατα, ο υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Andrews, Tim Pallas, ανέφερε ότι το «καθαρό χρέος» της Πολιτείας προβλέπεται να φτάσει στα 171,4 δισ. δολ. μέχρι τον Ιούνιο του 2027, σχεδόν το 25% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ).
Ο κ. Pallas εκτίμησε ότι το χρέος αυτό θα αυξάνεται κατά 10,1% ετησίως κατά μέσο όρο από το 2022/23 έως το 2026/27.
Κατά το Γραφείο Προϋπολογισμού αν αυτός ο ρυθμός αύξησης συνεχιστεί το χρέος -δηλαδή αν η κυβέρνηση δεν αποπληρώνει πιο… αποφασιστικά τα δάνειά της- το χρέος μπορεί να φτάσει ακόμη και τα 305,3 δισ. δολ. το 2032/33 ή το 31,9% του ΑΕΠ.
Ένα άλλο πιο «ήπιο σενάριο», αν μειωθεί ο ρυθμός αύξησής του είναι ότι το χρέος πιθανώς θα… διπλασιαστεί από τα 116,7 δισ. δολ. σε 234 δισ. το 2032-33.
Οι οικονομολόγοι χτυπούν… καμπανάκια για την τρέχουσα πολιτική εξυγίανσης, ιδίως αν η Βικτώρια «πληγεί από ύφεση» ή «εκρήξεις» στο κόστος υποδομών, κάτι που όπως αναφέρεται θα ανάγκαζε την κυβέρνηση να περικόψει περαιτέρω υπηρεσίες ή να αυξήσει τους φόρους (ή και τα δύο).
Ο επικεφαλής οικονομολόγος της AMP, Shane Oliver, δήλωσε στην The Age, ότι η διατήρηση του ποσοστού χρέους ήταν δυνατή μόνο σε περιόδους ισχυρής ανάπτυξης και ότι η Βικτώρια «δεν έχει την πολυτέλεια να πάει κάτι στραβά», διαφορετικά θα αναγκαζόταν να λάβει δραστικά μέτρα λιτότητας.
«Με βάση αυτό το σενάριο, η κυβέρνηση δεν μπορεί πραγματικά να αντέξει οικονομική ύφεση, περισσότερες ‘εκρήξεις’ δαπανών ή υψηλότερα επιτόκια» από την RBA, είπε ο κ. Oliver.
Υψηλό χρέος σημαίνει ότι έχεις στραμμένη επάνω σου και την προσοχή των οίκων αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας. Ο προϋπολογισμός της Βικτώριας, άλλωστε δεν… ενθουσίασε. Ο S&P Global Ratings, ο οποίος υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Πολιτείας από «ΑΑΑ» σε «ΑΑ» το 2020, σχολίασε ότι οι στρατηγικές αποπληρωμής του χρέους COVID αποτελούν θετικό σημάδι, αλλά οι δημοσιονομικές προοπτικές της Βικτώριας παραμένουν «αδύναμες» σε σύγκριση με άλλες Πολιτείες.
Ο Moody’s επεσήμανε ότι η πληθωριστική πίεση, τα δισεκατομμύρια που δεσμεύτηκαν για προεκλογικές υποσχέσεις και οι κεφαλαιουχικές δαπάνες για έργα όπως η κοινωνική στέγαση και ο εκσυγχρονισμός του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας θα «αυξήσουν τον κίνδυνο εκτέλεσης» ως προς τη δημοσιονομική εξυγίανση.
Ο «σκιώδης υπουργός» Οικονομικών, Brad Rowswell, σχολίασε ότι ο προϋπολογισμός προοριζόταν να περιορίσει το χρέος, εισαγάγοντας νέους φόρους, αλλά το Γραφείο Προϋπολογισμού κατέδειξε ότι -αντίθετα- το βάρος θα «συνεχίσει να διογκώνεται σε νέα επίπεδα ρεκόρ».
«Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση Andrews εισήγαγε μια σειρά νέων φόρων που θα τιμωρήσουν ακόμη περισσότερο τους κατοίκους της Βικτώριας».
«Η ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ»
Μια ξεχωριστή ανάλυση μάλιστα που δόθηκε στη δημοσιότητα από το Γραφείο Προϋπολογισμού, έρχεται σε… αντιπαράθεση με τον Pallas που ισχυρίστηκε ότι η Βικτώρια ήταν η «Πολιτεία με τη χαμηλότερη φορολογία».
Αντίθετα, κατά κεφαλήν, η φορολογική επιβάρυνση φτάνει στο 5,8% σε σχέση με το ΑΕΠ ή 5.074 δολ. το 2023-2024 κατά μέσο όρο, και σύμφωνα με την ανάλυση αυτήν είναι η υψηλότερη μεταξύ των Πολιτειών.
Αυτό, ανέφερε η Herald Sun, συγκρίνεται με 4.707 δολ. στη Νέα Νότια Ουαλία (5% του ΑΕΠ εκεί), 3.647 δολ. στο Κουίνσλαντ (4,4%), 2.970 δολ. στη Νότια Αυστραλία (3,9%) και 2.900 δολ. στην Τασμανία (3,8%).
Η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (ABS) δημοσίευσε τον περασμένο μήνα στοιχεία που έδειχναν ότι οι κάτοικοι της Βικτώριας πλήρωναν περισσότερα τέλη για την πολιτειακή κυβέρνηση και τους Δήμους από ό,τι αυτοί που ζουν σε οποιασδήποτε άλλη Πολιτεία.
Φέτος, νοικοκυριά και επιχειρήσεις επιβαρύνθηκαν με επιπλέον 7,3 δισ. δολ. σε φόρους γης (land tax), stamp duty, δημοτικά τέλη και άλλες χρεώσεις.
Το συνολικό ποσό που εισπράχθηκε ήταν 36,9 δισ. δολ., από 29,6 δισ. δολ. το προηγούμενο έτος, μια αύξηση 24,6%.
Σημειωτέον ότι η μελέτη του Γραφείο Προϋπολογισμού βασίζεται μόνο στους πολιτειακούς φόρους.
Ο κ. Pallas, από την πλευρά του, δήλωσε ότι οι συνεχείς αναφορές σχετικά με τις φορολογικές εισπράξεις στη Βικτώρια ήταν εσφαλμένες, διότι δεν λάμβαναν υπόψη τα δικαιώματα (royalties) από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση ή το μερίδιο επί του GST, το οποίο μείωνε την επιβάρυνση άλλων Πολιτειών.
Μακάρι να «μπορούσα να διαλύσω τον μύθο ότι η Βικτώρια είναι μια Πολιτεία με υψηλή φορολογία», είπε.
«Στην πραγματικότητα, δεν είμαστε. Στην πραγματικότητα, με πολλούς τρόπους, ανάλογα με το πώς εξετάζετε τα δεδομένα, είμαστε η Πολιτεία με τη χαμηλότερη φορολογία».
Το Γραφείο Προϋπολογισμού επεσήμανε ακόμη πάντως ότι «μεταξύ 2023-24 και 2025-26, και σε όλες τις μελλοντικές εκτιμήσεις ευρύτερα, όλες οι Πολιτείες προβλέπεται να αυξήσουν τα φορολογικά έσοδα ανά άτομο».
«Μόνο η Νέα Νότια Ουαλία, το Κουίνσλαντ και η Δυτική Αυστραλία προβλέπεται να αυξήσουν τα φορολογικά έσοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ», επισημαίνεται.
«Παρόλα αυτά, τα φορολογικά έσοδα της Βικτώριας ανά άτομο και ως ποσοστό του ΑΕΠ προβλέπεται να είναι τα υψηλότερα από όλες τις Πολιτείες από το 2023-24 έως το 2025-26».
Ο προϋπολογισμός του κ. Pallas προβλέπει ότι τα φορολογικά έσοδα της Πολιτείας πρόκειται να ανέλθουν στα 40 δισ. δολάρια, διπλάσια από ό,τι ήταν το 2015-16.
«Σε μια εποχή που οι οικογένειες βιώνουν πρωτοφανείς πιέσεις για το κόστος ζωής, οι κάτοικοι της Βικτώριας πληρώνουν τους υψηλότερους πολιτειακούς φόρους στην Αυστραλία», δήλωσε ο κ. Rowswell.
«Ο προϋπολογισμός εισήγαγε ακόμη περισσότερους φόρους … όταν οι κάτοικοι της Βικτώριας δεν μπορούν να το αντέξουν περισσότερο».
«Κάθε κάτοικος της Βικτώριας θα πληρώσει κάποιο μέρος του τιμήματος για την ανικανότητα των Εργατικών» είχε σχολιάσει για τον προϋπολιγισμό ο αρχηγός της αντιπολίτευσης, John Pesutto.
ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΥΣΗ;
Η ανάλυση του Γραφείου Προϋπολογισμού για το χρέος της Βικτώριας ανέφερε ότι αυτό θα άρχιζε να μειώνεται περισσότερο από το 2027, εάν η κυβέρνηση της Πολιτείας υιοθετούσε την αναλογία χρέους προς ΑΕΠ που προβλέπουν οι κυβερνήσεις των Εργατικών στη Νέα Νότια Ουαλία και το Κουίνσλαντ.
Έτσι, το «καθαρό χρέος» της Βικτώριας θα ήταν κατά 43% χαμηλότερο από το προβλεπόμενο, πέφτοντας στα 134 δισ. δολάρια το 2032-33, εάν η κυβέρνηση υιοθετούσε τον προβλεπόμενο λόγο χρέους της Νέας Νότιας Ουαλίας για το 2025-26, που είναι 14%.
Θα έφτανε τα 72 δισ. δολ., το ένα τρίτο του προβλεπόμενου επιπέδου του το 2032-33, εάν η κυβέρνηση ήταν σε θέση να μειώσει τον λόγο χρέους της στο 7,5%, σύμφωνα με την πρόβλεψη του Κουίνσλαντ για το 2025-26.
Ωστόσο, για να φτάσει σε αυτό το επίπεδο χρέους η Βικτώρια θα πρέπει να περικόψει δραματικά τις δαπάνες, να επιτύχει δημοσιονομικά πλεονάσματα άνω των 10 δισ. δολ. ετησίως και να αυξήσει περαιτέρω τους φόρους, δήλωσε στην The Age, ο επικεφαλής οικονομολόγος της AMP, Shane Oliver.
Ο προϋπολογισμός της Βικτώριας αναμένεται να επανέλθει σε «ταμειακό πλεόνασμα» (cash surplus) ύψους 2,9 δισ. δολ. φέτος, αλλά το «λειτουργικό πλεόνασμα» (operating surplus) ύψους 1 δισ. δολαρίων δεν θα επιτευχθεί πριν από το 2025-26.
«Το συμπέρασμα είναι ότι για να μειωθεί το προφίλ του χρέους, θα απαιτούνταν αρκετή λιτότητα, η οποία θα είχε αρνητικές επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα», είπε.
Σε απάντηση της ανάλυσης του Γραφείο Προϋπολογισμού, εκπρόσωπος της κυβέρνησης σχολίασε ότι η Βικτώρια «δανείστηκε χρήματα για να προστατεύσει ζωές και να στηρίξει οικογένειες, εργαζόμενους και επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας πανδημίας».
«Είμαστε η μόνη Πολιτεία ή Επικράτεια με σχέδιο αποπληρωμής του χρέους COVID – αποπληρώνοντας την ‘πιστωτική κάρτα’ έκτακτης ανάγκης, ενώ συνεχίζουμε να αναπτύσσουμε την οικονομία και τις θέσεις εργασίας».
