Τα ωραία πράγματα δεν μπορείς να τα κρατάς για τον εαυτό σου. Υπάρχει μια Ελλάδα μακριά από το θόρυβο και το γκρίζο της πόλης που σε ταξιδεύει σε άλλους κόσμους. Υπάρχει μια φύση που σε καλεί να τη γευτείς, να την αναπνεύσεις, να την ακούσεις, να τη νιώσεις να σε αγκαλιάζει.
Πυκνό πράσινο που σκεπάζει ολόκληρες πλαγιές βουνών, γάργαρα, κρυστάλλινα νερά που τρέχουν ορμητικά κάτω από τοξωτά πέτρινα γεφύρια, μοναστήρια λαξευμένα στις πλαγιές των βουνών, πλακόστρωτα δρομάκια με πετρόκτιστα σπίτια και άνθρωποι χαμογελαστοί σε καλωσορίζουν. Αλλά εδώ, στην Ήπειρο, δεν είναι μόνο η φύση που συναρπάζει. Είναι και η Ιστορία της.
Με ορμητήριο τη πανέμορφη πόλη των Ιωαννίνων, με τη μοναδική λίμνη και το ιστορικό κάστρο, θυμηθήκαμε τραγικές περιόδους στη μακρά και πολυτάραχη, αλλά περήφανη, ιστορία της Ηπείρου. Ο ηπειρωτικός λαός έχει αγωνιστεί ηρωικά για την ανεξαρτησία και την αυτοδυναμία του, με τεράστιες καταστροφές και θυσίες. Μεγαλύτερο από το μέγεθος της καταστροφής είναι αυτό της προσφοράς των Ηπειρωτών που συνέβαλαν καθοριστικά με τα ευεργετήματά τους στην πνευματική και οικονομική ανάκαμψη όλης της Ελλάδας. Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούν ελάχιστοι από τους πολλούς Ηπειρώτες ευεργέτες, όπως Αρσάκης, Τοσίτσας, Ζάππας, Αβέρωφ, Κωλέττης, Σίνας και άλλοι, όπως και ότι δύο από τα τρία μέλη της Φιλικής Εταιρείας που προετοίμασαν το έδαφος για την Επανάσταση του ’21 ήταν Ηπειρώτες – ο Σκουφάς και ο Τσακάλωφ.
Στην τωρινή μας… απόδραση και περιήγηση, όμως, θα επικεντρωθούμε κυρίως στη φυσική ομορφιά της Ηπείρου που συνεπαίρνει κυριολεκτικά, μετά από μια σύντομη, αλλά εντυπωσιακή, στάση στο ακριτικό Καλπάκι.
Περίπου 35 χλμ. βορειοδυτικά των Ιωαννίνων, κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα, γνωρίσαμε το μικρό αυτό χωριό με τη μεγάλη ιστορία. Εκεί, στο Καλπάκι, ακούστηκε το πρώτο μεγάλο ΟΧΙ του 1940, κατά την εισβολή των Ιταλών, που έγραψε λαμπρή σελίδα στη νεότερη ελληνική ιστορία. Ιστορικό και σημαντικό σε γεγονότα το Καλπάκι, πνιγμένο στο πράσινο της άγριας ηπειρώτικης φύσης, διατηρεί ένα μικρό Μουσείο Πολέμου 1940, όπου νιώσαμε περηφάνεια και συγκίνηση ακούγοντας τον νεαρό στρατιώτη να μας εξηγεί τα γεγονότα της αντίστασης και τις ιστορικές μέρες της 8ης Μεραρχίας και του υποστράτηγου Χαρ. Κατσιμήτρου, που είχε στήσει το στρατηγείο του μέσα σε μια σπηλιά, και που κατάφεραν να αναχαιτίσουν την ιταλική επίθεση. Η νίκη των Ελλήνων στη μάχη του Καλπακίου αποδείχθηκε καθοριστική για την έκβαση του ελληνοϊταλικού πολέμου.
Συνεχίσαμε βορειοανατολικά στο Ζαγόρι – λέξη σλαβική που σημαίνει «πίσω από το βουνό». Το Ζαγόρι, περιοχή στην οροσειρά της Πίνδου, αριθμεί 46 χωριά, τα ονομαστά Ζαγοροχώρια, ανάμεσα στα Γιάννενα, το Μέτσοβο και την Κόνιτσα, σε υψόμετρο από 500 έως 2.500 μ. Πνιγμένα μέσα στο πεύκο και το έλατο, καθένα από αυτά εκπλήσσει με την ομορφιά του. Πρώτη έκπληξη το πέτρινο τοξωτό Γεφύρι της Κλειδωνιάς, χτισμένο το 1853, με τα κρυστάλλινα νερά του ποταμού Βοϊδομάτη να λαμπυρίζουν στον ήλιο καθώς ρέουν γάργαρα και ορμητικά και με εκκωφαντικό θόρυβο! Παραπόταμος του Αώου, ο Βοϊδομάτης είναι το ποτάμι με τα πεντακάθαρα νερά (καθαρά όπως το μάτι του βοδιού) που είναι πόσιμα! Η φύση στο μεγαλείο της!
Εξακολουθήσαμε ν’ απολαμβάνουμε τη γενναιοδωρία της ηπειρώτικης φύσης φτάνοντας στην Κόνιτσα, ιστορικό τόπο της Ηπείρου, μόλις 300 μ. από τα ελληνοαλβανικά σύνορα. Χτισμένη αμφιθεατρικά στις απολήξεις του βουνού Σμόλικα, περιβάλλεται από μικρότερα χωριά τα γνωστά Κονιτσοχώρια. Στην ακριτική Κόνιτσα, επισκεφθήκαμε και το πατρικό σπίτι του γέροντα Αγίου Παϊσίου, όπου πέρασε τα παιδικά και νεανικά του χρόνια μέχρι την στράτευσή του.
Για τον σύγχρονο επισκέπτη, η Κόνιτσα συνδυάζει και υπαίθριες αθλητικές δραστηριότητες και εναλλακτικό τουρισμό όπως rafting, πεζοπορία, αναρρίχηση, διάσχιση του φαραγγιού του Αώου ακόμα και αλεξίπτωτο πλαγιάς για τους τολμηρούς. Αλλά το σημείο αναφοράς της Κόνιτσας είναι το τοξωτό πέτρινο γεφύρι της στον ποταμό Αώο, στα όρια του εθνικού δρυμού Βίκου-Αώου, ένα αριστούργημα ηπειρώτικης τεχνικής, που θεωρείται το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι των Βαλκανίων, χτισμένο το 1870. Μαγευτικό ηπειρώτικο τοπίο! Για τον επισκέπτη που θέλει να αποκτήσει αξέχαστες ταξιδιωτικές εμπειρίες με ξεχωριστές αναμνήσεις, με επίκεντρο τη φύση για αναψυχή και ηρεμία, η περιπλάνηση μέσα και γύρω από την Κόνιτσα θα ενθουσιάσει.
Επισκεφθήκαμε την Ιερά Μονή της Παναγίας Μολυβδοσκέπαστης που μοιάζει με φρούριο. Ακούσαμε τον μοναχό να μας εξηγεί ότι η οροφή ήταν σκεπασμένη με φύλλα μόλυβδου που τα έκλεψαν οι Τούρκοι για να κάνουν βόλια! Εκεί λέγεται ότι ήταν και το κρυφό σχολειό της περιοχής στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Ο επόμενος σταθμός ήταν το γραφικό χωριό Μονοδένδρι, ορμητήριο για τη χαράδρα του Βίκου που έχει ανακηρυχθεί Εθνικός Δρυμός, ήταν η ανταμοιβή μας για την επιμονή στην περιήγηση. Τα χαρακτηριστικά πετρόχτιστα σπίτια και αρχοντικά με τις παραδοσιακές ξύλινες πόρτες και παράθυρα και τις περιτειχισμένες αυλές, τα λιθόστρωτα καλντερίμια, οι βρύσες απ’ όπου αναβλύζει πεντακάθαρο γάργαρο νερό δίπλα στ’ ανθισμένα σκίνα, μας έκαναν να αγνοήσουμε τις σταγόνες της βροχής που άρχισε ξαφνικά.
Σε υψόμετρο 1.060 μ. όλα μπορεί να συμβούν! Βρήκαμε καταφύγιο, για λίγο, στην παραδοσιακή ζαγορίτικη ταβέρνα με το φιλόξενο αναμμένο τζάκι και αφού απολαύσαμε τη ντόπια, φημισμένη και μοναδική, πίττα (διάλεξα τη χορτόπιτα με φέτα Δωδώνη – τι άλλο!) πήραμε το μονοπάτι για το φαράγγι του Βίκου.
Μετά από 30 λεπτά πεζοπορία, με προσοχή στο πάτημα -γιατί η θέα γύρω με τα πελώρια βράχια και τους γκρεμούς αποσπά την προσοχή και ξελογιάζει- μας περίμενε μια μοναδική ανταμοιβή: το φαράγγι του Βίκου, πνιγμένο στο πράσινο, στην καρδιά του Εθνικού Δρυμού Βίκου-Αώου. Μαγευτική εικόνα που προκαλεί δέος. 1.000 μέτρα βάθος και 12 χλμ. μήκος δεν μπορεί να μη σου κόψει την ανάσα! Κατάφυτες πυκνές εκτάσεις εναλλάσσονται με απότομους γκρεμούς. Δεν ξέρεις τι να πρωτοθαυμάσεις! Αξέχαστη εικόνα, καρφώνεται στη μνήμη για πάντα και στέκεσαι άφωνος μπροστά στο θαύμα της φύσης.
Η γαλήνη και η ηρεμία της λίμνης Παμβώτιδας στο ηλιοβασίλεμα ήταν ό,τι καλύτερο μετά το συναρπαστικό και άγριο τοπίο του Βίκου.
Το Νησάκι, με 95 μόνιμους κατοίκους σήμερα, είναι ακόμη μια προστατευόμενη περιοχή ΝΑTURA 2000. Περπατήσαμε στα γραφικά δρομάκια του, επισκεφθήκαμε το Μουσείο, που μας θύμισε ότι εκεί δολοφονήθηκε από τους ίδιους τους Τούρκους ο Αλή Πασάς, απολαύσαμε τη γαλήνια φύση και γευτήκαμε τα ντόπια προϊόντα και μοναδικά γιαννιώτικα γλυκά! Η πανέμορφη Λίμνη Παμβώτις (αρχαίο όνομα που σημαίνει «αυτή που τρέφει τους πάντες») αποτελεί σήμερα καταφύγιο ζωής για την πανίδα και τη χλωρίδα. Προσφέρει προστασία για πάνω από 170 είδη πουλιών, πολλά είδη θηλαστικών, ψαριών και ερπετών.
Με ένα συναίσθημα γλυκιάς μελαγχολίας επιστρέψαμε στα Γιάννενα γεμάτοι εικόνες μοναδικές, εμπειρίες ξεχωριστές και έντονα συναισθήματα. Πάντα θα θυμάσαι, σκέφτηκα, όχι λόγια αλλά πώς ένιωσες αντικρύζοντας ένα ξεχωριστό θέαμα ασύγκριτης ομορφιάς που δεν θα το ξεχάσεις ποτέ. Κι’ αυτό ήταν μόνο μια μικρή, ελάχιστη, γεύση απ’ όσα έχει να προσφέρει η μοναδική Ήπειρος!
