Μία οικονομία «δύο ταχυτήτων» έχει δημιουργηθεί στην Αυστραλία, καθώς από τη μία οι «αριθμοί ευημερούν» -με το πλεόνασμα του προϋπολογισμού να πλησιάζει σε ιστορικά υψηλά και την ανεργία κοντά σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα- και από την άλλη αυξάνονται οι πολίτες που τα βγάζουν πέρα δύσκολα, υπό το βάρος του διαρκώς αυξανόμενου κόστους ζωής.
Κάτι που παραδέχθηκε ο ομοσπονδιακός πρωθυπουργός, Anthony Albanese, κληθείς να σχολιάσει την απόφαση της Αποθεματικής Τράπεζας (RBA) να διατηρήσει αμετάβλητο το επιτόκιό της στο 4,10%, μόλις για δεύτερη φορά -μετά τον περασμένο Απρίλιο- εδώ και 14 μήνες, αν και ο διοικητής της, Δρ Philil Lowe δεν απέκλεισε νέα άνοδό του το επόμενο διάστημα.
«Το γεγονός ότι η αύξηση του επιτοκίου έπαυσε (σ.σ. για την ώρα) στο 4,10% είναι καλό πράγμα», δήλωσε o κ. Albanese στην εκπομπή «Today» του Nine την Τετάρτη.
«Έχουμε μια οικονομία δύο ταχυτήτων. Μερικοί άνθρωποι τα βγάζουν πέρα πολύ δύσκολα. Έπειτα έχετε θετικά σημάδια την ίδια στιγμή … Ρεκόρ αύξησης των θέσεων εργασίας με 465.000 θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν τον πρώτο μας χρόνο (στην κυβέρνηση)».
Επίσης, είπε, «ο πληθωρισμός μειώνεται και αυτό είναι καλό. Κορυφώθηκε στο τέλος του περασμένου έτους. Αυτά τα δύο μέτρα είναι σημαντικά, όπως και ένα πλεόνασμα (αναμένεται να είναι «κοντά» στα 20 δισ. δολ., έναντι 4,2 δισ. δολ. που είχε ανακοινωθεί αρχικά) από την κυβέρνηση, το οποίο κάνει τη διαφορά στην άσκηση αυτής της καθοδικής πίεσης στον πληθωρισμό».
Ερωτηθείς αν θα δοθεί περαιτέρω υποστήριξη βάσει αυτού του πλεονάσματος, ο πρωθυπουργός επεσήμανε ότι η κυβέρνηση «πάντα» θα εξετάζει τι μπορεί να κάνει, αλλά ήδη έχουν ληφθεί μία σειρά από μέτρα «ελάφρυνσης», πολλά από τα οποία τέθηκαν σε ισχύ μόλις από την 1η Ιουλίου.
«Πρέπει να καταλάβουμε», πρόσθεσε, «ότι αν η κυβέρνηση απλώς ‘σκορπούσε χρήματα’, αυτό θα ασκούσε ανοδικές πιέσεις στον πληθωρισμό, κάτι που θα ήταν αντίθετο με αυτό που κάνει η RBA για τη νομισματική πολιτική».
«Και πρέπει να βεβαιωθούμε ότι η δημοσιονομική πολιτική και η νομισματική πολιτική λειτουργούν χέρι-χέρι, και γι’ αυτό έχουμε ‘καταθέσει στην τράπεζα’ το μεγαλύτερο μέρος των αποταμιεύσεων από το πλεόνασμα».
Από την πλευρά του, ο «σκιώδης υπουργός» Οικονομικών, Angus Taylor, υποστήριξε ότι παρά την απόφαση της RBA να μείνει προς το παρόν αμετάβλητο το επιτόκιο στο 4,10%, πιθανότατα θα υπάρξει «περισσότερος πόνος στην πορεία» για τους πολίτες
Οι Εργατικοί, τόνισε, πρέπει να κάνουν περισσότερα για να μειώσουν το βάρος των νοικοκυριών που αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα.
«Η αλήθεια είναι ότι αυτή η κυβέρνηση πρέπει να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό ως πρώτη, δεύτερη και τρίτη προτεραιότητά της».
«Η πραγματική πρόκληση με τον πληθωρισμό είναι ότι διαφέρει πολύ από άλλα προβλήματα. Αν του ρίξεις χρήματα, το κάνεις χειρότερο. Θέλουμε να δούμε καθοδική πίεση στον πληθωρισμό», είπε ο κ. Taylor.
Ο εκπρόσωπος των Πράσινων για θέματα Οικονομικής Δικαιοσύνης Nick McKim δήλωσε ότι η κυβέρνηση αποτυγχάνει να χρησιμοποιήσει τους δημοσιονομικούς και ρυθμιστικούς της «μοχλούς» για να διασφαλίσει ότι η RBA δεν θα αυξήσει ξανά τα επιτόκια στο εγγύς μέλλον.
«Ο Anthony Albanese και ο Jim Chalmers εξελέγησαν για να διασφαλίσουν ότι κανείς δεν θα μείνει πίσω. Η αποτυχία τους είτε να χαλιναγωγήσουν την RBA είτε να αρχίσουν να κάνουν οποιαδήποτε από τις βαριές δουλειές τους καθιστά συνυπεύθυνους», είπε.
«Αν η Αυστραλία συντριβεί σε ύφεση, θα είναι η ύφεση των Εργατικών».
ΑΜΕΤΑΒΛΗΤΟ ΤΟ ΕΠΙΤΟΚΙΟ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΩΡΑ
Αμετάβλητο διατήρησε, προς το παρόν, το βασικό της επιτόκιο (cash rate) η RBA την Τρίτη -μόλις για δεύτερη φορά από τον Μάιο του 2022- προσφέροντας έστω μία μικρή ανάσα ειδικά στους δανειολήπτες που στενάζουν υπό το βάρος των αυξημένων -κατά εκατοντάδες δολάρια πλέον κάθε μήνα σε πολλές περιπτώσεις- δόσεων προς τις τράπεζες.
Η απόφαση της RBA να αφήσει το επιτόκιο στο 4,10% είχε σε μεγάλο βαθμό προβλεφθεί από τους οικονομολόγους, καθώς ο πληθωρισμός υποχώρησε σημαντικά, στο 5,6% τον Μάιο φέτος, από 6,8% τον προηγούμενο μήνα.
Παραμένει ωστόσο αρκετά υψηλά και εκτός του στόχου 2%-3% της Αποθεματικής, γι’ αυτό και ο διοικητής της, Δρ Philip Lowe, δεν απέκλεισε νέες αυξήσεις στο άμεσο μέλλον, ανάλογα με τους οικονομικούς δείκτες.
Από πέρυσι τον Μάιο το επιτόκιο έχει αυξηθεί 12 φορές σε 14 μήνες από το ιστορικό χαμηλό του 0,10%, στο 4,10% -το υψηλότερο επίπεδο από το 2012- με την RBA να «πατάει φρένο» στις μηνιαίες αυξήσεις μόνο μία ακόμη φορά τον περασμένο Απρίλιο.
Μόνο η τελευταία αύξηση της RBA, κατά 0,25% (από το 3,85% στο 4,10%) τον Ιούνιο προσέθεσε περίπου 76 δολ.το μήνα στις δόσεις ενός δανείου 500.000 δολαρίων και τα διπλάσια σε ένα 1 εκατ. δολ. με 25ετή διάρκεια.
Συνολικά, λόγω της ανόδου των επιτοκίων (+4% από πέρυσι τον Μάιο), κάποιος με χρέος 500.000 δολαρίων σε στεγαστικό δάνειο πληρώνει πλέον επιπλέον 1.134 δολάρια τον μήνα.
Το ποσό αυτό διπλασιάζεται για δάνεια 1 εκατ. δολ. με τον «πόνο» να μεταφέρεται εν γένει σε όσους έχουν κάποιο χρέος, μεταξύ των οποίων επιχειρήσεις και κυβερνήσεις/κράτη, που με τη σειρά τους μετακυλίουν το κόστος σε πελάτες και φορολογούμενους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ευρύτερη λειτουργία της οικονομίας.
Ένα μοντέλο από τον Ben Phillips του Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών και Μεθόδων του Australian National University δείχνει ότι οι Αυστραλοί με στεγαστικά δάνεια πληρώνουν σήμερα περισσότερο από το ένα τέταρτο του διαθέσιμου εισοδήματος για το κόστος στέγασης το υψηλότερο εδώ και πολλά χρόνια), ενώ παρόμοια πίεση νιώθουν αυτοί που ζουν στο ενοίκιο, με τις τιμές να συνεχίζουν ανοδικά με ρυθμό ρεκόρ.
Το μέσο κόστος των ενυπόθηκων δανείων έχει ήδη αυξηθεί, από σχεδόν 500 δολάρια την εβδομάδα το 2019, σε 864 δολάρια.
Εάν η RΒΑ αυξήσει το ταμειακό επιτόκιο κατά 50 ακόμη μονάδες βάσης, όπως προβλέπουν πολλοί οικονομολόγοι, μέχρι το τέλος του έτους, οι εβδομαδιαίες αποπληρωμές δανείων θα «σκαρφαλώσουν» στα 901 δολάρια.
Το ποσό αυτό θα είναι «σχεδόν το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός τους», δήλωσε ο κ. Phillips. «Αυτό είναι ένα τεράστιο ποσό χρημάτων για στέγαση».
Σε αυτήν τη συγκυρία, πιο… ευτυχισμένοι είναι αυτοί που δε χρωστούν και έχουν αποταμιεύσεις, οι οποίοι πλέον αναζητούν ευκαιρίες στα πιο συμφέροντα επιτόκια καταθέσεων. Αν και τα έσοδα αυτά κατευθύνονται συνήθως για να καλύψουν άλλες «τρύπες» του οικογενειακού προϋπολογισμού λόγω της γενικευμένες ακρίβειας.
Όσον αφορά στις τιμές των κατοικιών «διέκοψαν» την πτωτική πορεία εντός του 2023, διαψεύδοντας γι’ ακόμη μία φορά τις προβλέψεις, καθώς παρά το γεγονός ότι το κόστος δανεισμού έχει καταστεί απαγορευτικό για πολλούς, η ζήτηση παραμένει υψηλά -κυρίως λόγω της εισροής μεταναστών, την ώρα που η προσφορά/διαθεσιμότητα βρίσκεται πολύ χαμηλά.
Νέες «αναταράξεις» αναμένονται στην αγορά πάντως έως το τέλος του έτους, με τους ειδικούς real estate να εκτιμούν ότι καθώς η αποπληρωμή δόσεων θα καθίσταται πιο δύσκολη -έως και 880.000 δάνεια περνούν από σταθερό σε κυμαινόμενο επιτόκιο- και νέοι ιδιοκτήτες με χρέος ακόμη ίσως δεν έχουν άλλη επιλογή από το να πουλήσουν.
Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ
Ο διοικητής της RBA, Δρ Philip Lowe δήλωσε ότι η «παύση» δίνει στην Τράπεζα χρόνο για να αξιολογήσει τον αντίκτυπο των 12 προηγούμενων αυξήσεων του επιτοκίου, αλλά προειδοποίησε ότι μπορεί να χρειαστούν περισσότερες για να τεθεί υπό έλεγχο ο πληθωρισμός.
Επεσήμανε ότι η RBA δεν αναμένει ότι η οικονομία θα πέσει σε ύφεση, αλλά αναγνώρισε -εκ νέου- ότι το μονοπάτι για την επίτευξη της μείωσης του πληθωρισμού είναι στενό και περιπλέκεται από την κατανάλωση.
«Ο πληθωρισμός εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλός και θα παραμείνει έτσι για αρκετό καιρό ακόμη … Μπορεί να απαιτηθεί κάποια περαιτέρω σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής για να διασφαλιστεί ότι θα επιστρέψει στο στόχο σε εύλογο χρονικό διάστημα, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη της οικονομίας και του πληθωρισμού», ανέφερε.
«Υπό το πρίσμα αυτό και της αβεβαιότητας που περιβάλλει τις οικονομικές προοπτικές, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να διατηρήσει τα επιτόκια σταθερά αυτόν τον μήνα. Αυτό θα δώσει κάποιο χρόνο για να εκτιμηθεί ο αντίκτυπος των αυξήσεων του επιτοκίου μέχρι σήμερα και των οικονομικών προοπτικών».
«Το Διοικητικό Συμβούλιο παραμένει αποφασισμένο να επαναφέρει τον πληθωρισμό εντός στόχου και θα κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να το επιτύχει».
Η υπουργός Οικονομίας Katy Gallagher -η οποία αναπληρώνει και τον υπουργό Οικονομικών Jim Chalmers που βρίσκεται σε άδεια- κληθείσα να σχολιάσει την απόφαση της RBA επεσήμανε ότι προσωρινή παύση θα προσφέρει σε πολλά νοικοκυριά την αναγκαία ανακούφιση, αλλά ο πληθωρισμός, ο οποίος αυξήθηκε κατά 5,6% το έτος έως τον Μάιο, παραμένει υψηλός.
«Η πρόκληση του πληθωρισμού παραμένει πραγματική για εκατομμύρια Αυστραλούς», είπε.
