Το Μουσείο Τέχνης Ian Potter του Πανεπιστημίου Μελβούρνης ρίχνει φως στην καθημερινή ζωή των πολιτών της αρχαιότητας, διοργανώνοντας έκθεση με αντικείμενα καθημερινής χρήσης, τελετουργικά και πολυτελή αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν στον ελληνικό και ρωμαϊκός κόσμο.
Η έκθεση, με τίτλο «Ancient Lives: Insights from the Classics and Archaeology Collection», είναι ανοιχτή στο Old Quad του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης έως τις 17 Μαΐου 2024, ενώ η εκδήλωση των εγκαινίων πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη, 3 Αυγούστου.
Οι δύο επιμελήτριες, η Δρ Tamara Lewit και η Δρ Caroline Tully, και οι δύο επίτιμες συνεργάτιδες της Σχολής Ιστορικών και Φιλοσοφικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης, δήλωσαν ότι η έκθεση καλύπτει ένα χρονολογικό εύρος άνω των 1.000 ετών, από τον 8ο αιώνα π.Χ. έως τον 7ο αιώνα π.Χ.
Τα αντικείμενα που εκτίθενται αποτελούνται από μια σειρά αντικειμένων από την Κλασική και Αρχαιολογική Συλλογή του Πανεπιστημίου, όπως αγγεία από χονδρόκοκκο σκεύος (π.χ. αμφορείς μεταφοράς), λεπτόκοκκα (π.χ. ζωγραφισμένα κύπελλα και κανάτες), δοχεία καλλυντικών, λάμπες πετρελαίου από τερακότα, αγαλματίδια, γυάλινα μπουκάλια και νομίσματα.
“(Τα αντικείμενα) παρέχουν μια ματιά στις συχνά κρυμμένες ζωές γυναικών, ανδρών, παιδιών, αθλητών και τεχνιτών, πλούσιων και φτωχών, αποκαλύπτοντας πρακτικές καλλυντικών και υγείας, πόσης και αναψυχής, τελετουργιών και μύθων”, δήλωσαν στον “Νέο Κόσμο” οι Dr Lewit και Dr Tully.
Οι δύο επιμελήτριες εξήγησαν ότι η συλλογή ξεκίνησε από τους Jessie και George Sutton, οι οποίοι διέθεσαν κεφάλαια για την ίδρυση του Κλασικού Μουσείου John Hugh Sutton στη μνήμη του γιου τους, φοιτητή του Πανεπιστημίου και κατοίκου του Trinity College, ο οποίος σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα.
“Ξεκίνησε με μια επιλογή ελληνικών αγγείων, ειδωλίων και νομισμάτων. Αργότερα, η συλλογή εμπλουτίστηκε με περισσότερα νομίσματα από τη συλλογή Jessie Webb”, δήλωσαν.
“Αυτή τη στιγμή αποτελείται από περισσότερα από 200 κλασικά ελληνικά αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων εκλεκτών αθηναϊκών αγγείων, 745 νομίσματα, 500 αντικείμενα της Εγγύς Ανατολής από το Ιράν, το Ιράκ, το Λίβανο και την Αίγυπτο, συμπεριλαμβανομένων αιγυπτιακών παπύρων, γυαλί ρωμαϊκής περιόδου από την Εγγύς Ανατολή και 200 δείγματα κυπριακής κεραμικής”.
Η συλλογή περιλαμβάνει επίσης υλικά που συγκεντρώθηκαν κατά τη διάρκεια αρχαιολογικών εργασιών πεδίου του Πανεπιστημίου Μελβούρνης, όπως οψιδιανός, και 110 γύψινα εκμαγεία και αναπαραγωγές, συμπεριλαμβανομένου ενός εκμαγείου της στήλης Mesha Stele που περιέχει την πρώτη εξωβιβλική αναφορά του ισραηλιτικού θεού Γιαχβέ.
Οι προσκεκλημένοι επιμελητές της έκθεσης έχουν σχεδιάσει ο καθένας ένα μέρος της έκθεσης με βάση τους τομείς της ειδικότητάς του.
Η Δρ Tully, ως αρχαιολόγος του Αιγαίου με σπουδές στις κλασικές σπουδές, επιμελήθηκε την έκθεση “Amor et Mors: Όμορφο σώμα στη ζωή και το θάνατο”.
Έχει επιλέξει μικροσκοπικά φιαλίδια από φυσητό γυαλί και τερακότα, πέτρινα πιάτα και κυλινδρικά κουτιά που κάποτε περιείχαν καλλυντικά, αρώματα, αρωματικά έλαια και αλοιφές που χρησιμοποιούνταν σε καλλυντικές, φαρμακευτικές και ταφικές πρακτικές, μαζί με αγαλματίδια που θυμίζουν τους χρήστες τους.
Η Δρ Lewit, αρχαιολόγος της ύστερης αρχαιότητας που επικεντρώνεται στην αρχαία παραγωγή κρασιού, επιμελήθηκε το “Λευκό, καστανόξανθο, κατακόκκινο, μαύρο: Κρασί στον ελληνικό και ρωμαϊκό κόσμο”.
Από την πλευρά της, έχει επιλέξει δοχεία μεταφοράς, καθημερινά και πολυτελή κύπελλα και κανάτες, νομίσματα, γλυπτά και αντικείμενα του 18ου έως τον 20ό αιώνα, τα οποία απεικονίζουν τις πρακτικές κατανάλωσης κρασιού, τις τελετουργίες και τους μύθους του κρασιού, καθώς και την κληρονομιά των αρχαίων πρακτικών στον πρώιμο χριστιανισμό και στον σύγχρονο κόσμο.
Οι Dr Lewit και Dr Tully ανέφεραν ότι τόσο τα αρωματικά έλαια όσο και το κρασί ήταν καθολικά αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν όλες οι ομάδες της αρχαίας κοινωνίας, π.χ. άνδρες και γυναίκες, παιδιά, στρατιώτες, σκλάβοι, ελίτ και φτωχοί, υγιείς και ασθενείς – ακόμη και οι νεκροί.
“Τα αρώματα, το αρωματικό λάδι για τα μαλλιά και τα αρωματικά έλαια ήταν απαραίτητα για την καθημερινή περιποίηση και το μπάνιο, ενώ τα έλαια και τα αλοιφάδες χρησιμοποιούνταν για τον καλλωπισμό και την τιμή των νεκρών”, δήλωσαν στον “Νέο Κόσμο”.
“Στα μωρά και τα παιδιά έδιναν νερό αναμεμειγμένο με κρασί, ενώ το κρασί ήταν επίσης η βάση της ιατρικής και μια απαραίτητη καθημερινή προσφορά στους θεούς”.
Η έκθεση αναδεικνύει επίσης τις συνεχείς πολιτιστικές ανταλλαγές εντός της Μεσογείου, ιδίως την επικράτηση της οινοποσίας, με εικόνες του θεού του κρασιού, του Διονύσου και της συνοδείας των σατύρων του να εμφανίζονται τόσο σε ελληνικά όσο και σε ρωμαϊκά κύπελλα, νομίσματα και κύπελλα.
“Η οινοποσία διαδόθηκε από την Εγγύς Ανατολή και την Ελλάδα στη Δυτική Ευρώπη και τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, όπως καταδεικνύει μια κυπριακή κανάτα κρασιού του 8ου αιώνα π.Χ., το παλαιότερο αντικείμενο της έκθεσης”.
Η Δρ Lewit δήλωσε ότι το αντικείμενο της συλλογής που, ίσως, είναι το πιο ενδιαφέρον είναι μια αττική ελληνική κανάτα κρασιού του 5ου αιώνα, η οποία έχει μια ζωγραφισμένη σκηνή με νεαρά αγόρια που φορούν γιρλάντες λουλουδιών και παίζουν μουσική, και μια γιρλαντισμένη κανάτα κρασιού σε ένα τραπέζι.
“Πρόκειται πιθανώς για απεικόνιση της αθηναϊκής γιορτής της ζύμωσης του κρασιού, κατά την οποία διεξάγονταν μουσικοί διαγωνισμοί, καθώς και διαγωνισμοί κωπηλασίας για να πιει κανείς πιο γρήγορα μια κανάτα γεμάτη κρασί”, είπε.
Το αγαπημένο αντικείμενο της Dr Tully σε αυτήν τη συλλογή είναι ένα παράδειγμα του αγαπημένου της ελληνικού τύπου αγγείου: το αθηναϊκό λευκό λεύκωμα, το οποίο χρονολογείται από τον 5ο αιώνα π.Χ., με αυτό το είδος αγγείου να χρησιμοποιείται στην αρχαιότητα για να μεταφέρουν λάδι στον τάφο ως προσφορά στους νεκρούς.
“Οι λευκοί λήκυθοι έχουν συνήθως το πιο εξελιγμένο στυλ ζωγραφικής, όπου τα χρώματα εφαρμόζονταν σε λευκό φόντο, και μας δίνουν μια ιδέα για το πώς μπορεί να έμοιαζαν οι ελληνικές τοιχογραφίες”, είπε.
“Η εικόνα σε αυτό το παράδειγμα είναι πολύ δύσκολο να την διακρίνει κανείς, αλλά φαίνεται να δείχνει μια γυναίκα και έναν άνδρα να θρηνούν σε μάλλον μελαγχολικές πόζες σε έναν τάφο”.
Η Έκθεση είναι ανοιχτή από Δευτέρα έως και Παρασκευή 10.00πμ. με 5.00μμ.
*Περισσότερες πληροφορίες: art-museum.unimelb.edu.au/exhibitions/ancient-lives