Η Αυστραλία θα πρέπει να σχεδιάσει, με συλλογική προσπάθεια, ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της περαιτέρω γήρανσης του πληθυσμού, προειδοποίησε ο ομοσπονδιακός πρωθυπουργός, Anthony Albanese, ενόψει της δημοσιοποίησης της Intergenerational Report (Διαγενεακής Έκθεσης), αύριο Πέμπτη.

Στοιχεία της Έκθεσης που έχουν ήδη γίνει γνωστά τις προηγούμενες ημέρες «κρούουν καμπανάκια», καθώς προβλέπεται, μεταξύ άλλων, ότι η οικονομική ανάπτυξη της χώρας θα επιβραδύνει περαιτέρω τις επόμενες τέσσερις δεκαετίες και ως εκ τούτου θα χρειαστούν σημαντικές μεταρρυθμίσεις για να διατηρηθεί το τρέχον επίπεδο ζωής.

Με το κόστος ζωής στα ύψη, η οικονομία παραμένει κορυφαία ανησυχία για τους πολίτες, σε μία χρονική συγκυρία που η κυβέρνηση προσπαθεί να στρέψει περισσότερη προσοχή στο επερχόμενο Δημοψήφισμα για τη «Φωνή».

Ο κ. Albanese αναμένεται μάλιστα να ανακοινώσει σύντομα και την ημερομηνία διεξαγωγής, από τη Νότια Αυστραλία, στα τέλη της ερχόμενης εβδομάδας. Ως κύρια υποψήφια ημέρα προτείνεται το Σάββατο, 14 Οκτωβρίου, που θα σηματοδοτήσει την έναρξη μίας επίσημης περιόδου πριν τις κάλπες περίπου έξι εβδομάδων.

ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΗΡΑΝΣΗΣ ΤΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ

Η Διαγενεακή Έκθεση αναφέρεται στις προοπτικές για την οικονομία και την κοινωνία της Αυστραλίας τα επόμενα 40 χρόνια.

Εξετάζει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των τρεχουσών πολιτικών και τον τρόπο με τον οποίο οι δημογραφικές, τεχνολογικές και άλλες διαρθρωτικές τάσεις μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο ζωής.

Η νέα Έκθεση θα δοθεί -επίσημα- στη δημοσιότητα από τον ομοσπονδιακό υπουργό Οικονομικών, Jim Chalmers, σήμερα, Πέμπτη.

Ωστόσο, αρκετά στοιχεία της έχουν ήδη γίνει γνωστά, όπως για παράδειγμα ότι οι Αυστραλοί θα ζουν περισσότερα χρόνια και θα είναι πιο υγιείς.

Το προσδόκιμο ζωής για τους άνδρες προβλέπεται να ανέλθει στα 87 έτη και για τις γυναίκες στα 89,5 έτη έως το 2062-63.

Ο αριθμός των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω προβλέπεται να υπερδιπλασιαστεί και των ατόμων ηλικίας 85 ετών και άνω να υπερτριπλασιαστεί.

Ο πληθυσμός της Αυστραλίας προβλέπεται να φθάσει τα 40,5 εκατομμύρια την ίδια περίοδο.

Όλα καλά έως εδώ. Όσον αφορά στο «καθαρά οικονομικό» σκέλος ωστόσο, γήρανση του πληθυσμού σημαίνει και επιπλέον πίεση για τους φορολογούμενους, ώστε να καλυφθούν οι αυξημένες δαπάνες για τη φροντίδα και την υγειονομική περίθαλψη.

Ο κ. Chalmers έχει προειδοποιήσει ήδη ότι ο μισός προϋπολογισμός, τα επόμενα 40 χρόνια, θα «φαγωθεί» σε δαπάνες για την υγεία, τη φροντίδα των ηλικιωμένων, το εθνικό σύστημα ασφάλισης ατόμων με αναπηρία (NDIS), την άμυνα και τις πληρωμές τόκων για το δημόσιο χρέος.

Αυτές οι πέντε βασικές πιέσεις, οι οποίες σήμερα αντιπροσωπεύουν το 33% των συνολικών δαπανών της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, θα αυξηθούν στο 50% (ή κατά 5,6% του ΑΕΠ) μέχρι τα μέσα του 2063.

Η αύξηση του 5,6%, σε σημερινές τιμές, αντιστοιχεί σε περίπου 140 δισ. δολ. επιπλέον.

Όσον αφορά στον κλάδο υπηρεσιών φροντίδας και υποστήριξης, μπορεί να αποτελεί πρόκληση, αλλά παράλληλα και ευκαιρία, καθώς, όπως προβλέπεται θα μπορούσε να «εκτοξευθεί» από το μερίδιο του περίπου 8% στο ΑΕΠ της χώρας σήμερα, σε περίπου 15% το 2062-63.

«Εάν η απασχόληση αυξανόταν σύμφωνα με το μερίδιο του ΑΕΠ του τομέα, αυτό θα συνέχιζε την έντονη αύξηση της απασχόλησης … με τον αριθμό των εργαζομένων … να έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια και εκτιμάται ότι θα διπλασιαστεί και πάλι τα επόμενα 40 χρόνια», αναφέρεται στην Έκθεση.

Υπογραμμίζεται ότι ο τομέας της φροντίδας θα δημιουργήσει νέες και σημαντικές θέσεις εργασίας κατά τις επόμενες δεκαετίες.

Η μεγάλη πολιτική πρόκληση θα είναι να καλυφθεί «η αυξημένη ζήτηση, διασφαλίζοντας παράλληλα τη βιώσιμη παροχή ποιοτικής φροντίδας».

«Η χρηματοδότηση και η εξασφάλιση του εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού θα απαιτήσει σημαντικές επενδύσεις και η βελτίωση της παραγωγικότητας θα είναι ζωτικής σημασίας».

Ο Δρ Chalmers περιέγραψε την ανάπτυξη της οικονομίας της φροντίδας ως μία από τις «σημαντικότερες αλλαγές στην κοινωνία μας κατά τα επόμενα 40 χρόνια».

«Στον τομέα της φροντίδας θα δημιουργηθεί η μερίδα του λέοντος των ευκαιριών στην οικονομία μας και θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι θα αρπάξουμε αυτή την ευκαιρία και με τα δύο χέρια».

Η υπουργός Φροντίδας Ηλικιωμένων Anika Wells επεσήμανε ότι η Έκθεση καταδεικνύει την ανάγκη για βιώσιμη και δίκαιη χρηματοδότηση.

«Η κυβέρνηση Albanese έχει ήδη συγκροτήσει μια ειδική ομάδα εργασίας για τη φροντίδα ηλικιωμένων για να αντιμετωπίσει την οικονομική βιωσιμότητα του τομέα και να βοηθήσει τους ηλικιωμένους Αυστραλούς να έχουν πρόσβαση σε ασφαλή και αξιοπρεπή φροντίδα τώρα και στο μέλλον», δήλωσε.

Σε σχέση με την υπερπόντια μετανάστευση, η οποία κρίνεται κομβικής σημασίας για την Αυστραλία και τις επόμενες δεκαετίες, αναφέρεται στην Έκθεση ότι η «καθαρή» εισροή ανακάμπτει, ωστόσο δε θα φθάσει στα προ της πανδημίας επίπεδα μέχρι το 2029-30, με βάση τουλάχιστον τις τρέχουσες προβλέψεις.

«Η αύξηση του πληθυσμού θα συνεχίσει να υποστηρίζεται από τη μετανάστευση από το εξωτερικό και τη φυσική αύξηση, αλλά και οι δύο αναμένεται να μειωθούν σε σχέση με το μέγεθος του πληθυσμού», υπογράμμιζεται.

Ως εκ τούτου, ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του πληθυσμού αναμένεται να επιβραδυνθεί στο 1,1% κατά τα επόμενα 40 χρόνια, σε σύγκριση με 1,4% κατά τα τελευταία 40 χρόνια.

Σημαντικό είναι επίσης ότι σύμφωνα με την Έκθεση, κατά τη δεκαετία έως το 2020, η Αυστραλία κατέγραψε την πιο αργή αύξηση της παραγωγικότητας των τελευταίων 60 ετών.

Σε «απάντηση» η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θέτει 5 βασικούς πυλώνες: ανανέωση των οικονομικών θεσμών, επένδυση σε ψηφιακές υποδομές, βελτίωση των προγραμμάτων δεξιοτήτων και της πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, μια πιο βιώσιμη οικονομία φροντίδας και μετατροπή της χώρας σε «υπερδύναμη» ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Η ανεξάρτητη βουλευτής Allegra Spender, δήλωσε ότι η Έκθεση καταδεικνύει την ανάγκη να προχωρήσει μία συνολική φορολογική μεταρρύθμιση προκειμένου να μειώσει την εξάρτηση της χώρας από τα φορολογικά έσοδα (GST) και τη συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού.

«Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς θα διασφαλίσουμε ότι η οικονομία μας είναι παραγωγική και πραγματικά σε θέση να το αντέξει οικονομικά αυτό, επειδή θέλουμε να υποστηρίξουμε … τους γηράσκοντες Αυστραλούς να έχουν μια εξαιρετική ποιότητα ζωής», δήλωσε στο ραδιόφωνο ABC.

«Αλλά αν δεν πετύχουμε πραγματικά τη σωστή παραγωγικότητα, αυτό θα είναι όλο και πιο δύσκολο για τις μελλοντικές γενιές να το αντέξουν οικονομικά».

Η κυβέρνηση φέρεται ωστόσο να απορρίπτει μία σαρωτική φορολογική μεταρρύθμιση σύντομα, συμπεριλαμβανομένου στον GST και φαίνεται ότι θα συνεχίσει να επιδιώκει σταδιακές αλλαγές.

Ο κ. Albanese, μιλώντας επίσης στο ABC, υπογράμμισε πάντως ότι η Έκθεση σηματοδοτεί την ανάγκη η χώρα να προετοιμαστεί για τις προκλήσεις της γήρανσης του εργατικού δυναμικού και άλλα ζητήματα που συνδέονται με αυτή.

«Πρέπει να σχεδιάσουμε συλλογικά ως έθνος γι’ αυτό», δήλωσε.

«Γι’ αυτό πρέπει να ανταποκριθούμε σωστά στη βασιλική επιτροπή για τη φροντίδα των ηλικιωμένων».

«Γι’ αυτό πρέπει να εξετάσουμε θέματα όπως ο τρόπος που χτίζουμε – οι κατοικίες μας πρέπει να είναι προσαρμόσιμες, ώστε καθώς οι άνθρωποι γερνούν να μπορούν να παραμείνουν στο σπίτι τους, κάτι που οι περισσότεροι άνθρωποι, φυσικά, προτιμούν να κάνουν».

Η Έκθεση, πρόσθεσε ο πρωθυπουργός, θα αποτελέσει «σημαντικό οδοδείκτη» για την κατεύθυνση της Αυστραλίας τις επόμενες δεκαετίες.

Η σταθερή, αν όχι ισχυρή, ανάπτυξη σε κάθε περίπτωση παραμένει το «ζητούμενο», καθώς το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξάνεται κατά μέσο όρο 2,2% ετησίως από το 2022/23 έως το 2062/63, δηλαδή κατά 0,9% χαμηλότερα από τη μέση ανάπτυξη των τελευταίων 40 ετών.

Ο Δρ Chalmers δήλωσε πάντως ότι η Αυστραλία είναι μία από τις «καλύτερα τοποθετημένες» χώρες για να ανταπεξέλθει στους επερχόμενους «αντίθετους ανέμους» στην οικονομία, καθώς το ποσοστό ανεργίας είναι πολύ χαμηλό, παρά το πολύ υψηλό ποσοστό συμμετοχής στο εργατικό δυναμικό.

«Για να θέσουμε τα θεμέλια για τη μελλοντική ανάπτυξη, επενδύουμε σε ένα πιο ευπροσάρμοστο εργατικό δυναμικό και εργαζόμαστε για να μεγιστοποιήσουμε τις ευκαιρίες στην ψηφιακή οικονομία, τον μετασχηματισμό με μηδενικό ‘καθαρό’ ισοζύγιο και την ανάπτυξη στην οικονομία της φροντίδας», υπογράμμισε.

ΦΟΡΟΙ

Σύμφωνα με την Έκθεση οι φορολογικές και μη φορολογικές εισπράξεις αναμένεται να αυξηθούν στο 26,3% του ΑΕΠ το 2033/34, προτού υποχωρήσουν ελαφρώς τις τρεις επόμενες δεκαετίες.

Οι διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία εκτιμάται ότι θα ασκήσουν πιέσεις στα φορολογικά έσοδα, με αυτά από τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης καυσίμων και καπνού να συρρικνώνονται, καθώς η Αυστραλία «φεύγει» από τα ορυκτά καύσιμα και λιγότεροι άνθρωποι καπνίζουν.

Ο εταιρικός φόρος και ο GST αναμένεται να συμβαδίσουν σε μεγάλο βαθμό με την οικονομική ανάπτυξη, ενώ το ποσοστό των εσόδων από τους φόρους φυσικών προσώπων προβλέπεται ότι αυξηθεί καθώς τα εισοδήματα και ο πληθυσμός αυξάνονται.

Ο Δρ Chalmers έχει αποκλείσει οποιεσδήποτε αλλαγές στον GST, αλλά φαίνεται πως εξετάζει αλλαγές στη φορολογία των πολυεθνικών εταιρειών, των υψηλών (high-balance) superannuation και της υπεράκτιας παραγωγής πετρελαίου.