Αδυσώπητη ήταν η ορμή με την οποία έπληξε η κακοκαιρία «Daniel» την Ελλάδα παρασύροντας στον θάνατο ανθρώπους και βυθίζοντας χωριά ολόκληρα στο νερό και τη λάσπη, ενώ μέχρι και δρόμοι της Αθήνας μετατράπηκαν σε χείμαρρους, θέτοντας σε κίνδυνο ζωές ακόμη και στο κέντρο της πρωτεύουσας
Αντίστοιχες σκηνές χάους, λόγω της θεομηνίας, καταγράφηκαν σε Τουρκία, Ισπανία, Βουλγαρία, με πάνω από 15 ανθρώπους να έχουν «χαθεί», έως την Παρασκευή νωρίς το πρωί τουλάχιστον (ώρα Ελλάδος).
Διεθνή μέσα ενημέρωσης -μέχρι την Αυστραλία- επεσήμαναν τα ρεκόρ βροχόπτωσης, τονίζοντας ότι η Ζαγορά Πηλίου, δέχθηκε μέσα σε 18 ώρες 750 χιλιοστά βροχής, μία ποσότητα που ξεπερνά αυτή που συνήθως καταγράφεται στο χωριό σε έναν χρόνο.
Για «ασύλληπτες και τρομακτικές εικόνες» των πλημμυρικών φαινομένων έκανε λόγο ο μετεωρολόγος Μιχάλης Σιούτας.
«Η βροχή ήταν απίστευτης ποσότητας, έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ, 750 τόνοι νερού ανά στρέμμα … σε περιοχές των Τρικάλων και της Καρδίτσας από 300 έως 400 τόνοι νερού ανά στρέμμα».
«Επιβεβαιώθηκαν οι προβλέψεις και μάλιστα στα χειρότερά τους σενάρια. Τόσο μεγάλες ποσότητες βροχής είναι πραγματικά ασύλληπτες και απίστευτες. Και σε αυτές τις συνθήκες οι υποδομές είναι δύσκολο να αντέξουν».
Ενδεικτικό είναι ότι η Λάρισα, η οποία επίσης επλήγη από έντονες βροχοπτώσεις, δέχεται συνήθως 413 χιλιοστά βροχόπτωσης σε ένα ολόκληρο έτος.
Ο μετεωρολόγος Michael Barnes του Πανεπιστημίου Monash δήλωσε στο ABC ότι η ζέστη από τη μία και οι νεροποντές από την άλλη, συνδέονται με ένα ατμοσφαιρικό φαινόμενο γνωστό ως «omega block» το οποίο πήρε το όνομά του από την ομοιότητά του με το ελληνικό γράμμα «Ω» όταν κοιτάζει κανείς τον μετεωρολογικό χάρτη.
The current #weather situation in Europe is a textbook Omega block. While central Europe will "enjoy" a #heatwave, Greece will face a #medicane with disastrous damages due to heavy rain and #floods fueled by an extremely hot #MediterraneanSea. #ClimateEmergency #heavyrain pic.twitter.com/qtkNTX9ZLg
— Dr. Monica Ionita 🇷🇴 🇩🇪 🇪🇺🌡🌧💧🔥🌊 (@IonitaMoni) September 5, 2023
Πρόκειται για ένα «πεταλόσχημο» καιρικό μοτίβο, το οποίο περιλαμβάνει ένα σύστημα υψηλής πίεσης – που είναι γνωστό ότι φέρνει «καθαρό» ζεστό καιρό, «σφηνωμένο» ανάμεσα σε δύο «αποκομμένα» χαμηλά, τα οποία προκαλούν καταιγίδες και βροχές.
Η διάταξη αυτή προκαλεί ένα «μποτιλιάρισμα» των καιρικών συστημάτων, με κάθε ένα να παραμένει πάνω από μία περιοχή για πολλές ημέρες, (στην Ισπανία και την Ελλάδα-Τουρκία-Βουλγαρία στην προκειμένη περίπτωση) αντί να ρέει από τα δυτικά προς τα ανατολικά, όπως συνήθως.
Η έντονη αυτή βροχόπτωση ήταν πρωτόγνωρη ίσως για την Ελλάδα, αλλά παρόμοια σενάρια, ανέφερε ο κ. Barnes, είχαν διαδραματιστεί και στο παρελθόν στην Αυστραλία, όπως οι καταστροφικές πλημμύρες στο Lismore.
ΝΕΚΡΟΙ ΚΑΙ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΙ
Έως νωρίς το πρωί της Παρασκευής, οι νεκροί μόνο στην Ελλάδα ανέρχονταν στους έξι πλέον, ενώ τουλάχιστον έξι άνθρωποι αγνοούνταν.
Στο τραγικό απολογισμό των θυμάτων προστέθηκαν δύο γυναίκες στο χωριό Αστρίτσα της Καρδίτσας, οι σοροί των οποίων εντοπίστηκαν την Πέμπτη, ενώ λίγο νωρίτερα είχε βρεθεί η σορός ενός άντρα, μισοπλακωμένη από φερτά υλικά σε ρέμα κοντά στον οικισμό Πετρωτό Δομοκού.
Νεκρός είχε εντοπιστεί ήδη τις προηγούμενες ημέρες ένας 82χρονος από την Καρδίτσα, μία 87χρονη, καθώς και ένας ηλικιωμένος κτηνοτρόφος, ο οποίος καταπλακώθηκε από τοίχο που υποχώρησε από την πίεση των μεγάλων ποσοτήτων νερού.
Αγωνία επικρατούσε σε Πυροσβεστική, Αστυνομία και Στρατό για το τι θα αποκαλυφθεί μόλις πέσει η στάθμη των υδάτων και οι δυνάμεις διάσωσης αποκτήσουν πρόσβαση στα σπίτια που έχουν καλυφθεί από λάσπη.
Ο αριθμός των αγνοουμένων δεν ήταν δυνατόν να προσδιοριστεί με ακρίβεια, καθώς υπάρχει αδυναμία επικοινωνίας με αρκετές περιοχές.
Με αυτά τα δεδομένα ο φόβος να αυξηθεί ο αριθμός των θυμάτων είναι ο εφιάλτης των δυνάμεων που δρουν στο πεδίο, αλλά και των επιτελών που συντονίζουν τις επιχειρήσεις.
Το μέγεθος της καταστροφής οδήγησε σε εμπλοκή των Ενόπλων Δυνάμεων μέσα από τον υφιστάμενο δίαυλο που τις συνδέει με το Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων και Διαχείρισης Κρίσεων (ΕΣΚΕΔΙΚ).
«ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ» ΤΩΝ ΠΛΗΓΩΝ
Το πού έπληξε κυρίως η κακοκαιρία «Daniel», φαίνεται και από τα στοιχεία που ανακοίνωσε το Κέντρο Επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος:
Όπως έγινε γνωστό, από την Τρίτη έως την Παρασκευή (06:30 το πρωί ώρα Ελλάδος) η Πυροσβεστική είχε λάβει 6.406 κλήσεις, για αντλήσεις υδάτων και κοπές δέντρων, ενώ μέχρι εκείνη τη στιγμή είχαν πραγματοποιηθεί 1.881 διασώσεις – απομακρύνσεις ατόμων που μεταφέρθηκαν σε ασφαλή σημεία:
Στην Περιφέρεια Θεσσαλίας 4.427 κλήσεις, εκ των οποίων στη Μαγνησία, 2.260 κλήσεις, ενώ είχαν πραγματοποιηθεί 640 αντλήσεις υδάτων και είχαν μεταφερθεί σε ασφαλή σημεία 610 άτομα, στη Λάρισα 332 κλήσεις, 130 αντλήσεις υδάτων και είχαν μεταφερθεί σε ασφαλή σημεία 135 άτομα, στην Καρδίτσα, 1.110 κλήσεις, 240 αντλήσεις υδάτων και 410 άτομα, στα Τρίκαλα, 605 κλήσεις, 90 αντλήσεις υδάτων και 370 άτομα, στη Σκιάθο, 120 κλήσεις, 28 αντλήσεις υδάτων και 35 άτομα.
Στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας 850 κλήσεις, στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας 40 κλήσεις, στην Περιφέρεια Πελοποννήσου 139 κλήσεις.
Στην Περιφέρεια Αττικής 950 κλήσεις, εκ των οποίων σε περιοχές του λεκανοπεδίου 826 κλήσεις και πραγματοποιήθηκαν 583 αντλήσεις υδάτων, 45 κοπές δέντρων, ενώ μεταφέρθηκαν σε ασφαλή σημεία 44 άτομα.
Επίσης, 110 εναέριες διασώσεις πραγματοποιήθηκαν την Πέμπτη. Επιχείρησαν 10 ελικόπτερα, εκ των οποίων τα 3 είχαν διατεθεί από το Γ.Ε.ΕΘ.Α. και συγκεκριμένα: 24 (23 και 1 μωρό) άτομα καθώς και 1 σκύλος από Αγία Τριάδα Καρδίτσας, 28 άτομα από Παλαμά Καρδίτσας, 25 άτομα από Μεταμόρφωση Καρδίτσας, 1 άτομο από Κοσκινά Καρδίτσας, 11 άτομα από Ψαθοχώρι Καρδίτσας, 15 άτομα από Μεγάλα Καλύβια Τρικάλων, 4 άτομα από Ερμήτσι Καρδίτσας, 2 άτομα από Αστρίτσα Καρδίτσας.
Προσπάθειες να αποκατασταθεί η πρόσβαση και τα προβλήματα που προκάλεσε στα νοσοκομεία Θεσσαλίας η κακοκαιρία βρίσκονταν σε εξέλιξη.
Την ίδια ώρα, χωρίς νερό παρέμενε για ακόμη μία ημέρα ο Βόλος, όπου η καθημερινότητα μετατράπηκε σε διαρκή πάλη για τα αυτονόητα.
ΤΡΟΜΟΣ ΚΑΙ ΑΓΩΝΙΑ
Ειδικά για τους κατοίκους πόλεων και χωριών της Θεσσαλίας, που βρέθηκαν… βυθισμένα στο νερό και τη λάσπη ο τρόμος και η αγωνία έφτασαν στο αποκορύφωμα κατά τη διάρκεια των νυχτερινών ωρών.
Την ώρα που ήταν σε εξέλιξη επιχειρήσεις για απεγκλωβισμούς, επικρατούσε μία διαρκή κατάσταση συναγερμού για το ενδεχόμενο υπερχείλισης του Πηνείου ακόμα και μέσα στην πόλη της Λάρισας.
Το ύψος της στάθμης του ποταμού είχε ξεπεράσει κάθε προηγούμενο και έχει φτάσει στα 9 μέτρα ενώ τεράστιες ποσότητες νερού συνεχίζουν να ρέουν με κατεύθυνση την πρωτεύουσα της Θεσσαλίας.
Τα ξημερώματα της Παρασκευής, όπως ανέφερε η ΕΡΤ, αποφασίστηκε να σπάσουν αναχώματα στο Φράγμα της Γυρτώνης, προκειμένου να αποσυμφορηθεί ο Πηνειός.
«Υπάρχουν προβλήματα στο να προσεγγίσουμε κάποιους οικισμούς», δήλωνε ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Κωνσταντίνος Αγοράστος. «Μεγάλα προβλήματα έχουν σημειωθεί σε οχτώ χωριά στην Καρδίτσα» πρόσθεσε, ενώ μέχρι εκείνη την ώρα δεν είχε σταθεί δυνατόν να σταλεί βοήθεια.
Η ένταση του καιρικού φαινομένου είχε αρχίσει να υποχωρεί, αλλά το μέγεθος της καταστροφής είναι τεράστιο, για μία ακόμη φορά, με πολλά ερωτήματα να έρχονται στην επιφάνεια για το αν έγιναν τα απαραίτητα έργα, τρία χρόνια μετά το πέρασμα του «Ιανού».
Οι κάτοικοι της περιοχής, έγραψε η «Καθημερινή» μιλούν για ευθύνες της Περιφέρειας και των Δήμων.
ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Στο μεταξύ, Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων δημιουργήθηκε με απόφαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, σε συνεννόηση με την Περιφέρεια Θεσσαλίας, στην έδρα της Περιφέρειας στη Λάρισα, για τον καλύτερο συντονισμό όλων των δράσεων σε Μαγνήσια, Καρδίτσα, Τρίκαλα, Λάρισα, το οποίο θα βρίσκεται σε άμεση συνεργασία και συντονισμό, κεντρικά, με το ΕΣΚΕΔΙΚ της Πολιτικής Προστασίας.
Ο κ. Μητσοτάκης μεταβαίνει στις πληγείσες περιοχές, προκειμένου να ενημερωθεί για τις καταστροφές και να ενημερωθεί για τις ανάγκες και τις διαδικασίες άμεσης αποκατάστασης, ενώ αναβάλλεται η παρουσία του στη Θεσσαλονίκη για τα εγκαίνια της ΔΕΘ.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, Σωκράτης Φάμελλος, ο οποίος επισκέφτηκε την Καρδίτσα, δήλωσε σε συνέντευξή του στο «Κόκκινο»:
«Οι καταστροφές αυτές, οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες, αναδεικνύουν με έντονο τρόπο το ζήτημα της ανθεκτικότητας απέναντι στα ακραία πλέον κλιματικά φαινόμενα. Αναδεικνύουν ακόμη την αναντιστοιχία μεταξύ των πραγματικών αναγκών και της πολιτικής και επιχειρησιακής προετοιμασίας για να αντιμετωπιστούν οι έκτακτες καταστάσεις».
«Ο κ. Μητσοτάκης και η κυβέρνηση ΝΔ περιορίζονται μόνο σε ωραία λόγια αντί να ενισχύουν την Πολιτεία».
ΠΑΡΑΛΙΓΟ ΝΑ ΠΝΙΓΟΥΝ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
Είναι απίστευτα τα όσα διαδραματίστηκαν στο κέντρο της Αθήνας την Τετάρτη, όπου ύστερα από ολιγόλεπτη, αλλά έντονη νεροποντή οι δρόμοι μεταμορφώθηκαν σε χειμάρρους και απείλησαν να πνίξουν ανθρώπους.
Για μερικά μόνο δευτερόλεπτα, δύο ανυποψίαστες γυναίκες, επί της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας γλύτωσαν τη ζωή τους.
Ακόμη, ο σταθμός του μετρό «Ευαγγελισμός» μεταμορφώθηκε σε… καταρράκτη.
Πλημμύρισαν και αρκετοί σταθμοί του Ηλεκτρικού, όπως στο Μοναστηράκι και στον Άγιο Νικόλαο.
Ο ποταμός Ιλισσός «φούσκωσε» και στη γέφυρα στην Ποσειδώνος υπερχείλισε.
ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΣΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ
Στις επιπτώσεις της κακοκαιρίας, ειδικά στον θεσσαλικό κάμπο, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες, αναφέρθηκε μιλώντας στην εκπομπή της ΕΡΤ «Επίλογος», ο Ευθύμιος Λέκκας, Καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας & Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών στο ΕΚΠΑ.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά: «Καμία δημόσια υπηρεσία δεν μπορούσε να προβλέψει τα όσα έγιναν, απαιτείται η αξιοποίηση εξελιγμένων επιστημονικών γνώσεων, που αυτή τη στιγμή δεν χρησιμοποιούνται».
Ακολούθως δήλωσε πως ήταν μαθηματικά βέβαιο ότι τα πλημμυρικά φαινόμενα στη Θεσσαλία θα μετακινηθούν τις επόμενες ώρες.
Τόνισε ότι από τις προβλέψεις του 2019 που έκαναν λόγο για μία μεγάλη πλημμύρα ανά 1.000 χρόνια, ανατράπηκαν δύο φορές, μέσα σε τέσσερα χρόνια.
Δήλωσε ότι έχουμε επιταχυνόμενους ρυθμούς σε ένα συνδυασμό φαινομένων, όπως οι πλημμύρες, οι κατολισθήσεις, κλπ.
Ως προς το κόστος αλλά και τις επιπτώσεις στην αγροτική παραγωγή, εκτίμησε ότι θα ξεπεραστεί το 1 δισ. ευρώ.
Επίσης ότι αρκετά από τα σπίτια που επλήγησαν δεν θα είναι πλέον κατοικήσιμα. Συμπλήρωσε ότι έχουμε «προέλαση» του πλημμυρικού μετώπου όπου εκτός από το νερό παρασύρονται όγκοι εδαφική μάζας από κατολισθήσεις.
Ανέφερε ότι χρειάζεται ανασχεδιασμός των επιχειρησιακών σχεδίων.
Η ΠΡΟΒΛΕΨΗ
Για την Παρασκευή προβλέπονταν λίγες νεφώσεις, παροδικά αυξημένες στα ανατολικά, με τοπικές βροχές στα βόρεια και ορεινά τμήματα της Κρήτης, όπου ήταν πιθανόν να εκδηλωθεί και πρόσκαιρη καταιγίδα.
Τις πρωινές ώρες τοπικές βροχές αναμένονται πρόσκαιρα στην Ανατολική Θεσσαλία, στις Σποράδες και στην Εύβοια.
Λίγες νεφώσεις, παροδικά αυξημένες, κυρίως στα βόρεια και ανατολικά τμήματα αναμένονταν στην Αττική.
