Βαθιές πληγές μετράει η Ελλάδα από τις μεγάλες φυσικές καταστροφές που υπέστη φέτος, ειδικά εντός των τελευταίων τριών εβδομάδων, ενώ συνεχίζεται η αγωνιώδης προσπάθεια απεγκλωβισμού ανθρώπων από τις περιοχές που πλημμύρισαν.
Οδύνη επικρατεί για τις απώλειες ανθρώπινης ζωής και θλίψη για τις εκτάσεις, τις σοδειές, τα ζωντανά, τις περιουσίες που χάθηκαν: κάηκαν στις φωτιές κυρίως -αλλά όχι μόνο- στον Έβρο ή «πνίγηκαν» κυρίως -αλλά όχι μόνο- στη Θεσσαλία μετά το πέρασμα της κακοκαιρίας «Daniel».
Τα φαινόμενα χαρακτηρίστηκαν ως πρωτοφανή -για την Ελλάδα τουλάχιστον- από επιστήμονες και την κυβέρνηση, αλλά, όπως δηλώνουν πολλοί πληγέντες και η αντιπολίτευση, οι ευθύνες όσον αφορά στην πρόληψη και την προετοιμασία των Αρχών μόνο λίγες δεν είναι.
#StormDaniel caused devastating flooding across central and eastern #Greece🇬🇷
Some regions received up to 800mm of rain in recent days – more than normally recorded in a whole year #Sentinel1🇪🇺🛰️ captured this image showing flooded areas near #Volos ⬇️#EMSR692 pic.twitter.com/BF4yo9UzXj
— Copernicus EU (@CopernicusEU) September 9, 2023
«Η χώρα αντιμετώπισε το χειρότερο καιρικό φαινόμενο στην ιστορία της», δήλωσε μετά από την επίσκεψή του στο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων στη Λάρισα ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, τονίζοντας ότι άμεσα θα ξεκινήσει η καταγραφή των ζημιών και η αποκατάστασή τους, καθώς και η ανακούφιση των πληγέντων.
Εξέφρασε τα συλλυπητήριά του στους συγγενείς των θυμάτων και ζήτησε από τους πολίτες να ακολουθούν τις οδηγίες της Πολιτικής Προστασίας.
Ήταν μία «πρωτοφανής θεομηνία, τριπλάσια από αυτή του ‘Ιανού’», είπε, τονίζοντας ότι είναι «πρώτη προτεραιότητα οι εκκενώσεις … Να είμαστε ενωμένοι, δεν το βάζουμε κάτω. Όλοι μαζί θα μπορέσουμε να περάσουμε τη μεγάλη αναποδιά».
ΑΥΞΗΘΗΚΕ Ο ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ
Την ώρα που συνεχιζόταν και χθες η αγωνιώδης προσπάθεια απεγκλωβισμού ανθρώπων από τις πληγείσες περιοχές, δυστυχώς, ο αριθμός των νεκρών από την κακοκαιρία είχε αυξηθεί στους έντεκα στην Ελλάδα (έως νωρίς το πρωί της Κυριακής τοπική ώρα) και συνολικά σε τουλάχιστον 22 στην ευρύτερη «γειτονιά» (Τουρκία και Βουλγαρία).
Το τελευταίο θύμα ήταν ένας 77χρονος άντρας, από το χωριό Πάλτση στο Πήλιο, η σορός του οποίου ανασύρθηκε από τη θάλασσα του Αιγαίου, στην Εύβοια, αργά το Σάββατο (ώρα Ελλάδος).
Είχε αρνηθεί να εγκαταλείψει το σπίτι του, παρά τις παρακλήσεις της συζύγου του, η οποία το εκκένωσε. «Έχω περάσει καταιγίδες…», ήταν από τα τελευταία λόγια που της είπε.
Παράλληλα, ο αριθμός των αγνοουμένων ήταν έξι (επίσημα), αλλά οι αξιωματούχοι των Αρχών, επεσήμαναν ότι μπορεί να είναι περισσότεροι.
ΦΟΒΟΣ, ΑΓΩΝΙΑ, ΑΠΟΓΝΩΣΗ
Φόβος, αγωνία και απόγνωση είναι τα κυρίαρχα συναισθήματα των κατοίκων της Θεσσαλίας, όπως ανέφερε η ΕΡΤ:
Στον Δήμο Παλαμά και σε χωριά, όπως Μεταμόρφωση, Βλοχός, Αστρίτσα, Μαραθέα, Ριζοβούνι, Μεταμόρφωση, και στην πόλη του Παλαμά, η καταστροφή είναι βιβλική. Ανυπολόγιστες οι ζημιές στις υποδομές, με τους διασώστες να προσπαθούν με κάθε μέσο να σώσουν εγκλωβισμένους υπό δύσκολες συνθήκες.
Δίχως τέλος και το δράμα για τους κατοίκους χωριών και της ευρύτερης περιοχής της Καρδίτσας που βιώνουν δραματικές ώρες καθώς η περιοχή έχει μετατραπεί σε μια λιμνοθάλασσα λασποβροχής, με σπίτια, επιχειρήσεις, αποθήκες, χωράφια να έχουν καταστραφεί.
Ολόκληρες περιοχές έχουν σχεδόν σβήσει από τον χάρτη. Καθώς τα νερά υποχωρούν σε ορισμένα δημοτικά διαμερίσματα, οι άνθρωποι αρχίζουν και μετρούν τις πληγές τους, οι οποίες είναι πολλές και θα απαιτηθεί αρκετός χρόνος για να επουλωθούν. Οι πλημμυροπαθείς βρίσκουν σε δομές προσωρινή στέγη και φροντίδα.
Ο «κόκκινος» συναγερμός παρατάθηκε για τις παραποτάμιες περιοχές του Πηνειού (και σε συνοικίες της Λάρισας) καθώς η στάθμη του ποταμού είχε πλέον ξεπεράσει τα 10 μέτρα.
Με τις λάσπες πάλευαν οι κάτοικοι και σε περιοχές των Τρικάλων, ενώ παρέμενε ο φόβος υπερχείλισης του Ληθαίου ποταμού.
Στο μεταξύ, υπεράνθρωπες προσπάθειες να σώσουν… ό,τι σώζεται μετά τη θεομηνία κατέβαλαν αδιάκοπα οι κάτοικοι της Μαγνησίας.
Ο «Γολγοθάς» θα έχει συνέχεια, καθώς οι πληγείσες περιοχές βρίσκονται αντιμέτωπες με σειρά προβλημάτων, οι πραγματικές (και μάλλον εφιαλτικές) διαστάσεις των οποίων θα αρχίσουν να «αναδύονται» τις επόμενες ημέρες.
Πέρα από τα διόλου ευκαταφρόνητα προβλήματα των διακοπών σε υδροδότηση/ηλεκτροδότηση και των «κομμένων» δρόμων, αναμένεται να φανεί πόσο βαρύ θα είναι το πλήγμα για αγρότες (κατεστραμμένες καλλιέργειες) και κτηνοτρόφους (νεκρά ζώα).
ΠΛΗΜΜΥΡΙΣΜΕΝΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ
Μετά τις καμένες εκτάσεις-ρεκόρ στον Έβρο έχουμε και τις πλημμυρισμένες εκτάσεις-ρεκόρ στη Θεσσαλία:
Σύμφωνα με τις εικόνες από το δορυφορικό σύστημα «Copernicus» της Ε.Ε. -έως το απόγευμα Πέμπτης, οπότε υπήρχαν διαθέσιμα στοιχεία- ανέρχονταν σε 729.000 στρέμματα.
Το μεγαλύτερο μέρος των Νομών Τρικάλων και Καρδίτσας έχει κατακλυστεί από τα νερά χειμάρρων και παραποτάμων του Πηνειού.
Στην Ανατολική Θεσσαλία, η έκταση του προβλήματος ξεκινούσε από την πόλη της Λάρισας και καταλήγει νοτίως στη Λίμνη Κάρλα.
Ορισμένες περιοχές στην Ελλάδα δέχθηκαν έως και 800 χιλιοστά βροχής τις τελευταίες ημέρες, περισσότερο από ό,τι συνήθως καταγράφεται σε έναν ολόκληρο χρόνο.
ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΕΥΘΥΝΕΣ
Ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Κώστας Αγοραστός, επισκέφτηκε το απόγευμα του Σαββάτου τον Παλαμά στην Καρδίτσα – και πάλι μία από τις χειρότερα πληγείσες περιοχές στα νοτιοδυτικά – αλλά χρειάστηκε η επέμβαση της Αστυνομίας.
Ένα μικρό πλήθος διαδηλωτών είχε αρχίσει να τον βρίζει και στη συνέχεια τον έσπρωξε, όπως φαίνεται σε βίντεο που αναρτήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Έχει ασκηθεί έντονη κριτική για την αντίδραση των κρατικών και τοπικών Αρχών και στη νέα φυσική καταστροφή που έπληξε την Ελλάδα, μετά τις πυρκαγιές.
Την ώρα που εκατοντάδες πολίτες έψαχναν αγωνιωδώς καταφύγιο από τη φονική θεομηνία στις στέγες των σπιτιών τους στον Παλαμά και την ευρύτερη περιοχή της Καρδίτσας, σύμφωνα με την «Καθημερινή», ο κρατικός μηχανισμός έδειχνε να παρακολουθεί ενεός την καταστροφή ενώ σήματα πήγαιναν και έρχονταν ανάμεσα στο Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων και Διαχείρισης Κρίσεων της Πολιτικής Προστασίας και το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων (ΕΘΚΕΠΙΧ) του ΓΕΕΘΑ.
Σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλείται το εν λόγω άρθρο, υπήρξε «αλαλούμ» στην επικοινωνία των εμπλεκόμενων φορέων με αποτέλεσμα για αρκετές ώρες να μην εμφανίζονται στο πεδίο σωστικά μέσα και προσωπικό της Πυροσβεστικής ή του Στρατού.
ΔΙΑΣΩΣΕΙΣ
Σε κάθε περίπτωση, συνολικά 3.443 διασώσεις – απομακρύνσεις ατόμων, που μεταφέρθηκαν σε ασφαλή σημεία, είχαν πραγματοποιηθεί από τις 07:00 το πρωί της Τρίτης 5 Σεπτεμβρίου, έως το Σάββατο 9 Σεπτεμβρίου τις 20:00 το βράδυ (ώρα Ελλάδος), σύμφωνα με ενημέρωση της Πυροσβεστικής.
Παράλληλα κατά το ίδιο χρονικό διάστημα το Κέντρο Επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος έλαβε 7.702 κλήσεις για αντλήσεις υδάτων και κοπές δέντρων.
Αρνητική πρωταγωνίστρια η Περιφέρεια Θεσσαλίας με 5.442 κλήσεις, εκ των οποίων:
-Στη Μαγνησία, 2.272 κλήσεις, είχαν πραγματοποιηθεί 815 αντλήσεις υδάτων και είχαν μεταφερθεί σε ασφαλή σημεία 630 άτομα.
-Στην Λάρισα 680 κλήσεις, 235 αντλήσεις υδάτων και 385 άτομα.
-Στην Καρδίτσα, 1.480 κλήσεις, 330 αντλήσεις υδάτων και 780 άτομα.
-Στα Τρίκαλα, 885 κλήσεις, 153 αντλήσεις υδάτων και 635 άτομα.
-Στη Σκιάθο, 120 κλήσεις, 28 αντλήσεις υδάτων και 35 άτομα.
Αλλά και στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας 923 κλήσεις, εκ των οποίων:
-Σε περιοχές της βόρειας Εύβοιας 115 κλήσεις και είχαν πραγματοποιηθεί 38 αντλήσεις υδάτων, και μεταφέρθηκαν σε ασφαλή σημεία 9 άτομα.
-Στο Δομοκό και στη Λαμία Φθιώτιδας 720 κλήσεις, 315 αντλήσεις υδάτων και 142 άτομα, και αλλού.
Επίσης, από την Πέμπτη 7 Σεπτεμβρίου 2023 έως το Σάββατο, πραγματοποιήθηκαν συνολικά 767 διασώσεις από εναέρια μέσα που διέθεσαν το Πυροσβεστικό Σώμα, οι Ένοπλες Δυνάμεις, η Ελβετία μέσω διμερών συμφωνιών, το ΛΣ-ΕΛΤΑΚ, η ΕΛ.ΑΣ. καθώς και ένα ιδιωτικό ελικόπτερο που έχει διαθέσει η οικογένεια Θεόδωρου και Γιάννας Αγγελοπούλου.
«ΣΠΑΝΙΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ»
Για «ακραίο φυσικό φαινόμενο χιλιετίας» έκανε λόγο ο καθηγητής Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών, Ευθύμιος Λέκκας, μιλώντας στην ΕΡΤ σχετικά με την κακοκαιρία «Daniel».
«Με το δεδομένο ότι μέσα σε τέσσερα χρόνια εκδηλώθηκαν δύο φαινόμενα χιλιετίας, είχαμε και τον ‘Ιανό’ πριν από τρία χρόνια, υπάρχει γενική εν πάση περιπτώσει σκέψη και προβληματισμός για το πώς θα μπορέσουμε να δομήσουμε την επόμενη μέρα», υπογράμμισε.
«Βεβαίως, προέχει αυτό που γίνεται σήμερα, η διάσωση των πολιτών, η ανακούφιση από την ταλαιπωρία και η ταχεία επάνοδος στην κανονικότητα, αλλά υπάρχουν διάφορα θέματα».
Από την πλευρά του, ο Χρήστος Ζερεφός, Γ.Γ. της Ακαδημίας Αθηνών και ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών, δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ότι «τα όσα είδαμε το καλοκαίρι του 2023 με τον καύσωνα και αυτές τις ημέρες με τον κυκλώνα ‘Daniel’ είναι τόσο σπάνια, ώστε θα τα ξαναδούμε έπειτα από 300-400 χρόνια».
Υπογράμμισε δε την ανάγκη να επανασχεδιαστούν οι χάρτες επικινδυνότητας πλημμύρας για τα ποτάμια.
Επίσης, τόνισε την ανάγκη «επανασχεδιασμού όλων των προγραμμάτων πολιτικής προστασίας, ώστε να ληφθούν υπόψη φαινόμενα, τα οποία τα θεωρούσαμε τόσο σπάνια που ήταν ανύπαρκτα. Για παράδειγμα, κανείς δεν υπολόγιζε ότι θα πέσουν στη Λάρισα μέσα σε κάποιες ώρες 600 χιλιοστά βροχής, δηλαδή όσα πέφτουν σε ενάμιση χρόνο περίπου».
Ο κ. Ζερεφός επεσήμανε ότι ο κυκλώνας «Daniel» έδωσε ύψη βροχής τριπλάσια από τον κυκλώνα «Ιανό», το 2020.
Η αιτία του φαινομένου, είπε, «είναι η υπερθέρμανση της θάλασσας που παρατηρήθηκε φέτος», με την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας στην επιφάνεια της θάλασσας στη Μεσόγειο και στις ανατολικές ακτές των ΗΠΑ να ξεπερνάει τους δύο βαθμούς Κελσίου, ενώ κατά το παρελθόν η αντίστοιχη αύξηση ήταν κάποια δέκατα του βαθμού κάθε χρόνο.
ΤΑ ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΑ
Πολιτική διαμάχη ξέσπασε για ελικόπτερα στο αεροδρόμιο του Στεφανοβικείου Βόλου, τα οποία εμφανίστηκαν σε φωτογραφίες να «κάθονται» στο νερό των πλημμυρών.
«Την ώρα που η Θεσσαλία βρίσκεται για ημέρες κάτω από τα νερά και τις λάσπες, με ανθρώπινες απώλειες, αγνοούμενους και εγκλωβισμένους συμπολίτες μας, έρχονται στο φως της δημοσιότητας συγκλονιστικές αποκαλύψεις για την ασφάλεια των στρατιωτικών εγκαταστάσεων και την επάρκεια σε στρατιωτικά μέσα απέναντι στις πλημμύρες», ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
«Το ‘Documento’ και το ‘iEidiseis’ αποκαλύπτουν σοκαριστικές εικόνες με ελικόπτερα να είναι κυριολεκτικά βυθισμένα στο νερό στην πλημμυρισμένη βάση Αεροπορίας Στρατού στο Στεφανοβίκειο. Μετά τις εκρήξεις στις στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη Νέα Αγχίαλο, που έμειναν απροστάτευτες από τις πυρκαγιές, και η βάση Αεροπορίας Στρατού στο Στεφανοβίκειο έμεινε απροστάτευτη από τις πλημμύρες».
«Την ίδια ώρα, σύμφωνα με την ‘Καθημερινή’, από τα 12 Super Puma έρευνας και διάσωσης μπορούν να πετάξουν μόλις 4 και μόνο τα 2 είχαν αρκετές διαθέσιμες ώρες για να επιχειρήσουν στη Θεσσαλία, από τα 22 ελικόπτερα SAR, διαθέσιμα είναι 3, ενώ και η πλειονότητα των NH-90 είναι καθηλωμένα … Το ίδιο ισχύει και με τα Σινούκ, όπου από τα 19 ελάχιστα είναι σε διαθεσιμότητα».
Το Γενικό Επιτελείο Στρατού απάντησε ότι:
Το σύνολο των ελικοπτέρων που σταθμεύουν στην έδρα της 1ης Ταξιαρχίας Αεροπορίας Στρατού στο αεροδρόμιο του Στεφανοβικείου Βόλου, έχει μεταφερθεί με ασφάλεια σε στεγνή πίστα εντός του αεροδρομίου, σύμφωνα με τις υφιστάμενες, ισχύουσες και πάγιες διαδικασίες περί ασφάλειας υλικού και εγκαταστάσεων.
Αρχικά, επισημαίνεται, σύμφωνα με τα ισχύοντα πρωτόκολλα μεταφέρθηκαν όλα τα λειτουργικά, εν χρήσει και επιχειρησιακά ελικόπτερα.
Στη συνέχεια, μετακινήθηκαν τελευταία τα ελικόπτερα «UH-1H», ηλικίας 60 ετών, που έχουν χαρακτηριστεί ανενεργά λόγω παλαιότητας και αποσυρθεί από την ενεργό υπηρεσία από ετών. Αυτά απεικονίζονται σε φωτογραφίες που είδαν το φως της δημοσιότητας.
Το αεροδρόμιο του Στεφανοβικείου παραμένει επιχειρησιακό. Όλα τα ελικόπτερα εντός αυτού είναι ασφαλή ενώ τηρείται ετοιμότητα μετασταθμεύσης και σε άλλες βάσεις της περιοχής ή και αλλού, σύμφωνα με τις ισχύουσες πάγιες διαδικασίες (πρωτόκολλα), αν η δυναμική κατάσταση του φαινομένου το επιβάλλει.
ΚΑΙ Η… ΑΝΑΠΟΔΙΑ
Έντονη κριτική δέχθηκε και ο κ. Μητσοτάκης, ο οποίος κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στις πληγείσες περιοχές προέβη σε σειρά δηλώσεων, με έμφαση στην ασφάλεια των πολιτών και στην αποκατάσταση των υλικών ζημιών.
Μετά τη δύσκεψη που έγινε στο Συντονιστικό Κέντρο, ανέφερε προς τους δημοσιογράφους, ανάμεσα σε άλλα ότι «… όλοι μαζί θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε και αυτή την πολύ μεγάλη αναποδιά και να μπορέσουμε να ξαναχτίσουμε αυτά τα οποία η φύση με τόσο πρωτοφανή μανία κατέστρεψε».
Η λέξη «αναποδιά» ως προς τις φονικές πλημμύρες σχολιάστηκε «καταιγιστικά» από πολιτικούς αντιπάλους, αλλά και πολίτες στο διαδίκτυο και η κριτική έγινε ακόμη πιο έντονη όταν το Μέγαρο Μαξίμου έστειλε την απομαγνητοφώνηση των δηλώσεων όπου το «αναποδιά» είχε αλλάξει σε «πρωτοφανή κακοκαιρία».
Είναι γνωστή η έκφραση για τον «δαίμονα του τυπογραφείου», ο οποίος «φορτώνεται» όλα τα λάθη και τις αστοχίες που λαμβάνουν χώρα στα ΜΜΕ (και όχι μόνο), έγραψε, ενδεικτικά, η «Εφημερίδα των Συντακτών», προσθέτοντας: «Φαίνεται πως και στο Μαξίμου έχουν τον δικό τους ‘δαίμονα’ που πέφτει σε ‘λάθη’, αλλάζοντας τελείως το νόημα των λέξεων».
«Είναι πολύ δύσκολες οι μέρες για τη χώρα μας. Εκφράζουμε την οδύνη μας για τους συνανθρώπους μας που χάθηκαν, τη συμπαράστασή μας στους συμπολίτες μας που δοκιμάζονται και σε όλους όσοι επιχειρούν», τόνισε ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, Στέργιος Καλπάκης, μιλώντας στο «Action 24».
«Γιατί περί τραγωδίας πρόκειται και όχι περί ‘αναποδιάς’, όπως ατυχέστατα δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης…».
«Υπάρχουν τεράστιες ευθύνες … Είναι εμφανέστατο ότι υπήρξε σοβαρό πρόβλημα ως προς την έγκαιρη αντιμετώπιση και ως προς το συντονισμό».
