Η άρνηση της Ελλάδας να υποκύψει στην ιταλική πρόκληση μετουσιώθηκε στον θρύλο του «ΟΧΙ», που εδραιώθηκε στην εθνική συνείδηση από τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου και αποτέλεσε το σήμα κατατεθέν της ημέρας.
Το λεγόμενο «Έπος του Σαράντα», το οποίο ακολούθησε, και οι μεγάλες νίκες του ελληνικού στρατού εις βάρος των Ιταλών, καθιερώθηκε να γιορτάζονται κάθε χρόνο στις 28 Οκτωβρίου, την ημέρα της επίδοσης του ιταλικού τελεσιγράφου και της άρνησης του Ιωάννη Μεταξά να συναινέσει.
Η Ελλάδα γιορτάζει με την 28η Οκτωβρίου την είσοδό της στον πόλεμο, ενώ οι περισσότερες άλλες χώρες γιορτάζουν την ημερομηνία λήξης του πολέμου.
Η ΠΡΩΤΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ
Η επέτειος του «ΟΧΙ» εορτάστηκε ουσιαστικά για πρώτη φορά μόλις τον επόμενο χρόνο, κατά τη διάρκεια της Κατοχής, με τη μορφή διαδήλωσης φοιτητών και λαού στην Αθήνα, αποτελώντας και την πρώτη οργανωμένη εκδήλωση αντίστασης. Γίνονταν ομιλίες από τους φοιτητές, ενώ την παραμονή, μίλησε για την επέτειο και ο καθηγητής Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο οποίος αρνήθηκε να κάνει μάθημα την ανήμερα της επετείου με αποτέλεσμα να απολυθεί από το Πανεπιστήμιο.
Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ
Στη δεύτερη επέτειο (28/10/1942), ο εορτασμός έγινε στην Πλατεία Συντάγματος με πρωτοβουλία των οργανώσεων ΕΠΟΝ και ΠΕΑΝ. Υπήρχε ανησυχία για το πώς θα αντιδράσουν οι ιταλικές δυνάμεις κατοχής, οι οποίες όμως δεν παρενέβησαν. Εκδηλώσεις και διαδηλώσεις εκείνη την ημέρα έγιναν και σε άλλες πόλεις. Στον Πειραιά πραγματοποιήθηκαν ολιγοπληθείς συγκεντρώσεις, ανέβαινε κάποιος σε μια καρέκλα, έβγαζε ένα σύντομο λόγο, και κατόπιν οι συγκεντρωμένοι διαλύονταν, για να αποφύγουν επέμβαση των καραμπινιέρων.
Η ΤΡΙΤΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ
Δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες για το τι έγινε στις 28 Οκτωβρίου 1943. Σύμφωνα με τον Ηλία Βενέζη που ήταν τότε υπάλληλος της Εθνικής Τράπεζας, η επέτειος γιορτάστηκε στο κτίριο της τράπεζας, στην πλατεία Κοτζιά. Κατέφθασαν όμως οι Γερμανοί, που είχαν την ευθύνη της αστυνόμευσης πλέον και υποχρέωσαν όσους συμμετείχαν να σταθούν με τα χέρια ψηλά μέχρι το βράδυ, ενώ έστειλαν και είκοσι περίπου από αυτά τα άτομα σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κάποια δεν επέστρεψαν ποτέ.
Η ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΣΗΜΗ ΕΠΕΤΕΙΟΣ
Στις 24 Οκτωβρίου 1944, αμέσως μετά την απελευθέρωση της Αθήνας, η 28η Οκτωβρίου καθιερώθηκε ως «ημέρα εθνικού εορτασμού» με ένα από τα πρώτα βασιλικά διατάγματα που εκδόθηκαν από την μεταπολεμική κυβέρνηση.
Ο πρώτος επίσημος εορτασμός της εθνικής επετείου πραγματοποιήθηκε με παρέλαση ενώπιον του πρωθυπουργού, Γεωργίου Παπανδρέου, σε κλίμα γενικού ενθουσιασμού, που θύμιζε έντονα την ατμόσφαιρα που επικρατούσε στη χώρα κατά την πρώτη ημέρα του πολέμου.
