Με το κόστος ζωής να εκτινάσσεται στα ύψη εκατομμύρια νοικοκυραίοι έχουν βρεθεί με την πλάτη στον τοίχο.
Κανείς δεν αμφισβητεί ότι οι συνταξιούχοι, όπως και άλλοι δικαιούχοι επιδομάτων πρόνοιας, έχουν πληγεί βάναυσα από την ακρίβεια.
Ωστόσο, φαίνεται -σύμφωνα με νέα στοιχεία- ότι υπάρχει μία κατηγορία πολιτών που έχει «πονέσει» περισσότερο: οι νέοι που πλέον για να τα βγάλουν πέρα προχωρούν σε περικοπές και αναγκαίων αγαθών/υπηρεσιών από τον προϋπολογισμό τους.
Όπως θα γνωρίζουν και πολλοί ομογενείς από αυτά που βλέπουν και τις ιστορίες των εγγονιών τους- οι συνθήκες οικονομικής διαβίωσης δεν είναι πια όπως στο παρελθόν.
Συχνά μία δουλειά, και πλήρους απασχόλησης, δεν είναι αρκετή -ούτε και δύο κάποιες φορές- γι’ αυτό και ορισμένοι στα 30 τους χρόνια πια μένουν ακόμα στα πατρικά τους.
«ΧΑΣΜΑ» ΛΟΓΩ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΥ
«Όσο πιο νέος είσαι, τόσο περισσότερο συμβιβάζεσαι ως προς τις δαπάνες (που κάνεις). Και αντίστροφα, όσο μεγαλύτερος είσαι, τόσο (πιθανότερο) είναι να βρίσκεται σε θέση να ξοδέψεις», δήλωσε ο Wade Tubman, επικεφαλής Ανάλυσης της CommBank iQ, επισημαίνοντας σαφείς διαφορές στις δαπάνες ανάλογα με την ηλικία κάποιου καθώς τα επιτόκια αυξήθηκαν σε υψηλό 12ετίας και ο πληθωρισμός παραμένει άνω του 5%.
Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, που έχουν προλάβει να αποταμιεύσουν, απολαμβάνουν τα υψηλότερα επιτόκια στους τραπεζικούς λογαριασμούς τους.
Είναι επίσης, σε μεγάλο βαθμό -όπως και πολλοί ομογενείς- ιδιοκτήτες που έχουν αποπληρώσει εκ’ ολοκλήρου τα σπίτια τους.
Ως εκ τούτου έχουν χρήματα να διαθέσουν για διακοπές και φαγητό.
Οι κάτω των 30 ετών όμως, ειδικά αυτοί που έχουν πάρει κάποιο δάνειο, έχουν «κλείσει» τα πορτοφόλια τους.
Πιο συγκεκριμένα, η έκθεση της CommBank iQ ανέφερε ότι οι άνω των 65 ετών ξόδευαν με μεγαλύτερο ρυθμό από τον πληθωρισμό (κατά τη διάρκεια του έτους έως τις 30 Σεπτεμβρίου).
Αντίθετα, οι κάτω των 40 μείωσαν τις δαπάνες, με τις ηλικίες 25 έως 29 ετών να προχωρούν σε «δραστικές αλλαγές» στον προϋπολογισμό τους, με εκείνους που ζουν στη Μελβούρνη και στο Σίδνεϊ να πλήττονται περισσότερο.
Κάποιοι από αυτούς, με μέσο στεγαστικό δάνειο 600.000 δολαρίων, καλούνται να πληρώσουν πλέον σχεδόν 1.600 δολάρια επιπλέον το μήνα, με το επιτόκιο στο 4,35% (από 0,10% στις αρχές Μαΐου του 2022).
Οι άνω των 65 αντιμετωπίζουν επίσης μεγαλύτερα ιατρικά και ασφαλιστικά έξοδα, αλλά σύμφωνα με τον κ. Tubman τουλάχιστον, είχαν τη δυνατότητα και αύξησαν επίσης τις δαπάνες τους για ταξίδια.
Ο ίδιος επεσήμανε πάντως ότι οι ηλικιωμένοι ήταν πιο «αυστηροί» με τα έξοδά τους κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 και «επέστρεψαν» στις διακοπές πολύ αργότερα από ό,τι οι νεότεροι.
«Τα στοιχεία δείχνουν ότι ‘καλύπτουν’ τις εμπειρίες (που έχασαν κατά την πανδημία) λίγο αργότερα από όλους τους άλλους. Αλλά εξίσου ότι έχουν τη διακριτική ευχέρεια δαπανών για να μπορούν να το κάνουν».
Ο επικεφαλής της Deloitte Access Economics, Pradeep Philip, εξήγησε ότι πολλοί ηλικιωμένοι έχουν λίγο περισσότερα χρήματα για να ξοδέψουν μετά από σκληρή εργασία χρόνων, αναβολή των διακοπών τους και αποταμίευση.
Στο αντίθετο άκρο του φάσματος βρίσκονται οι νέοι 25 έως 29 ετών, πολλοί από τους οποίους αντιμετώπισαν για πρώτη φορά έξοδα ενοικίασης (τα οποία είναι υπέρογκα πλέον) μετά τη μετακόμιση «έξω» από το πατρικό τους.
Ως εκ τούτου, ήταν η μόνη ηλικιακή ομάδα που υποχώρησε στις βασικές δαπάνες (μείωση 3,7%) καθώς και στις διακριτικές αγορές (μείωση 6,2%). Ο μόνος τομέας που πήγε κόντρα στην τάση ήταν η ψυχαγωγία.
«Οι νεότεροι συνεχίζουν, παρά τις πιέσεις, να εστιάζουν το πορτοφόλι τους γύρω από τις εμπειρίες», διευκρίνισε ο κ. Tubman, προσθέτοντας όμως ότι πρόκειται για «φθηνότερη μορφή ψυχαγωγίας» πλέον, όπως ο κινηματογράφος.
Έντονο ενδιαφέρον υπήρξε όμως και για το Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών της FIFA -ειδικά τους αγώνες των Matildas- ενώ πώς και πώς αναμένεται η περιοδεία της Taylor Swift στην Αυστραλία (τα εισιτήρια είναι ιδιαίτερα ακριβά και προσιτά κυρίως σε νέους που μένουν ακόμη στο πατρικό τους, σημειώνουν οι αναλυτές).
Όσον αφορά στους 40 έως 64 ετών, τα στοιχεία δείχνουν ότι έχουν αυξήσει τις δαπάνες τους για διάφορους λόγους. Μπορεί να είναι αντιμέτωποι με υψηλά ενοίκια ή «ακριβές» αποπληρωμές υποθηκών, όμως πολλοί είχαν και το πλεονέκτημα να έχουν ήδη κάτι στην άκρη.
ΑΝΑΒΟΛΗ ΣΤΑ ΙΑΤΡΙΚΑ ΡΑΝΤΕΒΟΥ
Τα παραπάνω στοιχεία σε κάθε περίπτωση, αποτελούν μία ακόμη απόδειξη ότι το κόστος ζωής έχει πλήξει, εκατομμύρια πολίτες, άλλους λιγότερο και άλλους περισσότερο (και κάποιους πιο προνομιούχους καθόλου ή, αντίθετα, τους έχει ωφελήσει κιόλας).
Η κατάσταση σε κάθε περίπτωση είναι… ζόρικη και οι συνέπειές της δεν είναι μόνο άμεσες, αλλά θα είναι και μεσομακροπρόθεσμες σε όλο το φάσμα της κοινωνίας.
Σύμφωνα μάλιστα με τα νέα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ABS), ο αριθμός των κατοίκων της Αυστραλίας που καθυστερούν μια αναγκαία επίσκεψη στο γιατρό τους έχει διπλασιαστεί, καθώς το αυξανόμενο κόστος βαραίνει την τσέπη τους.
Πιο συγκεκριμένα, το 7% αυτών που έπρεπε να επισκεφθούν έναν Γενικό Ιατρό (GP) το 2022-23 καθυστέρησαν ή δεν έκλεισαν ραντεβού λόγω της τιμής της επίσκεψης, με το αντίστοιχο ποσοστό να είναι 3,5% το προηγούμενο έτος.
Αυτό συμβαίνει καθώς το Royal Australian College of General Practitioners ανέφερε ότι το ποσοστό των Γενικών Ιατρών που χρεώνουν 85 δολάρια ή περισσότερα για μια εξέταση διπλασιάστηκε μέσα σε 12 μήνες.
Ακόμα, σύμφωνα με την ABS, ένας στους πέντε ανέβαλε ή παρέλειψε εντελώς να επισκεφθεί έναν επαγγελματία Ψυχικής Υγείας όταν το χρειαζόταν.
Και οι δύο αυτές μορφές καθυστέρησης (σε GPs και επαγγελματίες Ψυχικής Υγείας) ήταν πιο συχνές μεταξύ των ευάλωτων πληθυσμών: των νέων και όσων ζουν σε λιγότερο προνομιούχους κοινωνικοοικονομικά περιοχές.
ΚΑΙ ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΤΕΓΑΣΗ
Με τις τιμές των ακινήτων στα ύψη και το όνειρο της απόκτησης κατοικίας… άπιαστο, μένει μόνο η ενοικίαση ως επιλογή για εκατομμύρια νοικοκυριά ανά τη χώρα.
Μόνο που εντέλει φαίνεται πως και αυτή είναι επιλογή μόνο στα χαρτιά, καθώς το κόστος του ενοικίου είναι μη προσιτό ακόμα και για μία σειρά από ανθρώπους εργάζονται σκληρά στην «πρώτη γραμμή» της κοινωνίας μας, τους αποκαλούμενους «essential workers», με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για τη δυσκολία κάλυψης στις ελλείψεις προσωπικού που καταγράφονται.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Anglicare Australia, οι επαγγελματίες «πρώτης γραμμής» -βάσει των μισθολογικών απολαβών τους και τις τιμές ενοικίασης- μπορούν να αντέξουν οικονομικά σε όλη την Αυστραλία μόλις 1.087 κατοικίες (2,4% του συνόλου) αν πρόκειται για εργαζόμενους στην Υπηρεσία Ασθενοφόρων, 666 (1,5%) αν είναι νοσηλευτές, 582 (1,3%) αν είναι οικοδόμοι, 507 (1,1%) αν είναι φροντιστές ηλικιωμένων, 428 (0,9%) αν είναι παιδαγωγοί στην προσχολική αγωγή, 424 (0,9%) αν εργάζονται στην εστίαση/φιλοξενία.
Η εκτελεστική διευθύντρια της Anglicare Australia, Kasy Chambers, δήλωσε ότι οι «essential workers» αποτελούν τη «ραχοκοκαλιά των κοινοτήτων μας», ωστόσο δεν έχουν καν την οικονομική δυνατότητα να νοικιάσουν μία κατοικία.
«Όλο και περισσότεροι αντιμετωπίζουν σοβαρό άγχος για τα ενοίκια (serious rental stress) – και αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις τοπικές κοινότητές τους».
«Τόσες πολλοί βασικοί κλάδοι αντιμετωπίζουν έλλειψη εργατικού δυναμικού με τους εργαζόμενους να μην έχουν την οικονομική δυνατότητα να παραμείνουν ή να μετακινηθούν σε μέρη της χώρας όπου το έλλειμμα αυτό είναι χειρότερο. Αυτοί οι αριθμοί βοηθούν να εξηγηθεί το γιατί».
«Σχεδόν κανένα μέρος της Αυστραλίας δεν είναι προσιτό» γι’ αυτούς τους «essential workers».
Στον απόηχο των νέων στοιχείων, οι Πράσινοι επανέφεραν την πρότασή τους για «πάγωμα» στις αυξήσεις των ενοικίων «τώρα».
«Αυτοί οι εργαζόμενοι (essential workers) κράτησαν τις κοινότητές μας όρθιες κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αλλά αυτή η κυβέρνηση τους εγκατέλειψε εντελώς», έγραψε ο ηγέτης των Πρασίνων, Adam Bandt έγραψε στην πλατφόρμα X (πρώην Twitter).
«Θα έπρεπε να προστατεύουμε τους ενοικιαστές σε όλη τη χώρα. ‘Πάγωμα’ των ενοικίων τώρα».
