Από το 1995, το Πανεπιστήμιο Σίδνεϊ, βρίσκεται σε «αποστολή», αποκαλύπτοντας τα ερείπια του αρχαίου θεάτρου της Πάφου, στο Κέντρο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς Νέας Πάφου.

Το κέντρο αυτό, ένας πολύτιμος ερευνητικός κόμβος της Κυπριακής Δημοκρατίας, προσφέρει μια άμεση σύνδεση με την αρχαία ιστορία του νησιού.

Σε στενή συνεργασία με το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου, η αυστραλιανή αποστολή γιορτάζει την πεντηκοστή επέτειο των διπλωματικών δεσμών μεταξύ Αυστραλίας και Κύπρου το 2023.

Με επικεφαλής τον Dr. Craig Barker και τον ομότιμο καθηγητή Richard Green, η ομάδα τιμά αυτό το ορόσημο με ένα έργο που αποκαλύπτει έναν από τους μεγαλύτερους θησαυρούς του νησιού και του Ελληνισμού.

Το εν λόγω εγχείρημα, που εκτείνεται σε σχεδόν τρεις δεκαετίες, επικεντρώνεται στην ανασκαφή του ιστορικού θεάτρου και των περιχώρων του στην πόλη, η οποία υπήρξε πρωτεύουσα της Κύπρου κατά την Πτολεμαϊκή και τη Ρωμαϊκή περίοδο.

Οι ανασκαφές ανέσυραν στην επιφάνεια, ένα θέατρο που χρησιμοποιήθηκε για πάνω από 65 χρόνια, από το 300 π.Χ. περίπου έως τα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ., φιλοξενώντας περισσότερα από 8.500 άτομα κατά την περίοδο της ακμής του, τον 2ο αιώνα μ.Χ.

Οι εν λόγω ανακαλύψεις περιλαμβάνουν αντικείμενα από τη Μεσαιωνική και Μεταμεσαιωνική Περίοδο, τα οποία αντανακλούν τη σημασία της Πάφου ως εμπορικό λιμάνι κατά την εποχή των Σταυροφοριών.


Θέα των καθισμάτων του θεάτρου της Νέας Πάφου μετά την ανασκαφή από το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ. Φώτο: Ευγενική χορηγία του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ (Courtesy of the University of Sydney)

Οι συνεχιζόμενες επιτόπιες εργασίες, διερευνούν την αστική διάταξη του γειτονικού περιβόλου του θεάτρου, αποκαλύπτοντας ρωμαϊκούς πλακόστρωτους δρόμους και ένα ρωμαϊκό νυμφαίο.

Η ομάδα του Πανεπιστημίου Σίδνεϊ ασχολείται με την ερμηνεία, την καταγραφή και τη δημοσίευση αγγείων και των αντικειμένων παράλληλα με την ανασκαφή.

Ενδιαφέρον για περαιτέρω διερεύνηση παρουσιάζουν οι τομείς που αφορούν την ανάπτυξη της αρχιτεκτονικής του θεάτρου, την υλικότητα των θεατρικών παραστάσεων της Ελληνιστικής Περιόδου, την κεραμική παραγωγή στην Κύπρο από την Ελληνιστική έως τη Μεταμεσαιωνική Περίοδο, την αστική διάταξη της αρχαίας πόλης και τη χρήση του νερού των Ρωμαίων σε αστικό περιβάλλον.

Κατά την περίοδο ανασκαφών του 2023, ορύγματα σε τρία τμήματα του χώρου αποκάλυψαν τα θεμέλια του ρωμαϊκού «Βασιλικού Κιβωτίου» (Royal Box), από τα απομεινάρια του αρχαίου κοίλου.

Η ομάδα του Πανεπιστημίου Σίδνεϊ προτείνει ότι το εν λόγω «Κιβώτιο», που προοριζόταν για αξιωματούχους, είχε πιθανότατα μαρμάρινη ή ζωγραφισμένη πρόσοψη με τοιχογραφία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, αυτό σηματοδοτεί και την πρώτη εμφάνιση του εν λόγω αρχιτεκτονικού στοιχείου στα αρχαία θέατρα της Κύπρου.

Πίσω από το θέατρο, οι εργασίες συνεχίζονται σε ένα εκτενές μεσαιωνικό και μεταμεσαιωνικό κτίσμα, πιθανότατα ένα σημαντικό ύστερομεσαιωνικό και Βενετικό οικοδόμημα στην Πάφο.

Νότια του θεάτρου, οι αρχαιολογικές περιοχές μελέτης έχουν αποκαλύψει την εντυπωσιακή ευθυγράμμιση των ρωμαϊκών δρόμων που διέσχιζαν τη Νέα Πάφο, ενώ οι αρχαιολογικές τάφροι έδειξαν αρχιτεκτονικές ιδιαιτερότητες, που υποδηλώνουν τροποποιήσεις από μεσαιωνικούς και οθωμανικούς μηχανικούς.