Τα άτομα με αναπηρία στην Αυστραλία έχουν περιορισμένες επιλογές ή/και έλεγχο στις υπηρεσίες που τους παρέχονται λόγω της υπερβολικής εξάρτησης της κυβέρνησης από το National Disability Insurance Scheme (Εθνικό Σύστημα Ασφάλισης Αναπηρίας), σύμφωνα με την έκθεση-ορόσημο για την αναδιάρθρωση του αναγκαίου και για πολλούς ομογενείς μας NDIS.
Αν και κάποτε σύστημα αυτό ήταν κορυφαίο παγκοσμίως, η αποτελεσματικότητά του έχει τεθεί υπό έντονη αμφισβήτηση, ενώ το κόστος του συνεχίζει να αυξάνεται με μη βιώσιμο ρυθμό (κατά 14% κάθε χρόνο).
Για να αποφευχθεί μάλιστα το ενδεχόμενο να καταρρεύσει υπό το οικονομικό του βάρος, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση στοχεύει να εξορθολογίσει τη λειτουργία του με την εφαρμογή μίας σειράς αλλαγών.
Μία «πρώτη γεύση» του τι έπεται, δίνει το πόρισμα της αξιολόγησης του NDIS από την ανεξάρτητη επιτροπή που συστάθηκε με επικεφαλής της οποίας ήταν έναν από τους αρχιτέκτονές του συστήματος, ο καθηγητής Bruce Bonyhady, και η πρώην ανώτερη δημόσια υπάλληλος, Lisa Paul.
Η έκθεση που δόθηκε την Πέμπτη στη δημοσιότητα περιλαμβάνει 26 συστάσεις και 139 υποστηρικτικές δράσεις για το πώς η Αυστραλία μπορεί να αναμορφώσει το NDSI ώστε να καταστεί πιο δίκαιο, πιο αποτελεσματικό και εντέλει πιο βιώσιμο.
Η βασική διαπίστωση της επιτροπής είναι ότι η εκάστοτε κυβέρνηση είχε καταλήξει να βασίζεται στο NDIS ως την «κυρίαρχη», και μερικές φορές «μοναδική» πηγή υποστήριξης για τα άτομα που ζουν με αναπηρία.
Το σύστημα χαρακτηρίζεται ως «όαση στην έρημο», αλλά, επισημαίνεται ότι «έχει οδηγήσει σε ένα ανισόρροπο σύστημα υποστήριξης των ατόμων με αναπηρία που βασίζεται υπερβολικά στο NDIS εις βάρος ενός χωρίς αποκλεισμούς, προσβάσιμου και ακμάζοντος ευρύτερου οικοσυστήματος υποστήριξης τους».
«Για πολλούς, η ανεπαρκής διαθεσιμότητα των υπηρεσιών, η πολυπλοκότητα της πλοήγησης στις επιλογές που είναι διαθέσιμες και η δυσκολία ‘μετακίνησης’ μεταξύ των παρόχων (υπηρεσιών) σημαίνει, στην πράξη, ότι υπάρχει ελάχιστη έως καθόλου επιλογή και έλεγχος».
Η αξιολόγηση αναγνωρίζει ότι δεν υπάρχει «γρήγορη ή εύκολη λύση», αλλά προέβη σε μια σειρά συστάσεων με σημαντική έμφαση στην εφαρμογή «θεμελιωδών μέτρων υποστήριξης» (foundational supports).
Αυτά θα απευθύνονται και στα 2,5 εκατομμύρια άτομα με αναπηρία στην Αυστραλία που είναι κάτω των 65 ετών, ανεξάρτητα από το αν είναι ενταγμένα στο NDIS ή όχι.
Θα αφορούν, είτε γενικά μέτρα, όπως η βοήθεια για την πλοήγηση (navigation) στο σύστημα ή η στήριξη ομοτίμων (peer advocacy), είτε στοχευμένη υποστήριξη, όπως η προσωπική βοήθεια.
Τα άτομα που χρειάζονται περισσότερη ατομική υποστήριξη μπορούν στη συνέχεια να έχουν πρόσβαση σε μέτρα που χρηματοδοτούνται από το NDIS, όπως η τροποποίηση του σπιτιού και η υποστηρικτική τεχνολογία.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση, τα μέτρα αυτά θα βοηθήσουν να διασφαλιστεί ότι το NDIS δε θα είναι η μοναδική πηγή υποστήριξης, μετατοπίζοντας έτσι την προσοχή του συστήματος κυρίως προς τον έναν στους 50 Αυστραλούς που ζουν με σημαντική αναπηρία (significant disability) και έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, από τον έναν στους πέντε που ζουν με κάποια αναπηρία (any disability).
Συστήνεται ακόμα, να μην υπάρχει πλέον «αυτόματη πρόσβαση» στο NDIS βάσει συγκεκριμένων ιατρικών διαγνώσεων, αλλά να δίδεται σημασία στον αντίκτυπο που έχει η αναπηρία στη ζωή ενός ατόμου.
Η Επιτροπή Αξιολόγησης ανέφερε ότι οι κατάλογοι πρόσβασης είχαν οδηγήσει σε ανισότητες, ως εκ τούτου «πρέπει να επιστρέψουμε στην αρχή ότι η επιλεξιμότητα του NDIS βασίζεται πρωτίστως στη λειτουργική βλάβη (και την ανάγκη) και όχι στην ιατρική διάγνωση».
«Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η εμπειρία του NDIS επικεντρώνεται στο σύνολο του ατόμου και στις ανάγκες υποστήριξης που σχετίζονται με την αναπηρία του».
Αυτό σημαίνει για παράδειγμα η διάγνωση του αυτισμού από μόνη της δε θα είναι πλέον αρκετή για να έχουν τα παιδιά πρόσβαση σε ατομικά πακέτα υποστήριξης μέσω του NDIS (κάτι που έχει καταστεί ένα από τα μεγαλύτερα σημεία οικονομικής πίεσης του συστήματος).
Περισσότεροι από 2,5 εκατομμύρια Αυστραλοί με αναπηρία -συμπεριλαμβανομένων των παιδιών με ήπιο αυτισμό και αναπτυξιακά προβλήματα- θα λαμβάνουν αντ’ αυτού υπηρεσίες στο πλαίσιο της «θεμελιώδους υποστήριξης», στο πλαίσιο μιας νέας συμφωνίας μεταξύ των κυβερνήσεων (πολιτειακών και ομοσπονδιακής) ώστε το NDIS να μην αποτελεί πλέον τη μοναδική πηγή υποστήριξης.
Αυτό το νέο «στρώμα υπηρεσιών» θα περιλαμβάνει υποστήριξη για κατ’ οίκον και κοινοτική φροντίδα, βοηθήματα και εξοπλισμό, υποστήριξη στην πρώιμη παιδική ηλικία, ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες και βοήθεια για εφήβους και νεαρούς ενήλικες, υπηρεσίες που η αξιολόγηση θεωρεί ότι δε χρειάζεται να παρέχονται μέσω μεμονωμένων πακέτων NDIS.
Ως εκ τούτου, η έκθεση ζητά περισσότερες επενδύσεις σε υπηρεσίες υποστήριξης στα συνήθη πλαίσια των συστημάτων Υγείας και Εκπαίδευσης, τονίζοντας ότι «το χάσμα μεταξύ εκείνων που βρίσκονται εντός και εκτός του NDIS είναι άδικο».
Η αξιολόγηση ανέφερε επίσης ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να λάβουν μέτρα για να διορθώσουν και τις σοβαρές ελλείψεις εργατικού δυναμικού, την τιμολόγηση και την καταγραφή των παρόχων υπηρεσιών
Οι συστάσεις έρχονται μετά από έρευνα που διήρκεσε ένα χρόνο και η οποία ανατέθηκε μετά τις ομοσπονδιακές εκλογές του 2022 εν μέσω διαφόρων ανησυχιών, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής βιωσιμότητας του NDIS.
Οι ετήσιες δαπάνες του αναμένεται να ξεπεράσουν τα 40 δισ. δολ. το επόμενο 12μηνο, καθιστώντας το δεύτερο ακριβότερο ομοσπονδιακό πρόγραμμα μετά τη σύνταξη γήρατος.
Με την τρέχουσα πορεία αύξησης κατά 14% τον χρόνο οι δαπάνες θα έφταναν τα 97 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2032-33. Η κυβέρνηση σχεδιάζει να μειώσει τον ρυθμό αύξησης του προγράμματος στο 8%.
BILL SHORTEN
Ο υπουργός Bill Shorten, αρμόδιος για τις Κυβερνητικές Υπηρεσίες και το NDIS, λίγη ώρα μετά τη δημοσιοποίηση του πορίσματος της επιτροπής, σε ομιλία του στο National Press Club στην Καμπέρα, ανέφερε ότι η αξιολόγηση δεν αφορά την «απαλλαγή» από το κόστος ή την αποκοπή ωφελουμένων, αλλά το σύστημα να καταστεί πιο αποτελεσματικό και βιώσιμο.
«Μπορώ να καταλάβω γιατί οι άνθρωποι είναι ανήσυχοι (με τις αλλαγές) … Νομίζω ότι περίπου το 60% στην Αυστραλία έχει κάποια έκθεση στην αναπηρία … Οι οικογένειες έχουν αγωνιστεί σκληρά. Αγωνίζονται σκληρά κάθε μέρα για να ενταχθούν (στο NDIS)», δήλωσε.
«Μόλις χρησιμοποιήσετε τη λέξη ‘αλλαγή’, οι άνθρωποι λένε: ‘Κάποιος θα πάρει αυτά που μου παρέχονται. Αυτό απέχει πολύ από το κίνητρο για τη μεταρρύθμιση. Αναγνωρίζουμε ότι αυτό το σύστημα λειτουργεί ατελώς».
«Δεν υπάρχει καμία ριζική αλλαγή … Υπάρχει μια σαφής προσπάθεια να επανέλθει η κατάσταση σε σωστή τροχιά».
«Δε θα κάνουμε αλλαγές από τη μια μέρα στην άλλη … Είμαι βέβαιος ότι καθώς δουλεύουμε με τους ανθρώπους, καθώς δουλεύουμε με τα σχολεία μας, καθώς αναπτύσσουμε το εργατικό δυναμικό μας, είμαι βέβαιος ότι θα το κάνουμε σωστά και ότι θα ακούμε σε κάθε στάδιο».
Η επιτροπή προτείνει τον σχεδιασμό ενός πενταετούς οδικού χάρτη για την εφαρμογή των συστάσεών της.
«Θέλουμε να κάνουμε το σύστημα πιο ανθρώπινο», είπε ο κ. Shorten.
«Αν δεν χρειάζεται να αποδεικνύεις κάθε χρόνο ξανά τη δια βίου αναπηρία σου, αν έχεις 5ετή σχέδια προεπιλογής, αν έχουμε ένα σύστημα τιμών στην Αυστραλία…».
«Αναγνωρίζω ότι πρέπει να αποσαφηνίσουμε την επιλεξιμότητα. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι άνθρωποι λαμβάνουν υπηρεσίες βασισμένες σε τεκμηριωμένες βέλτιστες πρακτικές».
Ερωτηθείς για το θέμα της απάτης, απάντησε πως εκτιμά ότι αυτό δεν αφορά άτομα που συμμετέχουν στο NDIS, αλλά ορισμένους από τους παρόχους υπηρεσιών.
Είναι «κάποιοι που κάνουν πάρτι σε αυτό το σύστημα και αυτό πρέπει να σταματήσει», τόνισε και πρόσθεσε ότι το NDIS, πρέπει να «ξεφορτωθεί τους απατεώνες, τους εγκληματίες και τους ιδιοκτήτες παλιόσπιτων που τα χρησιμοποιούν για να λυμαίνονται βοηθήματα διαβίωσης εκμεταλλευόμενοι τα άτομα με γνωστικές αναπηρίες».
Το σύστημα, είπε, θα πρέπει να δημιουργήσει «πραγματικές επιλογές για τα άτομα με αναπηρία».
Σημειώνεται ότι ο πρωθυπουργός Anthony Albanese πέτυχε μια πρώτη συμφωνία με τους ηγέτες των Πολιτειών και των Περιοχών κατά τη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου την Τετάρτη, να συνεργαστούν για τη νέα νομοθεσία, η οποία, όπως είπε, «θα βελτιώσει την εμπειρία των συμμετεχόντων στο NDIS και θα αποκαταστήσουν την αρχική αποστολή του».
Η πλήρης απάντηση της κυβέρνησης στο πόρισμα της αξιολόγησης αναμένεται με το ερχόμενο έτος.
ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
Στο μεταξύ, ένας συνασπισμός ομάδων υπεράσπισης των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία χαιρέτισε τα ευρήματα της ανεξάρτητης επιτροπής και ζήτησε την άμεση εφαρμογή των συστάσεών της.
«Η συνεχής πρόσβαση στην υποστήριξη των ατόμων με αναπηρία είναι απαραίτητη και αδιαπραγμάτευτη», ανέφερε η δήλωσή τους.
«Οποιεσδήποτε αλλαγές στον τρόπο παροχής υποστήριξης, είτε εντός είτε εκτός του Συστήματος, δεν πρέπει να οδηγήσουν σε κενά…».
«Η εργασία πρέπει τώρα να ξεκινήσει, με τα άτομα με αναπηρία στο τραπέζι (της συζήτησης), για έναν οδικό χάρτη προς τα εμπρός που θα διασφαλίζει ότι οι άνθρωποι θα λαμβάνουν την υποστήριξη που χρειάζονται, τόσο στο NDIS όσο και στην κοινότητα».
Η Nicole Lee, πρόεδρος των Ατόμων με Αναπηρία της Αυστραλίας, στη δική της ομιλία στην Καμπέρα, επισήμανε ότι το πόρισμα της επιτροπής «εκφράζει αυτό που πολλοί άνθρωποι με αναπηρία λένε εδώ και πολύ καιρό: ‘Αυτήν τη στιγμή πρέπει συνεχώς να αγωνιζόμαστε για την πρόσβαση … ξέρουμε πώς ήταν να ζούμε χωρίς το NDIS. Δεν θέλουμε να επιστρέψουμε σε εκείνες τις ημέρες …Δεν μπορούμε να επιστρέψουμε στον τρόπο που ζούσαμε πριν. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι το σύστημα είναι βιώσιμο. Και χρειαζόμαστε ευελιξία ως προς το πού θα έχουμε πρόσβαση στις υποστηρίξεις μας για τα άτομα με αναπηρία στο σύστημα εκτός του συστήματος και για όλους στην κοινότητα».
Ο επικεφαλής της οργάνωσης Every Australian Counts (EAC), ομογενής Δρ George Taleporos, στάθηκε ιδιαίτερα στη σύσταση όλοι οι πάροχοι να είναι εγγεγραμμένοι (registered):
«Αυτό θα έχει αντίκτυπο στα δικαιώματά μας να αποφασίζουμε ποιος έρχεται στα σπίτια μας και ποιος μας παρέχει υποστήριξη. Πρόκειται για μια επίθεση στο δικαίωμά μας να διαχειριζόμαστε μόνοι μας την υποστήριξή μας και στις θεμελιώδεις αρχές της επιλογής και του ελέγχου», σχολίασε.
Εκτίμησε επίσης ότι τα άτομα με αναπηρία σε απομακρυσμένες περιοχές, πολλοί από τους οποίους έχουν σήμερα ελάχιστη ή καθόλου πρόσβαση σε εγγεγραμμένους παρόχους, πρόκειται να επηρεαστούν περισσότερο.
Η κυβέρνηση έχει επισημάνει σχετικά ότι θα καταστήσει τη διαδικασία εγγραφής πιο προσιτή για να διασφαλίσει ότι οι άνθρωποι δε θα αποκοπούν από υπηρεσίες με τις οποίες συνεργάζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Από την πλευρά της, η Laurie Leigh, διευθύνουσα σύμβουλος της National Disability Services, του κορυφαίου φορέα των παρόχων, επισήμανε ότι «ενώ η αξιολόγηση συστήνει πολλά θετικά βήματα, οι τρέχουσες οικονομικές προκλήσεις του τομέα, που επιδεινώνονται από τις χρόνιες ελλείψεις εργατικού δυναμικού, δεν μπορούν να αγνοηθούν για την αποτελεσματική εφαρμογή και τις διαρκείς αλλαγές».
«Χαιρετίζουμε την ανακοίνωση ενός ανεξάρτητου μηχανισμού τιμολόγησης, ωστόσο είναι απολύτως κρίσιμο τα ζητήματα τιμολόγησης να αντιμετωπιστούν γρήγορα, ώστε να διασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητα του τομέα στο μέλλον. Εάν αυτό καθυστερήσει καθόλου, ο τομέας κινδυνεύει με αποτυχία της αγοράς και πολλοί πάροχοι δεν θα επιβιώσουν».
«Δυστυχώς, η έκθεση υπολείπεται στην εισαγωγή πολλών νέων μέτρων για την προσέλκυση και τη διατήρηση των εργαζομένων που χρειάζεται επειγόντως ο τομέας, παρά τις αμέτρητες εκκλήσεις καθώς ο τομέας συνεχίζει να ανακτά το εργατικό δυναμικό του μετά την COVID».
Η ομοσπονδιακή πρόεδρος της Ένωσης Εκπαιδευτικών, Correna Haythorpe ανέφερε ότι η έκθεση NDIS ορθώς συστήνει ένα ενιαίο οικοσύστημα υποστήριξης για τα παιδιά και τους ενήλικες με αναπηρία, αλλά παραμένουν πολλά ερωτηματικά σχετικά.
Ο «σκιώδης υπουργός» NDIS, Michael Sukkar ανέφερε επίσης ότι η αξιολόγηση άφησε «πολλά ερωτήματα αναπάντητα».
«Η κυβέρνηση θα πρέπει τώρα να περιγράψει ποιες αλλαγές υποστηρίζει και πώς σκοπεύει να μετατρέψει αυτές τις συστάσεις σε απτή δράση».
«Υπάρχουν ακόμη πολύ λίγες λεπτομέρειες σχετικά με το πώς θα επιτευχθεί το ανώτατο όριο ανάπτυξης 8% του προγράμματος».
«Οι συμμετέχοντες παραμένουν επίσης στο σκοτάδι σχετικά με το πώς θα μοιάζουν τα νέα μέτρα ‘θεμελιώδους υποστήριξης’».
Ο γερουσιαστής των Πρασίνων Jordan Steele-John επισήμανε ότι «η ρητορική που αναπτύχθηκε μέχρι σήμερα ήταν βαθιά προβληματική για πολλά άτομα με αναπηρία»,είπε.
«Η ανακοίνωση προκαλεί βαθιά ανησυχία και είναι μια αβέβαιη περίοδος για πολλούς».
«Όλοι συμφωνούν ότι πρέπει να υπάρχουν ισχυρές υπηρεσίες διαθέσιμες στα άτομα με αναπηρία στην κοινότητα και μέσω του NDIS. Ωστόσο, γνωρίζουμε ότι αυτή τη στιγμή τα συστήματα Εκπαίδευσης, Υγείας και Στέγασης είναι ‘ποτισμένα’ από διακρίσεις (ableism). Θα χρειαστούν χρόνια για να λειτουργήσουν και να λειτουργήσουν αυτές οι υπηρεσίες για τα άτομα με αναπηρία. Δεν θα δεχτούμε να καταργηθούν μέτρα υποστήριξης του NDIS χωρίς να έχουν πουθενά να στραφούν οι άνθρωποι.»
«Η επιλογή και ο έλεγχος είναι ο πυρήνας του NDIS. Με τις νομοθετικές αλλαγές που αναμένονται το 2024, οι Πράσινοι θα εργαστούν για να διασφαλίσουν ότι η επιλογή και ο έλεγχος θα παραμείνουν στο επίκεντρο του NDIS».
«Δε θα δεχτούμε καμία αλλαγή που θα κάνει τη ζωή χειρότερη για οποιονδήποτε στην κοινότητά μας».
