Πλήρης ημερών έφυγε από τη ζωή ο ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν Ζακ Ντελόρ, από τους πιο εμβληματικούς πολιτικούς και οραματιστές της ενωμένης Ευρώπης.
Τη θλίψη του για την απώλεια ενός «πρωτεργάτη της ενότητας της Ευρώπης» και ενός ηγέτη που εξέφρασε την αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα σε κάθε δύσκολη στιγμή της, εξέφρασε με γραπτή του δήλωση ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, o “πατέρας” του ευρώ και προσωπικότητα της γαλλικής αριστεράς, ο Ζακ Ντελόρ, πέθανε την Τετάρτη σε ηλικία 98 ετών,
«Πέθανε στον ύπνο του σήμερα το πρωί (Τετάρτη) στο σπίτι του στο Παρίσι», δήλωσε η Μαρτίν Ομπρί, δήμαρχος της πόλης Λιλ.
Έχοντας διατελέσει υπουργός Οικονομικών υπό την προεδρία του Φρανσουά Μιτεράν (1981-1984), ο Ντελόρ γκρέμισε τις ελπίδες της αριστεράς αρνούμενος να θέσει υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές του 1995 στη Γαλλία, ενώ εμφανιζόταν ως το μεγάλο φαβορί στις δημοσκοπήσεις.
«Δεν μετανιώνω για τίποτε», αλλά «δεν λέω ότι έπραξα σωστά», είχε δηλώσει στο περιοδικό Le Point το 2021. «Ήθελα να είμαι ανεξάρτητος και ένιωθα διαφορετικός από όσους ήταν γύρω μου. Ο δικός μου τρόπος να κάνω πολιτική δεν ήταν ο ίδιος», είχε πει.
Ο Ντελόρ, ένθερμος υποστηρικτής της μεταπολεμικής ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, υπηρέτησε ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για τρεις θητείες – περισσότερες από οποιονδήποτε άλλο κάτοχο του αξιώματος – από τον Ιανουάριο του 1985 έως τα τέλη του 1994.
Στις Βρυξέλλες, ο Ντελόρ διαδραμάτισε τον ρόλο του αρχιτέκτονα στη διαμόρφωση των περιγραμμάτων της σύγχρονης Ευρώπης: εγκαθίδρυση της ενιαίας αγοράς, υπογραφή των συμφωνιών Σένγκεν, Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη, θέσπιση του προγράμματος ανταλλαγής φοιτητών Erasmus, μεταρρύθμιση της κοινής αγροτικής πολιτικής, έναρξη της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης που θα οδηγούσε στη δημιουργία του ευρώ.
Τον Μάρτιο του 2020, είχε καλέσει ξανά τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ να επιδείξουν περισσότερη αλληλεγγύη σε μια εποχή που αγωνίζονταν για την κοινή απάντηση στην πανδημία Covid-19.
Με τα think tank του ζητούσε μέχρι τέλους την ενίσχυση του ευρωπαϊκού φεντεραλισμού, απαιτώντας περισσότερη «τόλμη» την εποχή του Brexit και των επιθέσεων από «λαϊκιστές κάθε είδους».
Η δήλωση του Έλληνα πρωθυπουργού αναφέρει: «Η Ευρώπη αποχαιρετά έναν αληθινό πρωτεργάτη της ενότητάς της. Και η Ελλάδα έναν ειλικρινή φίλο, οι πρωτοβουλίες του οποίου βοήθησαν και τη δική της εθνική πρόοδο. Ο Jacques Delors, υπήρξε ένας οραματιστής ηγέτης, όσο και ένας ρεαλιστής πολιτικός που προώθησε την ευρωπαϊκή ιδέα, το κοινό νόμισμα και την ασφάλεια της Ένωσής μας. Ταυτόχρονα, όμως, υπηρέτησε επίμονα την οικονομική σύγκλιση των κοινωνιών της. Δεν υπήρξε, λοιπόν, μόνο ένας απ’ τους πιο ξεχωριστούς ηγέτες της ηπείρου μας. Αλλά ένας μοναδικός θεμελιωτής του ανοιχτού της μέλλοντος. Οι Έλληνες δεν ξεχνούν τη συμπαράσταση και την αλληλεγγύη του σε κάθε δύσκολη στιγμή της χώρας. Εκ μέρους όλων τους, εκφράζω τη θλίψη μου για την απώλειά του».
«Ο Ζακ Ντελόρ, ένας από του πρωτεργάτες της ευρωπαϊκής ενοποίησης, άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του», αναφέρει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Στέφανος Κασσελάκης. Και προσθέτει:
«Υπογράμμιζε την ανάγκη για εμβάθυνση και υποστήριξε την “πρωτοβουλία Σπινέλι για την ομόσπονδη Ευρώπη”. Αναγνώριζε, από τις απαρχές του κοινού νομίσματος, εμφατικά και προφητικά, τις αδυναμίες που αναφάνηκαν και στην κρίση της περασμένης δεκαετίας. Ανέδειξε την ανάγκη για την εκ νέου οικοδόμηση οικονομικής και νομισματικής ένωσης», αναφέρει, ενώ επισημαίνει πως «ήταν ο εμπνευστής και υλοποιητής της ιδέας της συνοχής, και δικαίως συνέδεσε το όνομά του με τη στήριξη χωρών του νότου. Η απώλειά του, ας γίνει μια διαρκής υπόμνηση για τις προοδευτικές δυνάμεις. Η εμβάθυνση της ενοποίησης και η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης, είναι όροι επιβίωσης του οράματος για το κοινό μέλλον των ευρωπαϊκών λαών. Αλλιώς η απειλή του εθνικισμού και της αναδίπλωσης, αλλά και οι προτεραιότητες άλλων δυνάμεων, θα οδηγήσουν στο αδιανόητο».
«Σήμερα η Ευρώπη πενθεί την απώλεια ενός μεγάλου αρχιτέκτονα της Ένωσης. Ο Ζακ Ντελόρ, γνήσιος σοσιαλιστής, με βαθειά κατανόηση των ανισοτήτων, ταυτίστηκε με τη «χρυσή εποχή» της προοδευτικής Ευρώπης που συνδύασε την ειρηνική αλληλεξάρτηση με σεβασμό στα κοινωνικά και ανθρώπινα δικαιώματα. Εργάσθηκε για τη νομισματική ένωση και πίστευε ότι η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση πρέπει να προχωρήσει με πιο γρήγορα βήματα. Η παρακαταθήκη του θα αποτελέσει χρήσιμο οδηγό για όλους όσους αγωνίζονται και σήμερα για το ευρωπαϊκό όραμα» αναφέρει σε δήλωση του ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου.
Ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς ανέφερε: «Είχα την αξέχαστη εμπειρία να συνεργαστώ για πολλά χρόνια με τον Ντελόρ, που με τίμησε με την φιλία του. Υπήρξε ο πλέον άξιος πλοηγός της πολιτικής σύγκλισης της Ευρώπης, ένα μεγάλο όραμα που σήμερα πλέον θεωρείται δυστυχώς σχεδόν ξεχασμένο. Για εκείνους που είχαμε την τύχη να τον γνωρίσουμε, η συγκίνηση είναι μεγάλη».
Απεβίωσε και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε που αποτέλεσε κεντρικό πρόσωπο στην κρίση των μνημονίων της Ελλάδας
Ο βετεράνος γερμανός πολιτικός Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος υπηρέτησε ως μέλος του γερμανικού κοινοβουλίου, της Μπούντεσταγκ, για περισσότερο από μισό αιώνα, απεβίωσε σε ηλικία 81 ετών.
Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δεν έγινε ποτέ καγκελάριος – θα μπορούσε, λένε πολλοί. Κατόρθωσε ωστόσο να διαδραματίσει αποφασιστικό ρόλο στη διαμόρφωση της ιστορίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας. Σφράγισε μια εποχή τεκτονικών αλλαγών στη χώρα του και στην Ευρώπη, μια γενιά μεγάλων πολιτικών και μια περίοδο κρίσιμων αποφάσεων. Και, όπως συχνά συμβαίνει με τις σημαντικές προσωπικότητες, όχι πάντα με θετικό τρόπο.
Οι Έλληνες δικαιούμαστε να στεκόμαστε κριτικά απέναντί του. Σε μια από τις δυσκολότερες στιγμές της νεότερης ιστορίας μας, εξέφρασε την πιο ψυχρή, αυστηρή – αν όχι και τιμωρητική – λογική για τη χώρα και τον λαό μας.
Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ήταν όμως Γερμανός. Εκλεγόταν στην Γερμανία, από Γερμανούς ψηφοφόρους, με αποστολή την διαφύλαξη των γερμανικών συμφερόντων, πιστός στις προτεσταντικές αρχές του. Αν και προσηλωμένος ευρωπαϊστής, δεν πίστευε στην ασυγκράτητη διεύρυνση της ενωμένης Ευρώπης και υποστήριζε πάντα την δημιουργία ενός στενού ισχυρού πυρήνα, με βιώσιμους και καλά εδραιωμένους θεσμούς. Σε αυτή τη λογική, η Ελλάδα, ο ευρωπαϊκός Νότος, οι κρίσεις και οι αδυναμίες του, αποτελούσαν τροχοπέδη.
Η ελληνική κρίση
Δεδομένης της κοσμοθεωρίας και της διαδρομής του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, δεν αποτέλεσε έκπληξη η στάση που τήρησε κατά τη διάρκεια της κρίσης στην Ευρωζώνη και ειδικά έναντι της Ελλάδας. Θεωρούσε ότι η χώρα έπρεπε να εγκαταλείψει – έστω προσωρινά – την ζώνη του κοινού νομίσματος, να εφαρμόσει εκτεταμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και να προχωρήσει σε βαθιά εξυγίανση των δημοσιονομικών της.
Ευτυχώς, όπως αποδείχθηκε, η ‘Αγγελα Μέρκελ επέλεξε τότε να μην ακολουθήσει τη συμβουλή του και η Ελλάδα παρέμεινε στην Ευρωζώνη. Η “αυτοκριτική” ήρθε το 2018, όταν ο πρωταγωνιστής εκείνης της περιόδου ήταν πλέον πρόεδρος της Bundestag. “Σκέφτηκα μάλλον νωρίς να προτείνω την αποχώρηση της Ελλάδας από το ευρώ, διότι πίστευα ότι οι Έλληνες θα άντεχαν περισσότερο ένα ξαφνικό σοκ παρά πολυετή προγράμματα περικοπών”, δήλωσε ο Σόιμπλε στην Frankfurter Allgemeine Zeitung. Το 2019, στους Financial Times, υποστήριξε και πάλι την άποψη ότι η Ελλάδα δεν έπρεπε εξαρχής να είχε ενταχθεί στην Ευρωζώνη και αποκάλυψε ότι το 2015, όταν η καγκελάριος δεν ακολούθησε την εισήγησή του, είχε σκεφτεί και να παραιτηθεί. Τον τίτλο του “αρχιτέκτονα της λιτότητας” για την Ευρώπη είπε πάντως ότι δεν τον ήθελε. “Πίστευα μόνο ότι η νομισματική ένωση δεν μπορούσε να υπάρχει χωρίς μεγαλύτερη ενοποίηση και κοινούς κανόνες εντός ΕΕ”, αντέτεινε.
