Οι πολίτες έχουν το δικαίωμα να γνωρίζουν γιατί η Αυστραλία συμμετείχε στον πόλεμο του Ιράκ, δήλωσε ο πρωθυπουργός Anthony Albanese, καθώς διέταξε τη διεξαγωγή έρευνας γιατί ορισμένα σχετικά κυβερνητικά αρχεία δεν παραδόθηκαν στα Εθνικά Αρχεία (National Archives of Australia), όπως έπρεπε πριν τρία χρόνια.
Πιο συγκεκριμένα, τα έγγραφα του Υπουργικού Συμβουλίου από το 2003 δόθηκαν στη δημοσιότητα την Πρωτοχρονιά του 2024 στο πλαίσιο του τακτικού προγράμματος ετήσιας αποδέσμευσης/αποχαρακτηρισμού από τα Εθνικά Αρχεία.
Ωστόσο, 78 από αυτά -που αφορούσαν τις διαβουλεύσεις της υποεπιτροπής Εθνικής Ασφάλεια- δεν παραδόθηκαν όταν η τότε κυβέρνηση Morrison είχε κληθεί να το πράξει και διαβιβάστηκαν αρμοδίως μόλις λίγες ημέρες πριν από την 1η Ιανουαρίου.
Ο πρώην υπουργός Άμυνας Robert Hill, ο οποίος ήταν μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου το 2003, δήλωσε ότι δεν υπήρχε κανένας λόγος τα αρχεία αυτά να παραμείνουν μυστικά και υποστήριξε την αποδέσμευσή τους.
Ο κ. Albanese, ανακοινώνοντας την Τετάρτη τη διεξαγωγή έρευνας για το τι συνέβη με τα έγγραφα αυτά, δήλωσε ότι όλοι οι πολίτες έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν σε τι βασίστηκε η Αυστραλία και πήγε στον πόλεμο στο Ιράκ.
Απέφυγε να υπονοήσει πάντως ότι η κυβέρνηση Morrison προσπάθησε να προβεί σε κάποια «συγκάλυψη».
Σε ανακοίνωσή του αυτή την εβδομάδα, το Υπουργείο Πρωθυπουργίας και Υπουργικού Συμβουλίου αποδέχθηκε ότι τα αρχεία θα έπρεπε να είχαν διαβιβαστεί από την κυβέρνηση Morrison, αλλά έκανε λόγο για «διοικητική παράλειψη».
Μιλώντας δημοσίως για πρώτη φορά το 2024, ο κ. Albanese ανέφερε ότι ο Dennis Richardson -πρώην κορυφαίο στέλεχος της Δημόσιας Διοίκησης- θα ερευνήσει τους λόγους για τους οποίους παρακρατήθηκαν τα έγγραφα και θα υποβάλει έκθεση σχετικά εντός του επόμενου δεκαπενθημέρου.
«Αυστραλοί έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια αυτής της σύγκρουσης και γνωρίζουμε ότι ορισμένοι από τους δηλωθέντες λόγους για την έναρξη του πολέμου δεν ήταν σωστοί», είπε ο πρωθυπουργός.
«Η κυβέρνησή μου πιστεύει ότι αυτό το λάθος πρέπει να διορθωθεί, ότι τα Εθνικά Αρχεία της Αυστραλίας πρέπει να δώσουν στη δημοσιότητα όλα τα έγγραφα που τους έχουν παρασχεθεί».
«Δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο αυτά τα έγγραφα, με εξαίρεση την έκθεση ανθρώπων σε κίνδυνο, δε θα πρέπει να δημοσιοποιηθούν με διαφανή τρόπο».
Στις αρχές κάθε έτους, τα Εθνικά Αρχεία δημοσιεύουν έγγραφα του Υπουργικού Συμβουλίου από δύο δεκαετίες πριν, παρέχοντας μία «ιστορική εικόνα» των διαβουλεύσεων της εκάστοτε κυβέρνησης.
Τρία χρόνια πριν από τη δημόσια δημοσίευσή τους, η εκάστοτε κυβέρνηση υποχρεούται νομικά να διαβιβάζει τα έγγραφα για αξιολόγηση.
Τον Μάρτιο του 2003, υπενθυμίζεται, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε γρήγορα την εισβολή στο Ιράκ μετά από αυτό που ο τότε πρωθυπουργός της Αυστραλίας, John Howard περιέγραψε ως «εκτεταμένες» συζητήσεις με τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, George W Bush.
Η συμμετοχή στον πόλεμο δε συζητήθηκε στο Κοινοβούλιο, δεν είχε διακομματική υποστήριξη, ενώ η εισβολή θεωρείται από μεγάλες νομικές ομάδες ως «παράνομη», επειδή δεν είχε την έγκριση των Ηνωμένων Εθνών.
