Οι ιατρικοί εμπειρογνώμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για έξαρση ασθενειών που μεταδίδονται από κουνούπια, την αύξηση του πληθυσμού των οποίων ευνοούν οι καιρικές συνθήκες, με έντονες βροχοπτώσεις και πλημμύρες κατά τόπους.

Η πιο κοινή από αυτές τις ασθένειες στην Αυστραλία προκαλείται από τον ιό του Ποταμού Ross (Ross River virus), με πυρετό, ρίγη, πονοκέφαλο και εξουθενωτικό μυϊκό πόνο που μπορεί να διαρκέσει για μήνες.

Ένας ακόμα ιός που ανησυχεί τους ειδικούς είναι του Δάσους Barmah (Barmah Forest virus) -πυρετός, ρίγη και μυϊκή αδυναμία- καθώς και η εγκεφαλίτιδα της Κοιλάδας Murray (Murray Valley encephalitis), μια σπάνια, αλλά σοβαρή λοίμωξη που μπορεί να προκαλέσει διόγκωση του εγκεφάλου.

Ιδιαίτερη ανησηχία υπάρχει επίσης για την «εισαγωγή» του ιού της Ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας (Japanese encephalitis virus – JEV). Oι σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν σύγχυση, επιληπτικές κρίσεις και πονοκεφάλους και, σε ακραίες περιπτώσεις, θανατηφόρες εγκεφαλικές λοιμώξεις.

Και δεν πρέπει να ξεχνάμε το έλκος Buruli (Buruli Ulcer), η λοίμωξη του δέρματος και των μαλακών ιστών που προκαλείται από το σαρκοβόρο βακτήριο (Mycobacterium ulcerans), το οποίο συνδέεται πλέον και «επίσημα» με τα τσιμπήματα κουνουπιών.

Τα αποτελέσματα της τελευταίας σχετικής έρευνας -με επικεφαλής τον καθηγητή Tim Stinear του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης- δημοσιεύθηκαν στο έγκυρο περιοδικό Nature Microbiology

Ο καθηγητής Stinear είναι διευθυντής του συνεργαζόμενου με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας κέντρο για Mycobacterium ulcerans, το οποίο λειτουργεί στο Peter Doherty Institute for Infection and Immunity.

Ο ίδιος επισήμανε ότι η πενταετής επιστημονική μελέτη που έγινε «επιβεβαιώνει κατηγορηματικά» ότι τα κουνούπια είναι το κύριο μέσο μετάδοσης από το περιβάλλον (τα μολυσμένα πόσουμ κυρίως) στους ανθρώπους του σαρκοβόρου βακτηρίου που προκαλεί το έλκος Buruli.

Η ανακάλυψη αυτή, πρόσθεσε, αποτελεί μια καίρια και σημαντική πρόοδο στις προσπάθειες για τον περιορισμό της εξάπλωσης και την προστασία των κοινοτήτων.

«Προσωπικά είμαι ενθουσιασμένος γιατί είναι η πρώτη φορά από τότε που οι επιστήμονες στην Αυστραλία ανακάλυψαν το βακτήριο -πριν από 80 χρόνια- που έχουμε πραγματικά δεδομένα που μπορούν να μας προστατεύσουν από τη μόλυνση και τις οποίες μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε με σιγουριά» δήλωσε ο καθηγητής Stinear.

Η έγκαιρη διάγνωση και τα σωστά αντιβιοτικά μπορούν να θεραπεύσουν το έλκος Buruli, αλλά οι ειδικοί λένε ότι η επιβεβαίωση της αιτίας της μετάδοσης είναι σημαντική, καθώς σημαίνει ότι η νόσηση μπορεί να αποφευχθεί εξαρχής.

Η Βικτώρια, υπενθυμίζεται, έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης του έλκους Buruli στον Κόσμο, με περιοχές υψηλού κινδύνου να εντοπίζονται ακόμα και σε έσω-προάστια της Μελβούρνης, γύρω από τις περιοχές Essendon, Moonee Ponds, Brunswick West, Pascoe Vale South και Strathmore. Οι παράκτιες πόλεις Rye, Sorrento, Blairgowrie και Tootgarook στο Mornington Peninsula χαρακτηρίζονται επίσης ως υψηλού κινδύνου.

Το 2023 καταγράφηκε νέο ρεκόρ 363 κρουσμάτων στη Βικτώρια, ενώ η πολιτειακή κυβέρνηση σήμανε συναγερμό την περασμένη εβδομάδα καλώντας τους κατοίκους της  να λάβουν απλά και πρακτικά μέτρα για να μειώσουν τον κίνδυνο προσβολής από έλκος Buruli, όπως:

-Κάλυψη του σώματος με μακριά, φαρδιά ρούχα – τα κουνούπια μπορούν να τσιμπήσουν πάνω από στενά ρούχα.

-Χρήση εντομοαπωθητικών που περιέχουν Picaridin ή DEET σε όλο το εκτεθειμένο δέρμα.

-Έλεγχος της ετικέτας του απωθητικού πριν από την εφαρμογή σε παιδιά – συνιστάται ο ψεκασμός ή το τρίψιμο του απωθητικού στα ρούχα των παιδιών, αποφεύγοντας την απευθείας επαφή με το δέρμα τους και ιδιαίτερα τα χέρια τους.

-Περιορισμός της υπαίθριας δραστηριότητας εάν υπάρχει σημαντική αύξηση του πληθυσμού των κουνουπιών και χρήση σπρέι «knockdown» για μύγες, σπειρών («φιδάκι» – coil) κουνουπιών ή απωθητικών που μπαίνουν στην πρίζα ενώ κάθεστε ή τρώτε σε εξωτερικούς χώρους.

-Απομάκρυνση του στάσιμου νερού όπου τα κουνούπια μπορούν να αναπαραχθούν γύρω από το σπίτι ή το κάμπινγκ.

-Βεβαιωθείτε ότι τα παράθυρα σας είναι εφοδιασμένα με κουνουπιέρες ή σίτες.

-Πλύνετε αμέσως τυχόν νέες γρατζουνιές ή κοψίματα και προστατέψτε τα με επίδεσμο.

-Πλύνετε το εκτεθειμένο δέρμα που έχει εκτεθεί σε χώμα ή νερό μετά από υπαίθριες δραστηριότητες.

Καθώς τα κουνούπια «εκμεταλλεύονται» τον υγρό καιρό στο βόρειο Κουίνσλαντ, σε τμήματα της Νέας Νότιας Ουαλίας, της Βικτώριας και της Βόρειας Περιοχής, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι πληθυσμοί τους θα μπορούσαν να αυξηθούν μέσα σε λίγες εβδομάδες.

Η Tanya Russell, ερευνήτρια στο Αυστραλιανό Ινστιτούτο Τροπικής Υγείας και Ιατρικής (AITHM) στο Πανεπιστήμιο James Cook του Κουίνσλαντ, δήλωσε ότι οι πρόσφατες έντονες βροχοπτώσεις και η ζέστη δημιούργησαν ιδανικές συνθήκες αναπαραγωγής για τα κουνούπια.

Η Δρ Russell δήλωσε ότι τα έντομα αυτά χρειάζονται θερμό και στάσιμο νερό για να αναπαραχθούν, γι’ αυτό και τα πλημμυρικά φαινόμενα μπορεί να αποτελέσουν «παράγοντα πυροδότησης» για την έξαρση ασθενειών.

«Οι κουβάδες όλων είναι γεμάτοι (με νερό) στις αυλές. Φραγμένες υδρορροές, σκουπίδια, ακόμη και λίμνες, λακκούβες, ρυάκια και λιμνούλες – τα πάντα έχουν γεμίσει», είπε.

«Καθώς αυτό το νερό της πλημμύρας φεύγει, μπορεί να αφήσει πίσω του πολύ στάσιμο και ζεστό νερό, όπου τα κουνούπια θα αναπαραχθούν…».

Ο Cameron Webb, ιατρικός εντομολόγος στο NSW Health Pathology και το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ, διευκρίνισε ότι ο κίνδυνος προσβολής από ασθένεια που μεταδίδεται από κουνούπια μετά από πλημμύρες δεν είναι συνήθως άμεσος.

«Μπορεί να χρειαστούν μερικές εβδομάδες ή ακόμη και ένας μήνας ή και περισσότερο για αυτά τα κουνούπια για να δημιουργήσουν πραγματικά αρκετά υψηλούς πληθυσμούς κουνουπιών».

Σε σχέση με τον ιό της Ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας συνέστησε το εμβόλιο που υπάρχει για όσους εργάζονται σε περιοχές υψηλού κινδύνου, όπως χοιροστάσια και σφαγεία χοιρινού κρέατος.