Θα μπορούσε ο επόμενος γενικός κυβερνήτης της Αυστραλίας να είναι Αυτόχθονας Αυστραλός;
Ναι, σύμφωνα τουλάχιστον με τους πρώην πολιτειακούς πρωθυπουργούς των Εργατικών, Bob Carr (Νέας Νότιας Ουαλίας) και Steve Bracks (Βικτώριας).
Άλλοι -όπως ο πρώην πρωθυπουργός του Κούινσλαντ, Peter Beattie (Εργατικός επίσης)- έχουν διαφορετική άποψη.
Σε κάθε περίπτωση, οι εικασίες πληθαίνουν καθώς η θητεία του νυν Γενικού Κυβερνήτη David Hurley, ο οποίος διορίστηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση, του Scott Morrison, φτάνει στο τέλος της (συμπληρώνονται πέντε χρόνια την 1η Ιουλίου 2024).
Επί του παρόντος, ο ομοσπονδιακός πρωθυπουργός Anthony Albanese, την περασμένη εβδομάδα επιβεβαίωσε ότι η ανακοίνωση του ονόματος του/της επόμενου/της Γενικού Κυβερνήτη θα γίνει το πρώτο εξάμηνο φέτος.
Αρνήθηκε πάντως να τοποθετηθεί επί των φημών ότι εξετάζει το ενδεχόμενο να προτείνει έναν Αυτόχθονα Αυστραλό, για πρώτη φορά, στον ρόλο του εκπροσώπου του βασιλιά στην Αυστραλία.
Ο γενικός κυβερνήτης, υπενθυμίζεται διορίζεται (appointed) από το Στέμμα, κατόπιν συμβουλής (advice) από τον πρωθυπουργό της χώρας.
Ο διορισμός γίνεται «κατά βούληση του Βασιλιά». Οι περισσότερες θητείες διαρκούν περίπου 5 έτη, αλλά μερικές φορές παρατείνονται.
Ο γενικός κυβερνήτης είναι ο αρχηγός του κράτους της Αυστραλίας και έχει μια σειρά από συνταγματικά και τελετουργικά καθήκοντα. Είναι επίσης ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας.
Ενεργεί κατόπιν συμβουλής των Υπουργών που είναι υπεύθυνοι έναντι του Κοινοβουλίου (και τελικά, μέσω των εκλογών, έναντι του αυστραλιανού λαού).
Φαίνεται λοιπόν πως οι εικασίες για έναν Αυτόχθονα Αυστραλό στη θέση του Γενικού Κυβερνήτη έρχονται να «ρίξουν νερό στον μύλο» των πολιτικών και κοινωνικών διεργασιών της χώρας, μετά την απόρριψη του δημοψηφίσματος για τη «Φωνή» από την πλειοψηφία των πολιτών, πέρυσι τον Οκτώβριο.
Η κυβέρνηση Albanese είχε επισημάνει τότε ότι θα «επανέλθει» επί του ζητήματος της Συμφιλίωσης (Reconciliation) με την ιστορία της Αυστραλίας, έχοντας πρώτα μία διαβούλευση με τους εκπροσώπους των Πρώτων Λαών.
Για την ώρα, προτεραιότητα αποτελεί η αντιμετώπιση του κόστους ζωής -με ενθαρρυντικά μηνύματα τουλάχιστον στις αρχές του έτους με την επιβράδυνση του πληθωρισμού- αλλά αυτό δε σημαίνει πως δεν υπάρχουν άλλα θέματα στην ατζέντα.
Πιο συγκεκριμένα, όπως έγραψε η The Age, οι πρώην πολιτειακοί πρωθυπουργοί των Εργατικών, Bob Carr (Νέας Νότιας Ουαλίας) και Steve Bracks (Βικτώριας), υποστήριξαν την επιλογή ενός Αυτόχθονα Αυστραλού για να γίνει ο επόμενος γενικός κυβερνήτης της χώρας, καθώς «φουντώνουν οι εικασίες» ότι ο κ. Albanese μπορεί να χρησιμοποιήσει την ευκαιρία για να κάνει έναν ιστορικό διορισμό.
Ο ίδιος, όπως προαναφέρθηκε, αρνήθηκε να τοποθετηθεί επί του θέματος.
Ο κ. Carr, ο μακροβιότερος πρωθυπουργός της Ν.Ν.Ουαλίας και πρώην υπουργός Εξωτερικών της Αυστραλίας, δήλωσε στην The Age (το άρθρο υπογράφει η δημοσιογράφος Lisa Visentin) ότι πιστεύει ότι η χώρα θα «καλωσόριζε» έναν Αυτόχθονα Αυστραλό ως Γενικό Κυβερνήτη και ότι ένας τέτοιος διορισμός θα «συνέδεε» πολλές πτυχές.
«Υπάρχει η (πτυχή) απόδειξης της ανθεκτικότητας, της επιβίωσης και των επιτευγμάτων των Αυτοχθόνων», είπε.
«Υπάρχει το ενωτικό συναίσθημα για την καταπολέμηση των μειονεκτημάτων που αντιμετωπίζουν οι Αυτόχθονες και η εξάλειψη των ‘χασμάτων’ (κοινωνικών και οικονομικών), ενώ έχουμε αφθονία Αυτοχθόνων Αυστραλών με γνώσεις Δικαίου, Διακυβέρνησης και κοινωνικών ζητημάτων που συναγωνίζονται αυτές των Στρατηγών με τα μετάλλια … που έχουμε συνηθίσει να εγκαθιστούμε στη Yarralumla» (το προάστιο όπου εδρεύει η κατοικία του Γενικού Κυβερνήτη στην Καμπέρα).
Ο κ. Bracks, πρωθυπουργός της Βικτώριας από το 1999 έως το 2007, δήλωσε επίσης ότι θα ήταν «μια σπουδαία κίνηση για τον πρωθυπουργό να διορίσει κάποιον με καταγωγή από τους Αυτόχθονες» στον ρόλο αυτό.
Επισήμανε ότι ο Sir Douglas Nicholls ήταν ένας «εξέχων»διορισμός από την κυβέρνηση της Νότιας Αυστραλίας το 1976, όταν έγινε ο πρώτος Αυτόχθονας που υπηρέτησε ως κυβερνήτης της Πολιτείας.
Διαφορετική είναι ωστόσο η άποψη του πρώην πρωθυπουργού του Κούινσλαντ, Peter Beattie. Ο κ. Beattie υπενθυμίζεται πρότεινε τον διορισμό της Dame Quentin Bryce ως κυβερνήτη της Πολιτείας του το 2003.
Η κα Bryce έγινε στη συνέχεια (2008-2014), η 25η Γενική Κυβερνήτης της Αυστραλίας, η μόνη γυναίκα έως σήμερα που κατείχε αυτήν τη θεση.
Ο κ. Beattie ανέφερε ότι διορισμός ενός Αυτόχθονα Αυστραλού, ειδικά κάποιου που συμμετείχε στην προεκλογική εκστρατεία κατά τη διάρκεια του πρόσφατου δημοψηφίσματος για τη «Φωνή» θα ενείχε το ρίσκο να αποτελέσει μια «διχαστική επιλογή».
Αντ’ αυτού υποστήριξε τον διορισμό ενός διακεκριμένου επιστήμονα ή ερευνητή για να συμβολίσει ότι το μέλλον της χώρας βρίσκεται στην καινοτομία.
«Νομίζω ότι ως αποτέλεσμα αυτής της πολύ διχαστικής εκστρατείας και της πολιτικοποίησής της, όποιος και αν διοριστεί πρέπει να είναι ένα πρόσωπο που θα ‘θεραπεύσει’ (τις πληγές – healing person). Νομίζω ότι στο σημερινό περιβάλλον, οποιοσδήποτε από τους ηγέτες (των Αυτοχθόνων), ανεξάρτητα από την πλευρά της διαφωνίας που υποστήριξε (για τη ‘Φωνή’, αυτός (ο διορισμός) θα θεωρηθεί διχαστικός, μη χρήσιμος και θα υπονομεύσει τη θέση», επισήμανε ο πρώην πρωθυπουργός του Κουίνσλαντ.
Ο κ. Carr και ο κ. Bracks διαφώνησαν ότι το πρόσφατο δημοψήφισμα θα έπρεπε να αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη λήψη αποφάσεων από τον πρωθυπουργό.
Ο κ. Albanese, ερωτηθείς σχετικά την περασμένη εβδομάδα, απάντησε: «Νομίζω ότι (ο κ. Hurley) πρέπει να αντικατασταθεί από έναν σπουδαίο Αυστραλό. Και πιστεύω στους θεσμούς μας».
«Και τα πρωτόκολλα απαιτούν αυτές οι συζητήσεις να γίνουν μεταξύ της κυβέρνησης, εμού, σε σύσταση προς τον βασιλιά Κάρολο, και έτσι ακριβώς θα γίνει».
Ο Αυτόχθονας Αυστραλός, Tom Calma (2023 senior Australian of the Year και επικεφαλής του οργανισμού Reconciliation Australia) εξέφρασε τη γνώμη πως «είναι καιρός» για έναν Αυτόχθονα Γενικό Κυβερνήτη.
Ανέφερε πάντως ότι το πρόσωπο αυτό δε θα πρέπει «να σχετίζεται με το δημοψήφισμα ή να θεωρείται ως βραβείο παρηγοριάς … Θα πρέπει να γίνει με βάση την αξία του».
Ο πρώην γενικός κυβερνήτης Peter Cosgrove, ο οποίος ήταν ο «εκλεκτός» του Tony Abbott και υπηρέτησε μεταξύ 2014 και 2019, δε θέλησε να τοποθετηθεί στα περί Αυτόχθονα Αυστραλού ή όχι, αλλά τόνισε ότι νέος γενικός κυβερνήτης πρέπει να διαθέτει «καλό χαρακτήρα, καλή υγεία και το υγιές μυαλό».
Πρόσθεσε ότι θα ήταν ευτυχής αν επιλεγεί γυναίκα, σημειώνοντας ότι μόνο μία – η Dame Quentin Bryce, όπως προαναφέρθηκε – είχε υπηρετήσει στο ρόλο αυτό από την εποχή της ομοσπονδίας.
Ο πρώην πρωθυπουργός των Φιλελευθέρων της Νέας Ουαλίας Barry O’Farrell και ο ομοσπονδιακός βουλευτής των Φιλελευθέρων -υποστηρικτής της «Φωνής»- Julian Leeser ήταν επίσης μεταξύ εκείνων που υποστήριξαν τις εκκλήσεις για έναν Αυτόχθονα Γενικό Κυβερνήτη στην εφημερίδα The Australian προ ημερών.
Από την πλευρά της, η εκπρόσωπος της αντιπολίτευσης για τους Αυτόχθονες Αυστραλούς Jacinta Nampijinpa Price δήλωσε ότι θα πρέπει να επιλεγεί ο καλύτερος υποψήφιος «ανεξάρτητα από την καταγωγή του» και υποστήριξε ότι η «ώθηση για πολιτικές που βασίζονται στην ταυτότητα και τη φυλή», έχουν ως αποτέλεσμα την «υπονόμευση της εμπιστοσύνης στους θεσμούς μας».
