Ο ΑΠΡΙΛΙΟΣ πήρε το ονοματάκι του από το λατινικό aperire, που σημαίνει ανοίγω. Λογικά μα και ενορατικά, είναι ο δεύτερος μήνας της Άνοιξης όπου και κατά τη διάρκεια των νυχτοημέρων του ανοίγουν τα πάντα: δέντρα ,λουλούδια, καιρός, χρώματα στο κόκκινο, ψέμματα αθώα, ψέματα αληθινά.

Κατά τους Ρωμαίους ο μήνας τούτος ήταν αφιερωμένος στην θεά του Έρωτα την Αφροδίτη, μιας και οι λέξεις ανθοφορία, χρώματα σαν σώματα και ψυχές ζούνε στο έπακρο το κάθε δευτερόλεπτο των επαφών. Από την άλλη, η αγροτιά πάντοτε περίμενε -μια ζωή περιμένει η αγροτιά- και τα τρακτέρ και τα τσαπιά της από την εξουσία των κρατούντων όχι των ηνία των χωραφιών… αλλά της χώρας μα και τη φύση, πότε θα ξημερώσει ο… ελυτικός ήλιος της Δικαιοσύνης στην ζωή τους όπως και από τις βροχές, όπου ευεργετικά θα συνδράμουν στο μεγάλωμα των σπαρτών.

Είναι ο μοναδικός μήνας του χρόνου που το όνομά του φανερώνει και την κατάσταση και τον χαρακτήρα της περιόδου που καλύπτει, σε αντίθεση με όλους τους άλλους μήνες που το ονοματάκι τους έρχεται τρόπο τινά από θεούς, αυτοκράτορες ή με βάση την αριθμητική τους σειρά μέσα στη χρονιά.

Ο λαός μας ο σοφός -και πάντα ή κατά περιόδους προδομένος (“τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα μου τα ‘πες με το πρώτο σου γάλα) κατά την γραφή του ποιητή μας Νίκου Γκάτσου, από την ταινία “Ρεμπέτικο” του Κώστα Φέρρη και σε μουσική Σταύρου Χαρχάκου), που υπάρχουν και πλανώνται και ανθοφορούν με την Σοφία τους και στο είναι και στην καθημερινότητα μας- ονομάζει το μήνα Ανθομήνα -για τα άνθη- μα και Ξεροκοφινά, Γρίλη -γκρινιάρη- και Τιναχτοκοφινίτη – μιας και τίναζαν τα κοφίνια για τα τελευταία τρόφιμα αφού και όλες οι συγκομιδές και τα αποθέματα των γεωργών και των σπιτικών τους εξαντλούνταν τέτοια εποχή. Είχαν φτάσει στο αμήν δηλαδή…

Τότε δεν υπήρχαν και οι κάρτες και οι διανομές κατ’ οίκον, μάλλον… φαινόταν ένα μακρινό ψέμα και από του μέλλοντος την πόρτα και το παραθύρι έγινε πια πραγματικότητα.

Μπροστά όμως στις πόρτες και στους ουρανούς όλων των εποχών ας δώσουμε για μια ακόμη φορά στο ψέμα το λόγο.

Γιατί μας συνεπαίρνει η στροφή του χιλιοτραγουδισμένου στίχου της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, που σαν να πέρασε η ζωή τόσο γρήγορα, σαν να ήταν όλα ένα μοναδικό, μοναχικό ψέμα, όπου μια ανάσα μια πνοή μας έκοψε από την πορεία που λέγεται ζωή. Και που από τις δύο πόρτες που έχει η ζωή -που κάποια στιγμή όλοι/ες θα τις περάσουμε- κάνει αυτό το δρομολόγιό μας σίγουρα την πιο μεγάλη αλήθεια, λογική ειμαρμένη μα και πεπρωμένο. Το μόνο επίσης σίγουρο και δεδομένο, άσχετα αν επιθυμούμε ότι η παγανιά του χρόνου-Χάρου μάλλον δεν θα τον συναντήσουμε ή και θα τον… ξεγελάσουμε με πολλούς και διάφορους τρόπους παράτασης ζωής.

Σε μια άλλη, λοιπόν, στροφή ανθοφορίας γραφής, μα και ζωής -ζούμε όπως θέλουμε και γράφουμε και μιλάμε ή κάπως αλλιώς πορευόμαστε τους μήνες και κάθε πρώτη του μηνός τους; -η Κατερίνα Γώγου -που και αυτή έφυγε νωρίς από αυτό το Σύμπαν- σημειώνει: “αν καμμιά φορά με πιάσεις να λέω ψέματα – σταμάτα να σου πω- μην βιάζεσαι και με λες ψεύτρα. Είναι τώρα που δεν μπορώ να ξεχωρίσω πια και μπερδεύω που σταματάει το όνειρο και πού αρχίζει η αλήθεια …”. Στο ανθρώπινο αλισβερίσι σοβαροί, σοβαρές, γελωτοποιοί, θύτες και θύματα, παρόντες και απόντες, με τις σκιές και τις ωραίες στιγμές πάντα θα υπάρχουν ζώντας το ψέμα και την αλήθεια τους.

Όπως και δεν είναι ψέμα, από άλλο δρόμο όμως και από και άλλο λόγο ποιητικό, μουσικό … τα δύο ψέματα της συνάντησης δύο ανθρώπων που τυχαία, που το επιθυμούν, συναντιούνται στου πλήθους την πόλη και στην χοάνη του χρόνου και, ταυτόχρονα, χάνονται ή, μάλλον, δεν χάνονται με ένα γειά. Όλα αυτά στο εμβληματικό αυτό τραγούδι των Αντώνη Βαρδή και Αντώνη Ρέμου, δίνουν τα ρέστα τους στο δάκρυ της καρδιάς και του καημού μα και του πάθους των στιγμών μας, όσων το συναισθάνονται.

Σε άλλο μήκος κύματος, σε έναν άλλο ύμνο ζωής, ο ογκόλιθος και ουρανομήκης Μίκης Θεοδωράκης, με το διαχρονικό του δημιούργημα “Απρίλη μου ξανθέ και Μάη μυρωδάτε, καρδιά μου πως αντέ, καρδιά μου πως αντέχεις μέσα στην τόση αγάπη και στις τόσες ομορφιές” γεμίζει την γειτονιά, το χώρ, το χρόνο των αισθημάτων μας με τις φωνές της Άνοιξης και με μάτια στα… μάτια της αγάπης και στις μυρουδιές απείρου κάλλους ενοποιεί και ενοποιείται στην μέθεξη των στιγμών.

Σαν… φλασιά επιστρέφω σε ένα κινηματογραφικό κρεσέντο ερμηνείας του Αλ Πατσίνο και από την ταινία “Ο Σημαδεμένος”, η ατάκα του “εγώ πάντα λέω την αλήθεια, ακόμη και όταν λέω ψέματα”, στέκεται από μόνη της στην στιγμή της εικόνας του έργου μα σημαδεύει και χαρακανώνει τους τυχόν μονολόγους και διαλόγους μας.

Βεβαίως-βεβαίως από πού ξεκίνησαν και πώς καθιερώθηκαν τρόπο τινά του Απριλίου τα ψέματα, οι εκδοχές των μελετητών διίστανται. Το διαδίκτυο και οι μηχανές του φυσικά κυκλοφορούν στις γραμμές τους και τα fake των όποιων νέων, των ερμηνειών, των αλλοιωμένων, των παραλαγμένων, των βολεμένων, των λογικών, των κατά δοκούν των όποιων διαχειριστών στις σελίδες τους και σερβίρονται ως αληθινά – τις απαντήσεις . Ή έχουν κάποιες απαντήσεις-εκδοχές αληθείας και γι’ αυτό το θέμα.

Σχετίζεται, γράφουν, με τους Κέλτες ψαράδες, οι οποίοι ξεκινούσαν την θερινή τους περίοδο ψαρέματος την πρωταπριλιά, μιας και η χειμωνιά είχε φύγει. Έλα όμως που ο καιρός -η κλιματική αλλαγή φαινόταν να είναι… διαχρονική – δεν ήταν και τόσο με το μέρος τους και η ψαριά ήταν μικρή, με αποτέλεσμα για να μην ντροπιαστούν έλεγαν φανταστικές ιστορίες και ψέματα έτσι ώστε καθιερώθηκε κατά κάποιο τρόπο η πρώτη μέρα, πιθανόν και η νύχτα, του Απρίλη με την υπερβολή και το ψέμα.

Επιστρέφοντας σε αυτό το χώρο του διαδικτύου και με την εξάπλωσή του, η Πρωταπριλιά έχει γίνει ρουτίνα και συνήθεια σε όσους/ες την χρησιμοποιούν. Οι κατασκευασμένες ιστορίες -τα hoax όπως λέγονται- είναι τόσο περίτεχνα φτιαγμένες που μπορούν να ξεγελάσουν ακόμη και κάποιον/α που γνωρίζει το μύθο και το θέμα τους. Τώρα, θα πει κάποιος, σε καθημερινή βάση πολλά προφίλ είναι και ψεύτικα, πολλές φωτογραφίες τους είναι ψεύτικες, πολλά τα μηνύματα που παίρνουν στα κινητά τους και οι παροικούντες μα και πολιτισμικοί μας γείτονες, συγκάτοικοι του Κόσμου τούτου από αγνώστους με προσφορές ψεύτικες και που είναι στην τελική … μια πολύ κακόγουστη φάρσα μα και πλεκτάνη.

Ένα από τα πολλά ψέματα, το ραδιοφωνικό σκετς του O. Welles το 1938, όπου πάνω από 6 εκατομμύρια ανθρωποι στην Αμερική άκουσαν την αναμετάδοση, ισχυρίζονταν ότι έβλεπαν φωτεινά σημάδια στον ουρανό και ότι τους επιτίθενται Αρειανοί και ότι μυρίζουν τοξικά αέρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι παρενέβη η Αστυνομία και μια τυχαία διακοπή ρεύματος στην Ουάσιγκτον έκανε τους κατοίκους της να πάρουν βουνά και τους λόφους για να σωθούν από την… επέλαση.

Το δίκτυο του ΒΒC πρόβαλε το 1957 ένα ρεπορτάζ κατά το οποίο Ιταλοί γεωργοί μάζευαν… μακαρόνια από τα δέντρα που υποτίθεται παράγουν.

Λίγο-πολύ παρόμοια θέματα ρεπορτάζ που αγγίζουν ή βγαίνουν από τους τομείς της διασκέδασης, της οικονομίας κ.λπ., εμφανίζονται και μέχρι σήμερα. Τώρα, στο χώρο της παροικιακής μας ζωής όπου σίγουρα δεν υπαρχει κάποιο δέντρο της για να βγάζει δολάρια μα και ούτε οι εξωγήινοι ταξιδευτές των αναρτήσεών της, αν και δεν θα ψάχνουν επιστολικά, αυθόρμητα και παρεΐστικα σε άλλους πλανήτες την φωνή και το επιφώνημα, εντούτοις θα ζήσουμε ή θα αντέξει το είναι της χίλια χρόνια, χίλιες και μια νύχτες, χίλιες και μια ώρα μα και σε ακόμη στροφές πανηγυριών μα και σιωπών της θα ζει την αλήθεια.

Μα και με τις παροιμίες, όπως και οι κάτωθι, που βρήκα για τους μήνες σε σελίδες λαογραφίας θα προχωράει και ο χρόνος και η καθημερινότητα. Αφηρημένα, συγκεκριμένα και ρεαλιστικά ζω το εαρινό τους ημισφαίριο. Ζω στο εαρινό τους κύμα, όπως όλοι και όλες μας στην πολυπολιτισμική Μελβούρνη, στην αλήθεια και στο ψέμα του καιρού της. Αλλά γιατί υπάρχει και ένα αλλά που βγαίνει πάλι από τον λόγο και την γραφή και μας σφυροκοπά γλυκά.

Ο Διονύσιος Σολωμός “μιλά” στο έργο του στους “Ελεύθερους Πολιορκημένους” εκπληκτικά και ακριβοδίκαια για τον Απρίλη. Οι στίχοι του “Έστησε ο έρωτας χορό με τον ξανθό Απρίλη, και η φύσις ηύρε την καλή και την γλυκιά της ώρα” συναντούν και την παράδοση μα και το είναι μας στο πιο μεγάλο, τρανό ψέμα και αλήθεια της τωρινής μας ώριμης πορείας και μέθεξης ζωής.

Ας ξανασυναντήσουμε λοιπόν και τις παροιμίες και αποφθέγματά μας:

-Αν βρέξει ο Μάρτης δυό νερά κι ο Απρίλης πέντε δέκα να δεις το κοντοκτίθαρο πώς στρίβει το μουστάκι, να ιδείς και τις αρχόντισσες πώς ψιλοκλισαρίζουν, να δεις και την φτωχολογιά πώς ψιλοκοσκινάει.

-Απρίλης – Πασχαλιά, χελιδόνια, φως και χαρά.

-Απρίλης με τα λούλουδα κι ο Μάης με τα ρόδα.

– Η βροχή τ´Απριλομάρτη μόνο τους ψαράδες βλάπτει.

-Απρίλη δροσερέ και Μάη με τα λουλούδια.

-Απρίλης με τα λούλουδα και τα τρανά τα ψέματα.

-Του Απρίλη η βροχή κάθε στάλα και φλουρί.

-Ο Απρίλης έχει την δροσιά και ο Μάης τα κεράσια.