Τους αγώνες και τις θυσίες των αμούστακων παλληκαριών της Εθνικής Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ) του 1955-1959, που πήραν τα όπλα κατά της Βρετανικής Αποικιοκρατίας στην Κύπρο, τίμησαν την περασμένη Κυριακή σε μια σεμνή τελετή, όπως άλλωστε αρμόζει στους ανδρειωμένους που δεν φοβούνται το θάνατο, η Συντονιστική Επιτροπή Κυπριακού Αγώνα (ΣΕΚΑ) σε συνεργασία με την Κυπριακή Κοινότητα «Αποστόλου Ανδρέα» Σανσάην.
Και ήταν αυτός ο ξεσηκωμός, ο οποίος αφού πρώτα αιφνιδίασε τους Αποικιοκράτες, γιατί παντού ήταν διάχυτος ο πόθος για τη λευτεριά και την υπεράσπιση της εθνικής τιμής και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας τους, 5 χρόνια μετά, χάραξε τον δρόμο προς την ανακήρυξη της μεγαλονήσου σε Ανεξάρτητη Δημοκρατία.
Το μνημόσυνο των ηρώων, τελέστηκε στον ιερό ναό του Αποστόλου Ανδρέα, επί της St. Andrews Street στο Sunshine, ιερουργούντος του μητροπολίτη Δέρβης κ. Ιεζεκιήλ, βοηθούμενου υπό του πατρός Ευαγγέλου, παρουσία του Γενικού προξένου της Ελλάδος κ. Εμμανουήλ Κακαβελάκη, του προξένου της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Σταύρου Νικολάου, προέδρων και αντιπροσώπων Κυπριακών κα Ελλαδικών Οργανισμών και άλλων επισήμων.
Παρόντες με τις σημαίες και τις παραδοσιακές τους στολές, μέλη της Ακαδημίας χορού «Πήγασος», του Σωτήρη Σωτηρίου.
Ακολούθησαν επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο Ηρώων που βρίσκεται στο προαύλιο της εκκλησίας, χαιρετισμοί, κατάθεση στεφάνων και απαγγελίες ποιημάτων.
Στο εισαγωγικό της σημείωμα η κ. Λαμπρινή Λάμπρου-Κρίστοφερ, που είχε χρέη τελετάρχη, προσφώνησε τους ήρωες με το δίστιχο, «των αθανάτων το κρασί τόβρετε σεις και πίνετε, ζωή σε σας ο θάνατος, αθάνατοι θα μείνετε».
Στο καλωσόρισμά της η πρόεδρος της Κοινότητας «Αποστόλου Ανδρέα» κ. Ελένη Χριστοδούλου, θύμισε μεταξύ άλλων την δήλωση του ήρωα Χριστοφή Παντελή, ενώπιον του δικαστηρίου, προτού ακούσει την καταδικαστική γι’ αυτόν απόφαση: «Έκαμα απλώς το καθήκον μου ως Έλλην πατριώτης δια την ελευθερίαν της πατρίδος μου. Ο αγών θα είναι σκληρός. Ο δυνάστης διαθέτει τα μέσα και τον αριθμόν. Ημείς διαθέτομεν την ψυχήν, κι έχομεν το δίκαιον με το μέρος μας».
Και πρόσθεσε: Σκύβουμε ευλαβικά το γόνυ και εναποθέτουμε έναν κλωνίν βασιλιτζιάς στους τάφους τους, θυμίαμα πίστης, μνήμης και υπερηφάνειας στη θυσία τους.
Στη συνέχεια ο Γενικός πρόξενος της Ελλάδος κ. Εμμανουήλ Κακαβελάκης, μίλησε για την έναρξη του αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α το 1955, ο οποίος είπε «κατατάσσεται στους μακρόχρονους αγώνες της μεγαλονήσου για λευτεριά. Η Κύπρος σήμερα, συνεχίζει τον αγώνα αφού ο Αττίλας, 50 χρόνια πριν, άπλωσε τα δίκτυα πάνω στα βουνά του Πενταδάκτυλο και προσπαθεί να βρει μια λύση αφού ένα μέρος βρίσκεται ακόμη υπό Τουρκική κατοχή».
Λαλίστατος και πρόξενος της Κύπρου κ. Σταύρος Νικολάου, έκανε μερικές ιστορικές επισημάνσεις ώστε να «μπορέσουμε», είπε, «να βαδίσουμε στο μέλλον με ανοιχτή ματιά». Τόνισε δε ότι είναι σημαντικό όχι μόνο να λάβουν ο λαός και η κυβέρνηση της Αυστραλίας το μήνυμα για τα 50 χρόνια κατοχής της Κύπρου αλλά να δείξουν έμπρακτα την συμπαράστασή τους. «Η αδικία μας πνίγει. Δεν είναι αρκετό να τους είμαστε μόνο φίλοι», πρόσθεσε.
«Ο αγώνας της Ε.Ο.Κ.Α του 55-59, αν και άνισος, άφησε μεγαλύτερες απώλειες στους Βρετανούς Αποικιοκράτες. Γι αυτό ακολούθησαν οι φυλακίσεις τα βασανιστήρια και οι απαγχονισμοί. Σήμερα, 50 χρόνια μετά την εισβολή, πρέπει να επιταχύνουμε τις συνομιλίες με την Αυστραλιανή κυβέρνηση και να ζητήσουμε να στηρίξει έμπρακτα το Κυπριακό. Προσδοκούμε σε μια ελεύθερη Κύπρο», είπε ο πρόεδρος της Κυπριακής Κοινότητας κ. Θήο Θεοφάνους
Την σεμνή τελετή έκλεισε με τον χαιρετισμό του ο πρόεδρος της Σ.Ε.Κ.Α, κ. Παύλος Ανδρόνικος μεταξύ άλλων είπε: Ο αγώνας της Σ.Ε.Κ.Α συνεχίζεται. Είναι μια πληγή που πρέπει να επουλωθεί.
Ας σημειωθεί ότι όλοι οι ομιλητές τόνισαν την αναγκαιότητα της συμμετοχής στην παμπαροικιακή πορεία στο κέντρο της πόλης για την Κύπρο, τον ερχόμενο Ιούλιο.
Ποιήματα απήγγειλαν η κ. Αντρέα Δημητρίου, ο Στέλιος και η Μαρία Κακαβελάκη και η Μαρία και ο Σωτήρης Σωτηρίου.
Περήφανοι λοιπόν για όλους αυτούς που διατήρησαν υψηλά το εθνικό φρόνημα, ακλόνητη την πίστη στην λευτεριά, έκαμαν πράξη το «θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία» ακολούθησε κατάθεση στεφάνων:
Ιερά Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας: αιδεσιμότατος π. Ευάγγελος.
Ύπατη Αρμοστεία Κυπριακής Δημοκρατίας: Γενικός πρόξενος κ. Σταύρος Νικολάου. Ελληνικό Προξενείο Μελβούρνης: Γενικός πρόξενος κ. Εμμανουήλ Κακαβελάκης. ΠΑΣΕΚΑ Αυστραλίας: κ. Μίκης Γιάλλουρος. ΣΕΚΑ Μελβούρνης & Βικτωρίας: κ. Παύλος Ανδρόνικος. Κυπριακή Κοινότητα Μελβούρνης & Βικτωρίας: κ. Θείο Θεοφάνους, Κοινότητα Αποστόλου Ανδρέα Sunshine: κ. Ελένη Χριστοδούλου. Κοινότητα Κυπρίων Βορείων Προαστίων: κ. Γιάννης Χρήστου. Κυπριακή Κοινότητα Κηδεμόνων & Νεολαίας Sunshine: κ. Ανδρέας Χριστοδούλου. Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης & Βικτωρίας: κ. Σπυριδούλα Δημητρίου. Ποντιακή Κοινότητα Μελβούρνης & Βικτωρίας: κ. Σπύρος Παπαδόπουλος. Παμμακεδονική Ομοσπονδία Μελβούρνης & Βικτώριας κ. Δημήτρης Ιωάννου. Hellenic RSL κ. Κωσταντίνος Δημαράς. Ομοσπονδία Ελλήνων Ηλικιωμένων Μελβούρνης & Βικτωρίας. κ. Χρήστος Βιολάρης. Παγκύπριος Σύνδεσμος Αγωνιστών Κύπρου ΕΟΚΑ 1955 – 59 κ. Δημήτρης Κομοδρόμος. Αγωνιστές ΕΟΚΑ 1955 – 59: κ. Κυριάκος Αγγελή. Ακαδημία Χορού Πήγασος: κ. Μαρία Σωτηρίου. Οικογένειες Λευτέρη & Σωτήρη Σωτηρίου: κ. Σωτήρης Σωτηρίου.
Ακολούθησε γεύμα, που ετοίμασαν, οι πάντα φιλόξενες κυρίες της Κοινότητας Σανσάην.
