Στην ανοιξιάτικη φύση και τα γραφικά σοκάκια της Μάρπησσας, από τα πλέον ζωντανά κεφαλοχώρια της Πάρου, στήνονται κάθε χρόνο τη Μεγάλη Παρασκευή, τα σκηνικά με τις αναπαραστάσεις από τα Πάθη του Χριστού.
Εκατοντάδες ντόπιοι και επισκέπτες ακολουθούν τον Επιτάφιο, γύρω και μέσα στο χωριό.
Στη διαδρομή γίνονται δώδεκα στάσεις, όσες και τα θέματα, που αναπαριστούν, εμπνευσμένοι από τα Θεία Πάθη.
Κεντρικοί πρωταγωνιστές στην αναπαράσταση είναι τα παιδιά και οι έφηβοι.
Το έθιμο εμπνεύστηκε, το 1924, η δασκάλα του χωριού, Βασιλεία Καφούρου-Ασωνίτη.
Από τότε έως σήμερα, με εξαίρεση τα χρόνια της κατοχής, το έθιμο τηρείται κάθε χρόνο.
Οι κάτοικοι της Μάρπησσας, όχι μόνο διαφύλαξαν την ιδέα της αγαπημένης τους δασκάλας, αλλά και την εμπλούτισαν με επιπλέον θέματα και εκδηλώσεις, που κορυφώνονται την Κυριακή του Πάσχα.
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες παλαιότερων, στις αρχικές αναπαραστάσεις, που ήταν τέσσερις, συμμετείχαν μόνον κορίτσια.
Σήμερα οι αναπαραστάσεις έχουν τριπλασιαστεί και ο αριθμός των συμμετεχόντων αγγίζει τα 150 άτομα.
Η αναπαράσταση των Παθών γίνεται το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, στην περιφορά του Επιταφίου που ξεκινάει γύρω στις 22.30 και διαρκεί έως και 2 ώρες.
Οι πιστοί ακολουθούν σιωπηλοί την περιφορά, κρατούν αναμμένα κεριά και βλέπουν ολοζώντανες τις 11 σκηνές του Θείου Δράματος συμμετέχοντας στο Θείο Πάθος, διασχίζοντας τα, στρωμένα με φρέσκια ρίγανη και φασκομηλιά, δρομάκια του χωριού.
Στις σκηνές δεν υπάρχει λόγος ή κίνηση, ακούγονται μόνο τα εγκώμια του Επιτάφιου Θρήνου που ψάλλει η χορωδία που αποτελείται από σαράντα περίπου γυναίκες του χωριού.
Οι 11 σκηνές περιλαμβάνουν την Ανάσταση του Λαζάρου, την Είσοδο στα Ιεροσόλυμα, τη Μετάνοια της Μαγδαληνής , τον Μυστικό Δείπνο, τον Πόντιο Πιλάτο, την Προσευχή στο Όρος των Ελαιών, την άρνηση του Πέτρου, τον Γολγοθά, τη Σταύρωση , την Αποκαθήλωση και τον Επιτάφιο Θρήνο.
Μετά την έξοδο του Επιταφίου η πρώτη στάση γίνεται στο κέντρο του χωριού.
Εδώ γίνεται η αναπαράσταση της Ανάστασης του Λαζάρου. Ένας ψεύτικος βράχος παραπέμπει στον τάφο του Λαζάρου.
Ακολουθεί η είσοδος στα Ιεροσόλυμα. Ο Ιησούς πάνω σε γαϊδουράκι γίνεται δεκτός μετά βαΐων και κλάδων στην πόλη. Κοντά στο γήπεδο του χωριού γίνεται η αναπαράσταση της σκηνής της Μαρίας Μαγδαληνής που πλένει τα πόδια του Χριστού.
Λίγο παρακάτω είναι ο Μυστικός Δείπνος, αναπαράσταση που απαιτεί 13 άτομα να κάθονται γύρω από το τραπέζι.
Επόμενη στάση είναι η προσευχή στο Όρος των Ελαιών. Ο Ιησούς προσεύχεται κάτω από την ελιά και οι μαθητές του κοιμούνται πιο πέρα.
Πάνω σε ένα μπαλκόνι ο Πόντιος Πιλάτος νίπτει τας χείρας του, ενώ τα πλήθη από κάτω ζητούν να σταυρωθεί ο Ιησούς.
Στο ύψωμα, κοντά στους μύλους του χωριού, γίνεται η αναπαράσταση της ανάβασης στο Γολγοθά. Ο Χριστός με τον Σταυρό στους ώμους, ματωμένος από τον βούρδουλα των Ρωμαίων, ανεβαίνει για τη σταύρωση.
Στο δασάκι του χωριού στήνεται η κρεμάλα του Ιούδα.
Στο ύψωμα, πάνω από το δημοτικό πάρκινγκ, γίνεται η συγκλονιστική αναπαράσταση της Σταύρωσης. Οι τρεις σταυροί με τους αντίστοιχους εφήβους, που αναπαριστούν τον Χριστό και τους ληστές, κρέμονται απ’ αυτούς. Από κάτω Ρωμαίοι στρατιώτες χλευάζουν.
Είναι, ίσως, η πλέον δύσκολη αναπαράσταση, καθώς τα παιδιά που υποδύονται τον Χριστό και τους ληστές, πρέπει να μείνουν ακίνητα, χωρίς ρούχα πάνω στους σταυρούς, για αρκετή ώρα, παρά το κρύο. Εξίσου δύσκολη είναι και η αποκαθήλωση, όταν ο Ιησούς βρίσκεται στην αγκαλιά της Παναγίας.
Καθώς ο επιτάφιος πλησιάζει προς τον ναό γίνεται η τελευταία αναπαράσταση. Η ταφή. Εδώ για σκηνικό χρησιμοποιείται η είσοδος του κοινοτικού κτιρίου.
Οι εκδηλώσεις στη Μάρπησσα δεν τελειώνουν, όμως, τη Μεγάλη Παρασκευή. Συνεχίζονται μετά τη δεύτερη Ανάσταση, με την αναπαράσταση της Ανάστασης του Χριστού και το κάψιμο του Ιούδα στους Μύλους του Χωριού.
Ανήμερα το Πάσχα, όλο το χωριό και οι επισκέπτες γιορτάζουν στο γήπεδο, προσφέροντας ψητό αρνί, αυγά, παριανή γραβιέρα και ντόπιο κρασί.
Εκτός από τη Μάρπησσα, αναπαραστάσεις γίνονται στα διπλανά χωριά, Πρόδρομος και Μάρμαρα, αλλά και στις Λεύκες και το Άσπρο Χωριό.
