Στον πάγο μπαίνουν περισσότερα από 100 έργα υποδομής στη Βικτώρια, συμπεριλαμβανομένου του Airport Rail Link, αλλά και του Big Housing Build (η κατασκευή χιλιάδων νέων κατοικιών), καθώς το χρέος συνεχίζει να… πνίγει τον προϋπολογισμό της Πολιτείας, τον 10ο διαδοχικό που επιμελήθηκε και παρουσίασε ως υπουργός Οικονομικών, ο Tim Pallas.
Καθώς πάντως η πολιτειακή κυβέρνηση προσπαθεί να επικεντρωθεί στα οικονομικά προβλήματα των οικογενειών, οι γονείς με παιδιά σε δημόσια σχολεία έχουν να λαμβάνουν σαν «γλυκαντικό» 400 δολάρια, μία εφάπαξ πίστωση, ως βοήθεια με τα έξοδα εκπαίδευσης.
Σε κάθε περίπτωση αρκετές προεκλογικές υποσχέσεις των Εργατικών, είτε αναβάλλονται, είτε καταργούνται, με τον κ. Pallas να απαντά στους επικριτές ότι το πρόγραμμα υποδομών τροποποιείται για να «αντικατοπτρίζει καλύτερα τις δυνατότητες του εργατικού δυναμικού» (λόγω της έλλειψης), εν μέσω της σημαντικής αύξησης του κόστους κατασκευών κατά 22% από το 2021 (λόγω της αύξησης των τιμών για υλικά, εργασία και μεταφορές).
Για την ολοκλήρωση και των 632 έργων που χρηματοδοτούνται από τον πολιτειακό προϋπολογισμό, το συνολικό χρονοδιάγραμμα αυξήθηκε κατά 26% σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ υπήρξε επίσης συνολική αύξηση του κόστους τους κατά 3,9%.
Μεταξύ αυτών, το Big Housing Build, η δέσμευση για την κατασκευή 12.000 οικονομικά προσιτών κατοικιών (social & affordable homes), είχε πέρυσι προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί το 2027, αλλά τώρα αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από το τελευταίο τρίμηνο του 2027-28.
Αλλά και το Airport Rail Link, το οποίο, κατά την κυβέρνηση, θα καθυστερήσει τουλάχιστον ακόμη τέσσερα χρόνια.
Ακόμα, το έργο απομάκρυνσης ισόπεδων διαβάσεων (level crossing removal) για την πολυσύχναστη σιδηροδρομική γραμμή του Upfield, μπαίνει επίσης στις καλένδες, τουλάχιστον μέχρι το 2030, ενώ οι πρώτες εργασίες για τον προαστιακό στα ανατολικά, Suburban Rail Loop East, εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθούν 9 μήνες αργότερα από το αναμενόμενο, τους πρώτους τρεις μήνες του 2026.
Όσον αφορά στα έργα υποδομής, 996 εκατ. δολάρια έχουν προϋπολογιστεί πάντως για να ξεκινήσει η λειτουργία του Metro Tunnel και να ανοίξει το West Gate Tunnel του χρόνου.
ΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ
Σύμφωνα με τον νέο προϋπολογισμό της Βικτώριας, το «καθαρό χρέος» της Πολιτείας προβλέπεται να φθάσει πλέον τα 187,8 δισ. δολάρια μέχρι το 2027-28 (με τους φορολογούμενους να πληρώνουν περί τα 25 εκατ. δολάρια κάθε μέρα σε τόκους για την εξυπηρέτηση του χρέους αυτού).
Το έλλειμμα για φέτος ανέρχεται στα 2,2 δισ. δολάρια, αλλά εκτιμάται ότι θα επιστρέψει σε πλεόνασμα (1,5 δισ. δολάρια) μέχρι το 2025-26.
Ο κ. Pallas έκανε λόγο για έναν προϋπολογισμό που επιτυγχάνει μια «υπεύθυνη ισορροπία» χωρίς να αφαιρεί «δυναμική από την Οικονομία».
Η κυβέρνηση, είπε, επικεντρώθηκε στο να αντιμετωπίσει τις οφειλές που δημιουργήθηκαν επί πανδημίας COVID μειώνοντας μεσοπρόθεσμα το «καθαρό χρέος» ως ποσοστό του ΑΕΠ (του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος) της Πολιτείας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του προϋπολογισμού το χρέος κυμαίνεται περίπου στο 20% του ΑΕΠ το 2022-23 και πρόκειται να ανέλθει στο 25,2% το 2026-27, πριν μειωθεί ελαφρώς στο 25,1% το επόμενο έτος.
Όταν πιέστηκε να απαντήσει σχετικά με τον αντίκτυπο αυτού του χρέους στις μελλοντικές γενιές, ο υπουργός Οικονομικών δήλωσε:
«Μπορώ να διαβεβαιώσω τους κατοίκους της Βικτώριας ότι οι προτεραιότητές μας αφορούν τις δεσμεύσεις που τους δώσαμε και αναγνωρίζουν τις … συνθήκες της εποχής και δε βλάπτουν τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη και ανάκαμψη».
Ο οίκος αξιολόγησης S&P Global Ratings, που υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της Βικτώριας από «ΑΑΑ» σε «ΑΑ» για το 2020 (τη χαμηλότερη από κάθε άλλη Πολιτεία ή Περιοχή στην Αυστραλία), ανακοίνωσε ότι φετινός προϋπολογισμός επιβεβαίωσε ότι η κυβέρνηση αντιμετωπίζει «μεγάλο διαρθρωτικό δημοσιονομικό ταμειακό έλλειμμα».
«Αυτό είναι το υψηλότερο μεταξύ των άλλων Πολιτειών και προέρχεται από τα διαδοχικά λειτουργικά ελλείμματα και τις μεγάλες κεφαλαιουχικές δαπάνες (capital expenditures) από τότε που χτύπησε η πανδημία στα τέλη του οικονομικού έτους 2020».
«Το χρέος σε σχέση με τα λειτουργικά έσοδα έχει σχεδόν τριπλασιαστεί από τότε. Το κόστος εξυπηρέτησης (του χρέους) της Βικτώριας αυξάνεται επίσης».
«Από την άλλη πλευρά, πιστεύουμε ότι η Βικτώρια διατηρεί ισχυρή πρόσβαση στις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές».
«Αυτό θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να χρηματοδοτήσει τον προϋπολογισμό της και να αποφύγει οποιοδήποτε σενάριο οξείας πίεσης, παρά την αύξηση των δαπανών για τόκους και τη μεταβλητότητα της αγοράς».
Η ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ
«Επί των Εργατικών, το καθαρό χρέος της Βικτώριας αυξήθηκε από 21,8 δισ. δολάρια σε 187,8 δισ. δολάρια (μέχρι το 2028), ενώ τα συνολικά φορολογικά έσοδα αυξήθηκαν από 17,8 δισ. δολάρια σε 45 δισ. δολάρια (κατά την ίδια περίοδο)», επισήμαναν σε ανακοίνωσή τους οι Φιλελεύθεροι της Βικτώριας.
«Ωστόσο, παρ’ όλο αυτό το πρόσθετο χρέος και τα έσοδα, τα αποτελέσματα συνεχίζουν να επιδεινώνονται για τους κατοίκους της Βικτώριας».
«Οι περικοπές στην Υγεία θα αναγκάσουν τα νοσοκομεία … πολλά από τα οποία λειτουργούν ήδη με έλλειμμα, να μειώσουν τις υπηρεσίες τους, να περικόψουν θέσεις εργασίας και να συγχωνευθούν».
«Οι περικοπές στην Εκπαίδευση θα στερήσουν από τους μαθητές … την ποιοτική εκπαίδευση που τους αξίζει…».
«Οι περικοπές στη συνδρομή στέγασης στις υπηρεσίες για άτομα με αναπηρία, στα προγράμματα για ηλικιωμένους, στην πρόληψη της εγκληματικότητας στην κοινότητα, στα απόβλητα και την ανακύκλωση και στην υποστήριξη της ευημερίας των μαθητών θα επηρεάσουν άμεσα τεράστια τμήματα της κοινότητας».
«Με την περαιτέρω αύξηση των φόρων … τα νοικοκυριά που ήδη αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα θα υποστούν περαιτέρω πιέσεις για το κόστος ζωής».
Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, John Pesutto, δήλωσε ότι αυτός «ο προϋπολογισμός είναι το αποκορύφωμα μιας δεκαετίας οικονομικής κακοδιαχείρισης υπό την ηγεσία των Εργατικών».
«Με ρεκόρ χρέους, ρεκόρ τόκων, ρεκόρ φόρων, περικοπές υπηρεσιών και φτωχότερα αποτελέσματα – είναι σαφές ότι οι Εργατικοί δεν μπορούν να διαχειριστούν τα χρήματα και οι κάτοικοι … πληρώνουν το τίμημα…».
«Ο πρώτος προϋπολογισμός της πρωθυπουργού Jacinta Allan απέτυχε να αλλάξει την κατεύθυνση της Πολιτείας μας, απέτυχε να αντιμετωπίσει την κακοδιαχείριση της προηγούμενης δεκαετίας και απέτυχε να κάνει τη ζωή των κατοίκων της Βικτώριας ευκολότερη».
Ο «σκιώδης υπουργός» Οικονομικών, Brad Rowswell, υποστήριξε ότι «αυτός ο προϋπολογισμός δείχνει ότι οι Εργατικοί φορολογούν περισσότερο, ξοδεύουν περισσότερα, αλλά προσφέρουν λιγότερα».
Η ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ
Η κα Allan υπερασπίστηκε τον πρώτο της προϋπολογισμό κατά τη διάρκεια συνέντευξής της στο ABC Radio Melbourne και τον Raf Epstein.
Ο κ. Epstein ρώτησε την πρωθυπουργό της Βικτώριας: «Πότε θα παραδεχτεί η κυβέρνησή σας ότι προσπαθείτε να κάνετε πάρα πολλά;».
Εκείνη απάντησε ότι «αυτός ο προϋπολογισμός … παίρνει αυτές τις λογικές και πειθαρχημένες αποφάσεις. Το κόστος των κατασκευών έχει αυξηθεί κατά 22% από το 2021. Επίσης, οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού είναι ένας τεράστιος περιορισμός. Επομένως, δεν θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε πεισματικά και να προσποιούμαστε ότι μπορούμε να παραδώσουμε αυτά τα έργα στα (αρχικά) χρονοδιαγράμματα».
Epstein: «Πραγματικά διευθετείτε το πρόβλημα του χρέους αν για κάθε 10 δολάρια το 1 δαπανάται για την αποπληρωμή των τόκων;».
Allan: «Η σύντομη απάντηση είναι ναι. Εξετάζουμε τις συνθήκες που αντιμετωπίζουμε σήμερα και στηριζόμαστε σε αυτές για το μέλλον, ιδίως με έμφαση στη συνέχιση της οικονομικής ανάπτυξης».
ΚΕΡΔΙΣΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΧΑΜΕΝΟΙ
Στους κερδισμένους του προϋπολογισμού, σύμφωνα με το ABC, είναι τα νοικοκυριά με μαθητές σε δημόσια σχολεία της Βικτώριας, που έχουν να λαμβάνουν εφάπαξ 400 δολάρια για το κάθε τέκνο τους με τη μορφή πίστωσης, από το συνολικό «πακέτο» ύψους 287 εκατομμυρίων δολαρίων, που αφορά πάνω από 700.000 παιδιά.
Τα χρήματα μπορούν να διατεθούν για έξοδα στολής, κατασκηνώσεις, σχολικές εκδρομές και αθλητικές εκδηλώσεις. Οι οικογένειες με περισσότερα από ένα παιδί μπορούν να συνδυάσουν τις πιστώσεις αυτές. Το ποσό αναμένεται να δοθεί το 4ο τρίμηνο φέτος, ενόψει της σχολικής χρονιάς του 2025.
Την πληρωμή αυτοί θα μπορούν να λάβουν και οι κάτοχοι κάρτας έκπτωσης (concession card holders) για μαθητές σε μη κυβερνητικά σχολεία.
«Καταρτίζουμε έναν προϋπολογισμό που βοηθά τις οικογένειες της Βικτώριας – και το επίδομα εξοικονόμησης σχολικών πόρων (school saving bonus) βρίσκεται στο επίκεντρο του σχεδίου μας για την ανακούφιση των οικογενειών σε όλη την Πολιτεία από τις πιέσεις του κόστους ζωής», δήλωσε η πολιτειακή πρωθυπουργός, Jacinta Allan.
«Δε θα αφήσουμε κανένα παιδί να χάσει τα πράγματα που κάνουν την εκπαίδευση στη Βικτώρια σπουδαία, γι’ αυτό δίνουμε στις οικογένειες την ευελιξία να χρησιμοποιήσουν το μπόνους … για τα πράγματα που χρειάζονται», πρόσθεσε.
Η κυβέρνηση επενδύει επίσης σε εξετάσεις για την όραση των μαθητών, τριπλασιάζοντας τη χρηματοδότηση για το πρόγραμμα «Glasses for Kids».
Αλλά και για τις υποδομές στην εκπαίδευση θα διατεθεί 1 δισ. δολάρια για την κατασκευή 16 νέων σχολείων, τα οποία αναμένεται να λειτουργήσουν το 2026. Επιπλέον, αναβαθμίσεις θα γίνουν σε 25 σχολεία ανά τη Βικτώρια.
Ωστόσο, κάποια προγράμματα προσχολικής προετοιμασίας (pre-prep) και η κατασκευή νέων κέντρων παιδικής μέριμνας (childcare centres) έχουν καθυστερήσει σε ορισμένες περιοχές λόγω έλλειψης εργατικού δυναμικού, κατά την κυβέρνηση.
Κερδισμένοι εκτιμάται ότι είναι οι εκπαιδευτικοί, καθώς θα δοθούν σχεδόν 140 εκατ. δολάρια έχουν διατεθεί στην άκρη σε μια προσπάθεια προσέλκυσης και διατήρησής τους στα σχολεία της Πολιτείας.
Στο ποσό αυτό συμπεριλαμβάνονται 63 εκατομμύρια δολάρια που θα διατεθούν για την ψυχική υγεία και την ευημερία του προσωπικού των σχολείων.
Χρήματα θα διατεθούν επίσης για πρόσθετη κατάρτιση των εκπαιδευτικών.
Στον τομέα της Υγείας θα διατεθούν περισσότερα από 900 εκατ. δολάρια για την αναβάθμιση του τμήματος Επειγόντων του Austin Hospital και για τη δημιουργία ενός νέου τμήματος Επειγόντων, αλλά και πρόσθετε κλίνες στο Northern Hospital.
Το Monash Medical Centre έχει να λαμβάνει σχεδόν 500 εκατ. δολάρια για την επέκτασή του, με έμφαση σε περιστατικά που αφορούν τη μητρότητα, τα χειρουργία και την εντατική θεραπεία.
Χαμένα θεωρούνται πάντως τα μικρότερα νοσοκομεία (community) καθώς τα σχέδια για την κατασκευή τριών, στο Emerald Hill, το Eltham και το Torquay, επανεξετάζονται τώρα και είναι πιθανό να καταργηθούν.
Η ψυχική υγεία μπαίνει στον πάγο επίσης, καθώς καθυστερήσεις προβλέπονται στη δημιουργία 35 εξειδικευμένων κλινικών (mental health & wellbeing clinics), τις οποίες συνέντησε αρμόδια Βασιλική Επιτροπή. Η κυβέρνηση σχεδίαζε να ανοίξουν 50, αλλά μέχρι στιγμής έχουν ανοίξει μόνο 15.
Για την ενδοοικογενειακή βία θα διατεθούν 211 εκατ. δολάρια κυρίως για την ασφάλεια των γυναικών και των παιδιών.
Χαμένοι οι περιστασιακά εργαζόμενοι (casual workers) καθώς καταργείται η χρηματοδότηση ώστε να λαμβάνουν πλέον αναρρωτική άδεια μετ’ αποδοχών (όπως εν μέσω COVID) με την πολιτειακή κυβέρνηση να ζητά από την ομοσπονδιακή να αναλάβει τον λογαριασμό.
Ακόμα, για να επιτύχει η κυβέρνηση τον στόχο της για χρήση ανανεώσιμης ενέργειας στο 95% των αναγκών έως το 2035, επενδύει σχεδόν 50 εκατ. δολάρια.
Και γι’ αυτούς που ελπίζουν ότι θα αποκτήσουν το πρώτο τους σπίτι, ο προϋπολογισμός επιβεβαιώνει ότι αυτός ο στόχος απομακρύνεται όλο και περισσότερο.
Ειδική ανάλυση επισήμανε ότι στα μέσα της δεκαετίας του 1990, η μέση τιμή κατοικίας στη Βικτώρια ήταν περίπου 3,5 φορές το μέσο εισόδημα των νοικοκυριών.
Όμως τα τελευταία χρόνια, η αναλογία αυτή διπλασιάστηκε και πρόσφατα κορυφώθηκε σε επτά φορές το μέσο εισόδημα.
Αυτό σημαίνει ότι ο μέσος χρόνος που χρειάζονται τα άτομα 25 έως 34 ετών για να αποταμιεύσουν για μια προκαταβολή έχει αυξηθεί από πέντε χρόνια στα μέσα της δεκαετίας του ’90 σε επτά ή οκτώ χρόνια πιο πρόσφατα.
Σε αναγνώριση αυτού του γεγονότος, ο προϋπολογισμός διαθέτει 700 εκατ. δολάρια ως συμπλήρωμα στο Victorian Homebuyer Fund, σύμφωνα με το οποίο η κυβέρνηση βοηθά τους αγοραστές με την αγορά, αποκτώντας μερίδιο του ακινήτου.
Το εν λόγω πρόγραμμα θα αντικατασταθεί από άλλο σχετικό πρόγραμμα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.
Τι μέλλει γενέσθαι για τους φόρους ιδιοκτησίας; Ως συνήθως είναι στους χαμένους. Η εισφορά για τις πυροσβεστικές υπηρεσίες (fire services property levy) αυξάνεται από τον Ιούλιο.
