Η κρίση του κόστους ζωής έχει φέρει στο… αμήν, εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις σε όλη την Αυστραλία, που περιμένουν -πώς και πώς- κάποιες σημαντικές κυβερνητικές παρεμβάσεις στον νέο ομοσπονδιακό προϋπολογισμό για την ελάφρυνση του οικονομικού βάρους.
Κάτι που γνωρίζει καλά η κυβέρνηση Albanese (με τις δημοσκοπήσεις να της υπενθυμίζουν διαρκώς την πτώση στη δημοφιλία της από το 2022 και έπειτα), αλλά και η αντιπολίτευση (που καραδοκεί), με περίπου δώδεκα μήνες να απομένουν πριν από τις επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές.
Ως γνωστό βέβαια, ο χρόνος στην πολιτική μετρά διαφορετικά. Ακόμα και σε μερικές ώρες μπορεί να αλλάξουν πολλά από τα «δεδομένα». Ωστόσο, σε αυτή τη συγκυρία, τα βλέμματα όλων, πολιτών και πολιτικών, είναι στραμμένα στον προϋπολογισμό.
Ο πρωθυπουργός, Anthony Albanese δήλωσε ότι ο νέος προϋπολογισμός -που κατατίθεται την Τρίτη το βράδυ στο Κοινοβούλιο- θα έχει τρεις αρχές στο επίκεντρό του: ανακούφιση από το κόστος ζωής, πρόσθετη στήριξη σε αυτούς που το έχουν περισσότερο ανάγκη και ένα μέλλον… made in Australia.
Και ο «πρωταγωνιστής» των ημερών, ο υπουργός Οικονομικών, Jim Chalmers, ξέρει ότι (με τον τρίτο προϋπολογισμό του σε 19 μήνες) από τη μία θα πρέπει να ικανοποιήσει την πλειοψηφία των πολιτών για παροχές και από την άλλη -εν μέσω αναιμικής ανάπτυξης της Οικονομίας- να μην τροφοδοτήσει περαιτέρω πληθωριστικές πιέσεις (κάτι που θα «όπλιζε το χέρι» της RBA για νέα άνοδο των επιτοκίων, αποφέροντας καίριο χτύπημα στην κυβέρνηση).
Επίσης, ο Συνασπισμός έθεσε τον δικό του πήχη προσδοκιών, με τον «σκιώδη υπουργό» Οικονομικών, Angus Taylor, να δηλώνει ότι «αυτό που έχουμε δει από τους Εργατικούς μέχρι σήμερα είναι δύο αποτυχημένοι προϋπολογισμοί».
«Δεν έφεραν τη μείωση του εγχώριου πληθωρισμού … οι Αυστραλοί θα πληρώσουν ένα πολύ πολύ υψηλό τίμημα».
Ο κ. Taylor κατηγόρησε τους Εργατικούς ότι καταγράφουν πλεόνασμα, χάρη στα υψηλότερα από τα αναμενόμενα φορολογικά έσοδα και τις υψηλές τιμές των εμπορευμάτων και όχι με βάση διαρθρωτικές αλλαγές στον προϋπολογισμό.
«Είδαμε τις δαπάνες να αυξάνονται σε πραγματικούς όρους πολύ ταχύτερα από την οικονομία τα τελευταία δύο χρόνια», είπε. «Είδαμε μια κυβέρνηση που αγαπάει να ξοδεύει».
ΤΙ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΕΩΣ ΤΩΡΑ
Μπορεί ο προϋπολογισμός να κατατίθεται επίσημα την Τρίτη 14 Μαΐου και πολλά από τα μέτρα να παραμένουν άγνωστα ή να μην υπάρχουν λεπτομέρειες γι’ αυτά ακόμα, αλλά ως είθισται ήδη έχουν ανακοινωθεί πολλές κυβερνητικες παρεμβάσεις (στο κόστος ζωής, στο Φορολογικό, στην Άμυνα, στη Στέγαση, στη Μεταποίηση κ.ά.) που περιλαμβάνονται (ή μπορεί να περιλαμβάνονται) σε αυτόν.
Σε μια σειρά συνεντεύξεών του, και το πρωί της Κυριακής, ο κ. Chalmers δεσμεύτηκε επανειλημμένα στην «ισορροπία» για την ελάφρυνση του κόστους διαβίωσης βραχυπρόθεσμα (υπό την απειλή του πληθωρισμού), αλλά και την επένδυση στο μέλλον της Αυστραλίας.
Αν και δεν αναφέρθηκε ρητά σε έναν ακόμη γύρο βοήθειας με τους λογαριασμούς ενέργειας (energy bill relief) -όπως και ο πρωθυπουργός, προ ημερών- επισήμανε το όφελος που είχε το εν λόγω μέτρο πέρυσι, το οποίο στοίχισε περί τα 3 δισ. δολάρια (5 εκατ. νοικοκυριά δικαιούνταν μία έκπτωση έως και 500 δολάρια, ενώ οι μικρές επιχειρήσεις έως και 650 δολάρια).
«Η ελάφρυνση του κόστους ζωής σε αυτόν τον προϋπολογισμό δε θα είναι πανομοιότυπη με αυτή που έχουμε δει στο παρελθόν, αλλά θα είναι σημαντική. Θα είναι επιπλέον αυτής της μείωσης του φόρου για κάθε φορολογούμενο (stage 3 tax cut)», δήλωσε o υπουργός Οικονομικών στο Sky News.
Όταν του ζητήθηκε να προσδιορίσει το «κύριο θέμα» του προϋπολογισμού, είπε ότι ο προϋπολογισμός θα είναι «καλός για τις μητέρες» και για τον «μέσο Αυστραλό» πολίτη, «καλός για τις οικογένειες, τους συνταξιούχους, τους φοιτητές και τους νέους».
Ο κ. Chalmers, υπενθυμίζεται, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η κυβέρνηση θέλει να καταστήσει ευκολότερο για τις οικογένειες στην Αυστραλία να αποκτήσουν περισσότερα παιδιά.
Ανέφερε επίσης ότι ο νέος προϋπολογισμός θα ενισχύσει τις παροχές/εκπτώσεις που συνδέονται με τις πληρωμές κοινωνικής ασφάλισης (social security payments), στο πλαίσιο μίας σειράς μέτρων που έχουν σχεδιαστεί από το οικονομικό επιτελείο για να προσφέρουν ανακούφιση από το κόστος ζωής, χωρίς να ασκήσουν περαιτέρω πίεση στον πληθωρισμό.
«Υπάρχουν περισσότεροι του ενός τρόποι για να βοηθηθούν οι άνθρωποι που λαμβάνουν πληρωμές εισοδηματικής ενίσχυσης και συντάξεις», δήλωσε.
Ακόμα, όσον αφορά στο stage 3 tax cuts (οι αλλαγές στο φορολογικό σύστημα), υπενθυμίζεται ότι θα τεθεί σε εφαρμογή από την 1η Ιουλίου 2024.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση ο μέσος μισθωτός με ετήσιες απολαβές 73.000 δολάρια θα έχει διπλάσιες φοροελαφρύνσεις με το νέο σύστημα, οι οποίες θα ανέρχονται σε 1.504 δολάρια.
Για να δώσει όμως η κυβέρνηση έπρεπε να κόψει. Αυτό έγινε από τα υψηλά εισοδηματικά στρώματα, οι οποίοι είναι οι «χαμένοι», με την υποσχόμενη -υπό το προηγούμενο σχέδιο- μείωση φόρου από 9.075 δολάρια να μειώνεται σε 4.529 δολάρια.
Το συνολικό «βάρος» στον προϋπολογισμό από τις αλλαγές αυτές εκτιμάται σε 324 δισ. δολάρια σε μία δεκαετία.
Επιπλέον, αν και δεν πρόκειται για άμεση στήριξη με το κόστος ζωής, η «ένεση» 12,3 δισ. δολαρίων της κυβέρνησης σε προγράμματα στέγασης αποτελεί μέρος της προσπάθειάς της να απαλύνει την κρίση των ενοικίων.
Η χρηματοδότηση αυτή, σε βάθος 5 ετών, περιλαμβάνει 1 δισ. δολάρια για καταλύματα έκτακτης ανάγκης για γυναίκες και παιδιά, 1 δισ. δολάρια σε πληρωμές προς τις Πολιτείες και τις Περιοχές για την κατασκευή δρόμων και υποδομών που θα υποστηρίξουν τις οικιστικές αναπτύξεις, καθώς και μια νέα εθνική συμφωνία ύψους 9,3 δισ. δολαρίων για την κοινωνική στέγαση.
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα αλλάξει και τον τρόπο με τον οποίο αναπροσαρμόζονται οι τόκοι του χρέους για τα φοιτητικά δάνεια (HECS), γεγονός που αναμένεται να διαγράψει χρέος ύψους 3 δισ. δολαρίων για περίπου 3 εκατομμύρια πολίτες.
Για τους επίδοξους δασκάλους, νοσηλευτές, μαίες ή κοινωνικούς λειτουργούς, έχει δεσμευτεί να παρέχει σε περίπου 73.000 σπουδαστές 319,50 δολάρια την εβδομάδα κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής πρακτικής άσκησης.
Και για τις γυναίκες που διαφεύγουν από την ενδοοικογενειακή βία, ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θα μονιμοποιήσει το Leaving Violence Program, το οποίο θα παρέχει και οικονομική στήριξη έως και 5.000 δολάρια.
Την Κυριακή, επίσης, επιβεβαιώθηκε ότι στα 8,5 δισ. δολ. που προβλέπονται για την Υγεία και το Medicare, ο προϋπολογισμός θα περιλαμβάνει 227 εκατ. δολ. για άλλες 29 κλινικές επείγουσας περίθαλψης (υπάρχουν ήδη 58).
MADE IN AUSTRALIA
Ο κ. Albanese ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα ότι η κυβέρνηση θα βοηθήσει βασικές βιομηχανίες να ενισχύσουν την τοπική παραγωγή και να αυξήσουν τις επενδύσεις στο πλαίσιο ενός νέου σχεδίου «Future Made in Australia», το οποίο θα μπορούσε να περιλαμβάνει φορολογικά κίνητρα για μεγάλα έργα.
Πολλές από τις λεπτομέρειες αυτού του σχεδίου θα αποκαλυφθούν την Τρίτη, αλλά η κυβέρνηση έχει ήδη ανακοινώσει μια επένδυση ύψους 1 δισ. δολαρίων στην κβαντική πληροφορική και 1,5 δισ. δολάρια που θα προέλθουν από το Εθνικό Ταμείο Ανασυγκρότησης για την αύξηση των δυνατοτήτων της Αυστραλίας στην Ιατρική.
Οι Εργατικοί επενδύουν επίσης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων 1 δισ. δολαρίων στο πρόγραμμα «solar sunshoot» για την ενίσχυση των δυνατοτήτων κατασκευής ηλιακών συλλεκτών στη χώρα, καθώς και μια επένδυση 556 εκατ. δολαρίων σε διάστημα 10 ετών για την ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων σπάνιων γαιών και κρίσιμων ορυκτών.
Μακροπρόθεσμα, η κυβέρνηση επενδύει 12,6 δισ. δολάρια σε προγράμματα Έρευνας και Ανάπτυξης σε ιδρύματα όπως το CSIRO.
Διαθέτει επίσης δισεκατομμύρια είτε για την αναβάθμιση είτε για την κατασκευή νέων υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των πρόσθετων 3,25 δισ. δολαρίων για τον North East Link της Μελβούρνης, 1,9 δισ. δολαρίων για 14 νέα και δύο υφιστάμενα έργα στο δυτικό Σίδνεϊ και 467 εκατ. δολαρίων για αναβαθμίσεις και βελτιώσεις στον αυτοκινητόδρομο Bruce Highway του Κουίνσλαντ.
ΑΜΥΝΑ
Τον περασμένο μήνα ο υπουργός Άμυνας Richard Marles παρουσίασε τη νέα Εθνική Αμυντική Στρατηγική της Αυστραλίας, μετά από μια πολυετή επανεξέταση της στρατηγικής στρατιωτικής θέσης της χώρας.
Για να ενισχύσει τις δυνατότητες της Αυστραλίας να αντιμετωπίσει τις σύγχρονες απειλές, η κυβέρνηση θα διαθέσει επιπλέον 5,7 δισ. δολάρια στις Ένοπλες Δυνάμεις τα επόμενα τέσσερα χρόνια και 50 δισ. δολάρια την επόμενη δεκαετία.
Η χρηματοδότηση αυτή περιλαμβάνει 38,2 δισ. δολάρια για την επόμενη δεκαετία για τη χρηματοδότηση και την ανοικοδόμηση του Integrated Investment Program.
Συνολικά η κυβέρνηση έχει διαθέσει 330 δισ. δολάρια για το πρόγραμμα αυτό μέχρι το 2033-34 ώστε να γίνουν επενδύσεις στον τομέα της Άμυνας, μεταξύ των οποίων ένα συμβόλαιο ύψους 500 εκατ. δολαρίων με την Lockheed Martin Australia για την επόμενη γενιά αντιπυραυλικής άμυνας.
ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ
Το πρόβλημα με τις παροχές δεν είναι μόνο ο πληθωρισμός, αλλά και το αν υπάρχουν τα λεφτά. Γι’ αυτό και γίνεται έλεγχος των δαπανών από την υπουργό Οικονομίας, Katy Gallagher.
Έχουν ήδη εντοπίσει κονδύλια ύψους 50 δισ. δολαρίων που «κόπηκαν», καθώς και άλλα που θα μπορούσαν να ανακατανεμηθούν.
«Βρέθηκαν» επίσης άλλα 27,8 δισ. δολάρια σε βάθος 4ετίας, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων προέρχεται από αλλαγές στα προγράμματα δαπανών για την Άμυνα.
Επιπλέον, 1 δισ. δολάρια θα προέλθουν από τη μείωση της χρησιμοποίησης εξωτερικού εργατικού δυναμικού στις κυβερνητικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των συμβούλων και των συμβασιούχων.
