Από τη Σόφια της Βουλγαρίας μέχρι την καρδιά της Ελλάδας, η ιστορία της Βάλια Gianinska είναι μια μαγευτική διαδρομή γεμάτη μουσική, αγάπη και αναζήτηση για την Ελληνική Γλώσσα και κουλτούρα. Ένα 7χρονο κορίτσι ακούει για πρώτη φορά τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη και από εκείνη τη στιγμή αρχίζει ένα συναρπαστικό ταξίδι…
Η «ΜΑΓΙΚΗ» ΜΕΛΩΔΙΑ
Η Βάλια θυμάται με νοσταλγία εκείνη την ημέρα που επισκέφθηκε τον εξάδελφό της και άκουσε ένα τραγούδι που θα σημάδευε για πάντα τη ζωή της. Ήταν μια μελωδία του Μίκη Θεοδωράκη, με βουλγάρικους στίχους. Αν και μικρή, το τραγούδι αυτό αποτυπώθηκε βαθιά στη μνήμη της. Μόλις πρόσφατα, ανακάλυψε ότι λέγεται «Το Τραγούδι της Ελευθερίας», μια άγνωστη στην Ελλάδα σύνθεση του Θεοδωράκη του 1967, που όμως υπήρξε μεγάλη επιτυχία στη Βουλγαρία.
Οι στίχοι είναι του ποιητή Naiden Vulchev και ερμηνευτής είναι ο Στέργιος Τασκούδης, ο οποίος ήταν πολιτικός πρόσφυγας στη Βουλγαρία. «[Ο Θεοδωράκης] το έδωσε σε έναν πολύ γνωστό Βούλγαρο ποιητή και κυκλοφόρησε αυτός ο δίσκος 45 στροφών με 2 τραγούδια, το ένα είναι «Το τραγούδι της Ελευθερίας», με βουλγάρικους στίχους και το άλλο είναι το γνωστό «Μάνα μου και Παναγιά» σε ποίηση του Τάσου Λειβαδίτη», λέει στον «Νέο Κόσμο» η Βάλια.
ΤΟ ΠΑΘΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Χωρίς καμία οικογενειακή σχέση με την Ελλάδα, η Βάλια μεγάλωσε σε ένα πολυγλωσσικό περιβάλλον. Με ρίζες από Βούλγαρους πρόσφυγες από τη Ρουμανία, η οικογένειά της μιλούσε ρουμάνικα στο σπίτι. Όταν η θεία της επέστρεψε από μια εκδρομή στην Ελλάδα με κάποιες κασέτες, η Βάλια ανακάλυψε το «Βάρκα στο Γιαλό» και άλλα τραγούδια του Κουγιουμτζή με τη φωνή του Νταλάρα. Αυτό το πάθος για τη μουσική την ώθησε να μάθει Ελληνικά.
«Ήθελα πάρα πολύ να μάθω τι λένε αυτά τα τραγούδια και για να γίνει αυτό έπρεπε να μάθω Ελληνικά. Στη Σόφια που έμενα υπήρχε μια λέσχη (ξένων γλωσσών) στην οποία μπορούσες να μάθεις τουρκικά, ελληνικά και αραβικά, όμως έπρεπε να έχεις μέσον για να πας εκεί. Στο Κολέγιο όπου σπούδαζα, ήξερα μια κοπέλα της οποίας ο μπαμπάς μπόρεσε να μας βάλει μέσα. Κι έτσι ξεκινήσαμε μαζί να σπουδάζουμε Ελληνικά».
Αν και η φίλη της εγκατέλειψε την προσπάθεια μετά από λίγες μέρες, η Βάλια συνέχισε για δύο χρόνια τα μαθήματα Ελληνικών.
ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΑΙ ΤΑ ΒΡΑΔΥΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ
Παρά την επιθυμία της να σπουδάσει Γεωγραφία, η μητέρα της την πίεσε να γίνει μηχανολόγος.
«Ο πατέρας μου είχε πεθάνει και ήταν καθηγητής στο Πολυτεχνείο οπότε έπρεπε να συνεχίσω την οικογενειακή παράδοση. Έτσι μπαίνω στο Πολυτεχνείο και σπουδάζω 5 χρόνια κάτι που δεν μου αρέσει καθόλου».
Ωστόσο, η Βάλια κατάφερε παράλληλα να συνεχίσει την εκμάθηση των Νεοελληνικών για ακόμη δύο χρόνια στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας που διέθετε νυχτερινά μαθήματα.
ΑΠΟ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΡΟΔΟ
Κατά τη διάρκεια των σπουδών της, στις γιορτές και τις διακοπές, η Βάλια άρχισε να εργάζεται ως ξεναγός στην ελληνική γλώσσα. «Κατά τη δεκαετία του ’80 ο τουρισμός στην Ελλάδα γνώρισε μεγάλη αύξηση και ξεκίνησα να συνεργάζομαι με ένα πρακτορείο ταξιδίων, με έδρα την Αθήνα».
Η επαγγελματική της σταδιοδρομία στην Ελλάδα ξεκίνησε δυναμικά, ανοίγοντας νέες προοπτικές και εμπειρίες.
Το 1987 ήταν μια καθοριστική χρονιά για την Βάλια, καθώς άρχισε να εργάζεται ως ταξιδιωτική σύμβουλος και αρχηγός εκδρομών για τη Βουλγαρία και την Τουρκία με την ίδια εταιρεία. Όμως, η ανήσυχη φύση της θα την οδηγούσε αλλού.
«Στην Αθήνα, από μια αγγελία στην εφημερίδα βρίσκω μια πολύ ωραία δουλειά, στο πολυτελές ξενοδοχείο «Ρόδος Πάλας». Κάτι εντελώς άλλο».
Η εμπειρία της ως αθλήτρια της ενόργανης γυμναστικής την έκανε ιδανική υποψήφια για τη θέση της υπεύθυνης των δραστηριοτήτων για την ψυχαγωγία των πελατών. Όπως λέει η ίδια, «πέρασα τρία υπέροχα χρόνια στη Ρόδο, αποκτώντας αξέχαστες αναμνήσεις».
ΣΤΑ ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΟΠΛΟΙΑ ΤΟΥ ΧΑΝΔΡΗ
Η επιτυχία της στη Ρόδο την οδήγησε σε μια ακόμη συναρπαστική ευκαιρία: εργασία στα κρουαζιερόπλοια του Χανδρή.
Εκεί, ανέλαβε και πάλι τον συντονισμό των εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων, συνεχίζοντας να αναδεικνύει την ικανότητά της στην οργάνωση και την ψυχαγωγία.
Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ… Η ΜΟΙΡΑ
Η Βάλια αναγνωρίζει ότι αν δεν είχε ανακαλύψει τα ελληνικά τραγούδια, πιθανώς να μην είχε ποτέ μάθει την Ελληνική Γλώσσα. Τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη αποτέλεσαν τη γέφυρα που τη συνέδεσε με την Ελλάδα.
Αυτή η αγάπη για τη μουσική τής άλλαξε τη ζωή, οδηγώντας την σε μια πορεία γεμάτη ανακαλύψεις και νέες εμπειρίες.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ
Το 2004, η Βάλια έφθασε με τον σύζυγο και τον γιο της στην Αυστραλία για να συνεχίσει τις σπουδές της. Είχε ήδη σπουδάσει Συνεδριακό και Μουσειακό Τουρισμό στην Ελλάδα και εδώ συνέχισε την εξειδίκευσή της στη διαχείριση εκδηλώσεων (events management), ολοκληρώνοντας τις σπουδές της με έπαινο.
Αν και η επαγγελματική της πορεία ήταν επιτυχημένη, η αγάπη της για τη μουσική παρέμεινε αναλλοίωτη.
«Αν είχα τη δυνατότητα να ζήσω μια δεύτερη ζωή, θα είχα ακολουθήσει το μονοπάτι της μουσικής», λέει στον «Νέο Κόσμο».
Η ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΣΙΔΝΕΪ ΚΑΙ Η «MARTENITSA CHOIR»
Όταν έφτασε στην Αυστραλία, η Βάλια αρχικά εγκαταστάθηκε στο Σίδνεϊ. Εκεί, σύντομα ανακάλυψε την «Martenitsa Choir», μια αυστραλιανή χορωδία που τραγουδούσε αποκλειστικά βουλγαρικά τραγούδια α καπέλα.
Η Βάλια γράφτηκε στη χορωδία το 2005 και το 2008 είχε την εξαιρετική ευκαιρία να τραγουδήσει με την «Martenitsa Choir» στο Sydney Opera House, στις συναυλίες του Γκόραν Μπρέγκοβιτς.
ΝΕΑ ΖΩΗ ΣΤΟ GOLD COAST…
Το 2012, η Βάλια μετακόμισε στο Gold Coast, όπου συνέχισε να τραγουδάει σε διάφορες εκδηλώσεις στο Art Centre, ερμηνεύοντας τραγούδια στα βουλγαρικά, ρωσικά και τουρκικά.
Γνωρίζοντας τέσσερις γλώσσες –ελληνικά, ρωσικά, αγγλικά και τη μητρική της γλώσσα– η Βάλια άρχισε να τραγουδά και σερβικά.
… ΚΑΙ ΥΣΤΕΡΑ ΣΤΗ ΜΕΛΒΟΥΡΝΗ
Το 2017 μετακόμισε στη Μελβούρνη και γράφτηκε στη «Florinian Choir», μια χορωδία γυναικών από όλη την Ελλάδα. Εκεί, τραγουδούσε μέχρι το 2022, όταν οι αυξημένες υποχρεώσεις της την ανάγκασαν να σταματήσει.
Τα τελευταία τρία χρόνια η Βάλια τραγουδάει σόλο στο Φεστιβάλ «Αντίποδες».
«Στο Φεστιβάλ τραγουδάω μόνο Θεοδωράκη αλλά το ελληνικό ρεπερτόριό μου περιλαμβάνει πολλά τραγούδια, του Γιάννη Πάριου, του Γιώργου Νταλάρα, του Σταύρου Ξαρχάκου και άλλων δημιουργών».
Αν και δεν έχει αγαπημένο τραγούδι, παραδέχεται ότι έχει μια ιδιαίτερη αδυναμία στο τραγούδι «Μάνα μου και Παναγιά», για συναισθηματικούς, προφανώς, λόγους.
Η ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Αν και η Βάλια έζησε στη Βουλγαρία 22 χρόνια, στην Ελλάδα 18 και στην Αυστραλία 20, παραδέχεται ότι η ελληνική κουλτούρα παραμένει σημείο αναφοράς στη ζωή της.
«Έζησα στην Ελλάδα 18 χρόνια και την αγάπησα πάρα πολύ. Έγινα Ελληνίδα πολίτης το 1995, και τώρα έχω τρεις υπηκοότητες: βουλγαρική, ελληνική και αυστραλιανή. Η απάντηση στην ερώτηση, ποια από τις τρεις χώρες αισθάνομαι περισσότερο δική μου, δεν είναι εύκολη, καθώς κάθε μία κατέχει ένα ξεχωριστό κομμάτι στην καρδιά μου», λέει η Βάλια και συμπληρώνει:
«Από τη στιγμή που παντρεύτηκα Έλληνα, η ελληνική γλώσσα και κουλτούρα έγιναν μέρος της καθημερινότητάς μου. Μιλάω Ελληνικά καθημερινά εδώ και 38 χρόνια, παρακολουθώ ελληνικά κανάλια στο σπίτι και εργάζομαι ως διερμηνέας της Ελληνικής Γλώσσας. Είναι τόσο έντονη η παρουσία του ελληνικού στοιχείου στη ζωή μου, που νιώθω σαν να γεννήθηκα στην Ελλάδα».
ΜΕ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
«Η ζωή μου στην Αυστραλία είναι ‘πολυπολιτισμική’. Ζω σε ένα περιβάλλον όπου μιλάω διάφορες γλώσσες: ελληνικά, ρωσικά και βουλγαρικά. Στη δουλειά μου ως διερμηνέας μιλάω ελληνικά, στο σπίτι μιλάω ελληνικά και καμιά φορά βουλγαρικά όταν βλέπω φίλους.
Κάθε Τετάρτη τραγουδάω σερβικά.
Είμαι πολίτης του κόσμου, έχω ταξιδέψει σε 35 χώρες και προσαρμόζομαι εύκολα σε διαφορετικά περιβάλλοντα», λέει η Βάλια.
«ΟΠΟΥ ΓΗΣ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΣ»
Στην ερώτηση πού αισθάνεται ότι βρίσκονται οι ρίζες της, η Βάλια απαντά με χαμόγελο: «Δεν έχω ισχυρές ρίζες σε έναν συγκεκριμένο τόπο. Έχω ζήσει σε πολλές περιοχές της Αυστραλίας, συμπεριλαμβανομένων του Σίδνεϊ και του Gold Coast, και τώρα στη Μελβούρνη. Αλλά για μένα, “όπου γης και πατρίς. Αν μου προσφέρουν μια ευκαιρία σε ένα νέο μέρος που με ενδιαφέρει, είμαι πάντα έτοιμη να την ακολουθήσω».
«ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΣΑ ΡΑΤΣΙΣΜΟ»
Συζητώντας για το ρατσισμό και τις διακρίσεις, η Βάλια δηλώνει κατηγορηματικά: «Δεν έχω βιώσει ποτέ ρατσισμό ή διάκριση, ειδικά στην ελληνική κοινότητα. Είμαι μέλος του HACCI, του Δικτύου “Ηλιάδες”, του Δικτύου Food For Thought και της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης. Συμμετέχω σε φεστιβάλ και εκδηλώσεις, και η αποδοχή και στήριξη που έχω λάβει είναι απερίγραπτη».
Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ
Το 2009, όταν ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας επισκέφθηκε την Αυστραλία, η Βάλια ήταν ανάμεσα στους έξι Βούλγαρους που προσκλήθηκαν στο Κυβερνείο στην Καμπέρα, ως αναγνώριση της προσφοράς της στην προβολή του βουλγαρικού φολκλόρ στους Αυστραλούς.
ΚΡΙΣΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ; ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ;
Το πολυπολιτισμικό υπόβαθρο της Βάλιας δεν της δημιούργησε ποτέ κρίση ταυτότητας. Αντίθετα, την έκανε να αγκαλιάσει όλες τις κουλτούρες που τη συνθέτουν. Η ίδια το επιβεβαιώνει με «ντοκουμέντα» μιας ζωής και μιας διαδρομής μοναδικής.
Ανοίγει έναν φάκελο με φωτογραφίες που έχει φέρει μαζί της και ξεχωρίζει κάποιες από αυτές που την απεικονίζουν σε διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Πότε να βραβεύεται από τον Επίτροπο Πολυπολιτισμού, Βασίλη Παπαστεργιάδη, πότε να στέκεται δίπλα στους Εύζωνες, πότε να τραγουδάει ρωσικά για την «Ημέρα της Νίκης» (Victory Day) [Είναι η μέρα που έπεσε η Γερμανία, η 9η Μaΐου 1945, όταν η τότε Σοβιετική Ένωση νίκησε τη Γερμανία στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο].
Τις κοιτάμε μαζί και αισθάνομαι τον παιδικό της ενθουσιασμό που ξυπνούν οι αναμνήσεις της να υπερχειλίζει. Μένει για λίγο σιωπηλή σα να ξαναζεί τις στιγμές αυτές που αποτυπώθηκαν στις εικόνες και χωρίς ίχνος κομπασμού ή επιτήδευσης, κλείνει την κουβέντα μας με μια διαπίστωση που λες και την έκανε για πρώτη φορά:
«Τελικά, είμαι αυτό που είπες», μου λέει, «πολίτης του Κόσμου».
