Ποτέ μην ξεχάσεις: Μια ιστορία για την Κύπρο και την αντοχή

Η Κρυστάλλω Ψαλτοπούλου (το γένος Κυπριανού) μοιράζεται το προσωπικό της ταξίδι από τον εκτοπισμό και την εύρεση ελπίδας στην Αυστραλία μέσω της ιστορίας «Η Δύναμη της Κρυστάλλως»

Φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την εισβολή στην όμορφη νησιωτική μου πατρίδα, την Κύπρο.

Ήταν στα πρώτα μου γενέθλια, στις 20 Ιουλίου 1974, όταν οι τουρκικές δυνάμεις εισέβαλαν στην Κύπρο και κατέλαβαν το μισό νησί.

Μέχρι σήμερα η Κύπρος παραμένει κατεχόμενη και η πρωτεύουσά της, η Λευκωσία, είναι η μόνη διχοτομημένη πρωτεύουσα στον Κόσμο.

Ο βορράς έχει το τουρκικό τμήμα, ο νότος είναι ελληνοκυπριακός και ενδιάμεσα βρίσκεται η Πράσινη Ζώνη όπου περιπολεί η δύναμη των Ηνωμένων Εθνών.

Η επίσκεψη στο σπίτι μας ήταν γλυκόπικρη όπως μπορείτε να φανταστείτε και η τουρκική οικογένεια που κατοικούσε τώρα στο σπίτι μας μας άφηsε να ρίξουμε μια ματιά. Δεν μπορώ να φανταστώ τι περνούσε από το μυαλό των γονιών μου εκείνη την ώρα. Φωτογραφία: Supplied

Πριν από μερικά χρόνια, έγραψα ένα σύντομο παιδικό βιβλίο με τίτλο «Η Δύναμη της Κρυστάλλως», το οποίο, δυστυχώς, δεν είδε ποτέ το φως της δημοσιότητας. Δεν θα αναφερθώ στους λόγους για τους οποίους το κρατούσα κρυφό για τόσο καιρό, απλώς ας πούμε ότι «το σύνδρομο του απατεώνα» είναι υπαρκτό.

Τώρα που πλησιάζει η 50ή επέτειος, αποφάσισα ότι σήμερα είναι η κατάλληλη στιγμή να το μοιραστώ με όλους σας. Και ενώ αυτή η ιστορία επικεντρώνεται στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο, είναι μια ιστορία που, δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι μπορούν να σχετιστούν με αυτήν. Τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν. Αφιερώνω αυτή την ιστορία στους γονείς μου, που κατάφεραν όχι μόνο να ξεκινήσουν από την αρχή σε μια ξένη χώρα, αλλά το έκαναν με χάρη, πάθος και επιτυχία. Που ως νεόνυμφο ζευγάρι στα είκοσί τους αποχαιρέτησαν όλα όσα αγαπούσαν και επιβιβάστηκαν σε ένα αεροπλάνο, αναζητώντας ένα πιο λαμπρό μέλλον. Μια ιστορία τόσο οικεία σε τόσους πολλούς. Φανταστείτε να ανατρέπεται όλη σας η ζωή μέσα σε μια μέρα… Να ξυπνάτε με σειρήνες που σηματοδοτούν το τέλος του μικρού σας κόσμου όπως τον ξέρατε…

Αυτή ήταν η πραγματικότητα που αντιμετώπισαν οι γονείς μου και εγώ, μαζί με όλη την Κυπριακή οικογένειά μου. Εκτόπιση. Απώλεια. Θλίψη.

«Δικαιοσύνη για την Κύπρο» και «Ποτέ Μην Ξεχάσεις» είναι φράσεις που έχουν χαραχτεί στο μυαλό μας. Και δεν θα ξεχάσουμε ποτέ. Γιατί 50 χρόνια μετά δεν έχει αλλάξει σχεδόν τίποτα και το όμορφο νησί μας παραμένει κατεχόμενο και διχοτομημένο.

«Η Δύναμη της Κρυστάλλως» είναι μια ιστορία αντοχής σε καιρό πολέμου και εκτοπισμού.

Ως μικρό κορίτσι, η Κρυστάλλω αντιμετωπίζει τα αποτελέσματα της εισβολής στην πατρίδα της, την Κύπρο, που στη συνέχεια οδηγεί την οικογένειά της να φύγει, για να ξεκινήσει μια νέα ζωή στην Αυστραλία. Με ένα νέο σχολείο, σπίτι, φίλους και μια ξένη γλώσσα να αντιμετωπίσει, η Κρυστάλλω ψάχνει τη δύναμη μέσα της για να επιβιώσει στις δύσκολες καταστάσεις. Αλλά όχι μόνο επιβιώνει η Κρυστάλλω, ανακαλύπτει κιόλας ότι οι δυνάμεις που έχουμε μέσα μας είναι πολύ πιο ισχυρές από ότι φανταζόμαστε.

Η μαμά Ανδριανή, η μικρή μου αδερφή Παναγιώτα, ο μπαμπάς Κύπρος και εγώ γιορτάζουμε γενέθλια στη Μελβούρνη. Φωτογραφία: Supplied

«Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΚΡΥΣΤΑΛΛΩΣ»

Η Κρυστάλλω πάντα πίστευε ότι είχε ιδιαίτερες δυνάμεις. Στα τρίτα της γενέθλια, οι γονείς της της είπαν ότι έπρεπε να φύγουν γρήγορα από το σπίτι τους.

«Γρήγορα, μπες στο αυτοκίνητο», φώναξε η μαμά της. «Οι στρατιώτες έρχονται…».

Η τούρτα γενεθλίων της Κρυστάλλως έμεινε δυστυχώς στο τραπέζι της κουζίνας καθώς φόρτωναν γρήγορα το αυτοκίνητο με όσα πράγματα μπορούσαν να αρπάξουν.

Φοβισμένη και τρομαγμένη ήταν η Κρυστάλλω καθώς άφηνε πίσω την τούρτα γενεθλίων της. Οι άνθρωποι λένε ότι δεν υπήρχε περίπτωση η μικρή να θυμάται εκείνη την ημέρα… αλλά θυμόταν… είχε τις δυνάμεις.

Μαζί με τη μαμά και τον μπαμπά της, η Κρυστάλλω πέρασε κάποιο χρόνο σε έναν καταυλισμό με άλλες οικογένειες, που επίσης έπρεπε να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Οι μέρες ήταν διαφορετικές από ό,τι ήταν συνηθισμένη στο ζεστό της σπίτι. Της έλειπαν τα παιχνίδια και τα βιβλία της και σκεφτόταν ότι ήταν μόνα τους στο παλιό της δωμάτιο. Ευτυχώς, έκανε εύκολα φίλους και περνούσε τις μέρες της με παιχνίδι και τραγούδι με τα άλλα παιδιά. Όσο είχε τις δυνάμεις, θα ήταν καλά.

Για πολλά χρόνια η Κρυστάλλω ρωτούσε τη μαμά και τον μπαμπά της πότε θα επέστρεφαν σπίτι. Της έλεγαν ότι ήταν πολύ επικίνδυνο να γυρίσουν πίσω.

«Κάποιος άλλος ζει εκεί τώρα», δήλωνε ο μπαμπάς της Κρυστάλλως, με δάκρυα στα μάτια.

«Πρέπει να βρούμε ένα νέο μέρος για να ζήσουμε. Να είσαι γενναία αγάπη μου».

Η Κρυστάλλω ήταν ατρόμητη γιατί είχε τις δυνάμεις.

Ήταν η πρώτη φορά που οι γονείς μου κι εγώ επιστρέψαμε μετά την αναγκαστική φυγή μας το πρωί της 20;hς Ιουλίου 1974. Φωτογραφία: Supplied

Όταν η Κρυστάλλω ήταν πέντε ετών, έφτασε στην Αυστραλία με τους γονείς της. Ήταν το πρώτο της ταξίδι με αεροπλάνο και της άρεσε πολύ! Η οικογένειά της σύντομα βρήκε ένα νέο μέρος για να ζήσει και παρ’ ότι ήταν μικρό, είχε όλα όσα χρειάζονταν.

Η Κρυστάλλω ξεκίνησε μια νέα ζωή μακριά από την πατρίδα της. Οι γονείς της σπάνια μιλούσαν για την παλιά τους χώρα.

«Δυστυχώς, δεν μπορούμε ποτέ να επιστρέψουμε. Η παλιά μας ζωή έχει τελειώσει και πρέπει τώρα να φτιάξουμε μια νέα εδώ,» είπε λυπημένα η μαμά της. Η Κρυστάλλω πίστευε ότι αυτό δεν ήταν αλήθεια.

Χαμογέλασε στον εαυτό της, ξέροντας ότι μια μέρα θα έβλεπε ξανά το παλιό της σπίτι. Οι δυνάμεις της τής το έλεγαν.

Ξεκινώντας στο νέο της σχολείο, η Κρυστάλλω δυσκολευόταν να καταλάβει τα παιδιά και τους δασκάλους. Μιλούσαν όλοι μια ξένη γλώσσα που δεν ήξερε τίποτα γι’ αυτήν. Τα άλλα παιδιά έδειχναν και γελούσαν με τα αστεία της παπούτσια και κορόιδευαν την Κρυστάλλω για τα «ροζ ντιπ» σάντουιτς της που μύριζαν ψαρίλα. Αλλά δεν την ένοιαζε. Η Κρυστάλλω ήξερε πώς να κάνει το γέλιο να σταματήσει. Είχε τις δυνάμεις.

Κάποια φορά, η σχολική τάξη είχε πάρτι και οι μαθητές πήραν ένα γράμμα στο σπίτι για να ενημερώσουν τους γονείς τους.

Η Ουδέτερη ζώνη του ΟΗΕ στη Λευκωσία, Κύπρος. Φωτογραφία: Supplied

«Η ΤΑΞΗ 2Μ ΘΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΕΙ ΕΝΑ ΠΑΡΤΙ ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΟΡΤΑΣΕΙ ΑΛΛΗ ΜΙΑ ΥΠΕΡΟΧΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ. ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΦΕΡΤΕ ΚΑΠΟΙΟ ΦΑΓΗΤΟ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΑΣ ΑΥΡΙΟ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΜΟΙΡΑΣΤΟΥΜΕ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ, ΚΥΡΙΑ ΜΑΛΟΝΕΪ»

Η μητέρα της Κρυστάλλως την έστειλε στο σχολείο με φρεσκοψημένη χαλουμόπιττα, ελιόπιττα και λουκούμια με γεύση ρόδου για επιδόρπιο.

Όταν η Κρυστάλλω έφτασε στο σχολείο, τοποθέτησε περήφανα όλα τα φαγητά που είχε φτιάξει η μητέρα της ανάμεσα στα άλλα στο τραπέζι. Χαμογελούσε στον εαυτό της όταν άκουσε χασκογελάσματα πίσω της.

Τα σιγανά μουρμουρητά μετατράπηκαν σε δυνατά γέλια με τα παιδιά να δείχνουν το «παράξενο» φαγητό που είχε φτιάξει η μητέρα της Κρυστάλλως. Ενώ η δασκάλα προσπαθούσε να ηρεμήσει την τάξη, η Κρυστάλλω αποτραβήχτηκε σε μια γωνιά της αίθουσας.

Έκλεισε τα μάτια της για να ξεφύγει από τα εκκωφαντικά γέλια που είχαν ξεσπάσει από τα παιδιά. Με τα μάτια σφιχτά κλειστά, φαντάστηκε τον εαυτό της στην παλιά της κουζίνα να γελάει με τη μαμά και τον μπαμπά της, ενώ ο θόρυβος του κλιματιστικού τους κρατούσε δροσερούς. Η Κρυστάλλω βρέθηκε ξανά εκεί· είχε τις δυνάμεις.

Με τον καιρό, η Κρυστάλλω έμαθε να μιλάει τη ξένη γλώσσα. Προς μεγάλη της χαρά, οι συμμαθητές της τώρα ήθελαν να μοιραστούν το μεσημεριανό της. Λάτρευαν τα «μυρωδάτα» ροζ σάντουίτς της και η Κρυστάλλω χρησιμοποίησε τις δυνάμεις της για να μάθει να απολαμβάνει το vegemite!

Γιορτάζοντας άλλα γενέθλια, με ασφάλεια, στην Αυστραλία. Φωτογραφία: Supplied

Η Κρυστάλλω ακόμη δίδαξε στους φίλους της μερικές ελληνικές λέξεις!

Τελικά, ένιωσε ότι ανήκε και δεν χρειαζόταν να χρησιμοποιεί τις ειδικές δυνάμεις της τόσο συχνά…

Ως ενήλικας, η Κρυστάλλω επέστρεψε στο νησί της για διακοπές με τη μαμά, τον μπαμπά και την αδελφή της.

Πέρασε υπέροχα ακούγοντας όλες τις ιστορίες από τους συγγενείς της για τα παλιά χρόνια.

Αλλά το καλύτερο από όλα ήταν ότι μπόρεσε να επισκεφτεί ξανά το παιδικό της σπίτι και να απολαύσει ακόμη και μια τούρτα γενεθλίων με τρία κεριά για να σβήσει. Πάντα ήξερε ότι κάποτε θα επέστρεφε στο νησί της. Η Κρυστάλλω είχε τις δυνάμεις.