Πολυάριθμοι ομογενείς, αλλά και Αυστραλοί πολιτικοί, παρευρέθηκαν στα εγκαίνια της Έκθεσης «Το νησί της Αφροδίτης», που διεξήχθη στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και κατοχή του βόρειου τμήματός της.
Μέσα από την έκθεση αυτή, που επιμελήθηκε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο” Ο Ελληνισμός της Ανατολίας από το Αιγαίο ως τον Πόντο” με πρωτεργάτη τον εκπαιδευτικο κ. Κώστα Παταρίδη και συντονίστρια την κα Γιώτα Σταυρίδου, αναδεικνύεται ο πλούσιος πολιτισμός της και η μακραίωνη ιστορία της Κύπρου.
Και όπως χαρακτηριστικά είπε ο Μάριος Χαραλάμπους, ο τραγουδιστής από την Κύπρο, στην Γιώτα Σταυρίδου “τέτοια έκθεση δεν υπάρχει ούτε στην Κύπρο”.
Πριν, όμως. οι προσκεκλημένοι θαυμάσουν την Έκθεση, παρακολούθησαν ένα εντυπωσιακό πρόγραμμα με ομιλίες, τραγούδια, αλλά και καταθέσεις ψυχής από ανθρώπους που βίωσαν τα τραγικά γεγονότα του Ιουλίου του 1974 στην Κύπρο.
Την εκδήλωση παρουσίασε ο Ανδρέας Κουλλούπας που ξεκίνησε ως εξής:
«Με την δήλωση αναγώρισης δείχνουμε τον σεβασμό μας στους Παραδοσιακούς Ιδιοκτήτες αυτής της γης. Αυτή η δήλωση θεωρούμε πως θα έπρεπε να υιοθετηθεί παγκοσμίως, ώστε να αποτίεται φόρος τιμής σε όλους τους αρχαίους λαούς, στους οποίους χρωστάμε τόσα πολλά.
Ένας τέτοιος λαός, κυρίες και κύριοι, είναι και οι Έλληνες της Κύπρου, την πολυ-χιλιετή ιστορία των οποίων τιμούμε σήμερα».
Μεταξύ των πολλών επισήμων ήταν ο Επίσκοπος κ. Ευμένιος, ο Ύπατος Άρμοστής της Κύπρου στην Αυστραλία, κ. Αντώνης Σαμμούτης, ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας κ. Εμμ. Κακαβελάκης, ο Επίτροπος του Πολίτη της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Παναγιώτης Παλατές, οι βουλευτές κ.κ. Anthony Carbines, State Member for Coburg (Labor), Ms Kat Theophanous, State Member for Northcote (Labor) και Evan Mulholland, State Member for Metro North (Liberal), ο πρόεδρος της ΣΕΚΑ, κ. Παύλος Ανδρόνικος, ο πρόεδρος της Κυπριακής Κοινότητας Βορείων Προαστίων, κ. Τζον Χρήστου, και δεκάδες άλλοι εκπρόσωποι ομογενειακών φορέων, τους οποίους και καλωσόρισε ο πρόεδρος της Κυπριακής Κοινότητας, κ. Φάνος Θεοφάνους. που ήταν και ο πρώτος ομιλητής, (έγιναν πολλές ομιλίες).
Κατά την διάρκεια της εκδήλωσης ερμήνευσαν τραγούδια ο Αχιλλέας Γιαγκούλης και ο Μάριος Χαραλάμπους, ενώ τιμήθηκαν με ειδικές διακρίσεις ο πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Κοινότητας, κ. Παναγιώτης Γιαννούδης. και ο αείμνηστος κ. Αντώνης Τούμπουρου. Την πλακέτα παρέλαβαν από τον κ. Θεοφάνους δυο γιοι του.
Ο Παναγιώτης Γιαννούδης αναφέρθηκε, συγκινημένος, στα δραματικά γεγονότα του Ιούλη του 1974 και στο πώς τα βίωσε ο ίδιος.
Θυμίζουμε τι είχε πει ο κ Γιαννούδη σε ομιλία του πέρσι.
«Το μαύρο μαντάτο ήρθε την Δευτέρα, 15 Ιουλίου 1974, με το πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου. Αρχικά, μάθαμε ότι ο Μακάριος ήταν νεκρός.
Θυμάμαι τότε, ο Τάκης Γκόγκος, διευθυντής της εφημερίδας “Νέος Κόσμος”, τηλεφώνησε στον Αντώνη Τούμπουρου, που ήταν πρόεδρος της Κυπριακής Κοινότητας, και του ανέφερε για το πραξικόπημα. Βέβαια, λίγο αργότερα οι αυστραλιανές εφημερίδες και τα ραδιόφωνα ανακοίνωναν το πραξικόπημα.
Τότε ο Αντώνης Τούμπουρου επικοινώνησε με όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Κυπριακής Κοινότητας και κάναμε μία έκτακτη συνεδρίαση μαζί με αρκετά μέλη του ΔΣ της Ελληνικής Κοινότητας, πρόεδρος της οποίας ήταν ο Ανδρέας Σκρινής και γραμματέας ο Χρήστος Μουρίκης.
Στη συνεδρίαση αυτή απεφασίστηκε να γίνει την Τρίτη, 16 Ιουλίου διαμαρτυρία έξω από το Ελληνικό Προξενείο και μία τριμελής αντιπροσωπεία να επισκεφθεί την Καμπέρα. Υπεύθυνοι της διαμαρτυρίας ήταν οι Στέλιος Αντωνίου, Χάρης Σιαμαρής, Πέτρος Γιαλλούρης, Ανδρέας Σκρινής, Χρήστος Μουρίκης κ.ά.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, επληροφορηθήκαμε ότι ο Μακάριος ζει και θα αναχωρούσε από τις Βρετανικές βάσεις του Ακρωτηρίου για το Λονδίνο. Ο Αντώνης Τούμπουρου το ίδιο βράδυ τηλεφώνησε στον Μακάριο στην Μάλτα όπου και πήρε και τις πρώτες οδηγίες.
Στην τριμελή αντιπροσωπεία που θα επισκεπτόταν την Καμπέρα ήταν οι Αντώνης Τούμπουρου, ο Γιώργος Φιλόπουλος από τα συνδικάτα, και εγώ. Ο Τάκης Γκόγκος ήρθε σε επαφή με τον Έλληνα γερουσιαστή, Γιώργο Γεωργούλα, από το Μπρίσμπαν, που θα έκανε τα απαραίτητα ραντεβού ιδιαίτερα με τον πρωθυπουργό, Γκολφ Οουίτλαμ, τον υπουργό Εξωτερικών, τον αρχηγό της αντιπολίτευσης και βουλευτές.
Στην Καμπέρα μας υποδέχθηκε στο αεροδρόμιο ο κ. Γεωργούλας και στις 9.30πμ. είχαμε την πρώτη μας συνάντηση με τον πρωθυπουργό κ. Ουίτλαμ, που πράγματι έδειξε τεράστιο ενδιαφέρον. Ο κ. Γεωργούλας μας συνόδευσε σε όλες μας τις συναντήσεις με αρκετούς βουλευτές και γερουσιαστές και μείναμε στη συνεδρίαση της Βουλής όπου και έγινε ειδική αναφορά για το πραξικόπημα και την υποστήριξή τους στην κυβέρνηση Μακαρίου.
Στη Μελβούρνη μεγάλος αριθμός συμπαροίκων έκανε διαμαρτυρία έξω από το Ελληνικό Προξενείο.
Η εβδομάδα που ακολούθησε ήταν πράγματι εφιαλτική με τις απειλές της Τουρκίας για εισβολή και κάθε βράδυ στην Κυπριακή Κοινότητα εκατοντάδες συμπάροικοι ήαν παρόντες για τυχόν νέα.
Το Σάββατο, 20 Ιουλίου, έγινε η τουρκική εισβολή με τα γνωστά επακόλουθα, με τους νεκρούς, τους πρόσφυγες και τις καταστροφές που ο “Αττίλας” έφερε στην Κύπρο.
Σε ολόκληρο τον κόσμο οι ελληνικές και κυπριακές οργανώσεις άρχισαν ένα δικό τους αγώνα για βοήθεια στον δοκιμαζόμενο κυπριακό λαό. Οι Κυπριακές Κοινότητες της Αυστραλίας, με τη συνεργασία των Ελληνικών Κοινοτήτων και άλλων οργανισμών εδημιούργησαν ερανικές επιτροπές.
Την ίδια περίοδο και η Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας έκανε δικό της ξεχωριστό έρανο που όμως δημιούργησε κάποια σύγχυση μέσα στην παροικία. Με την παρέλευση μερικών ημερών και πρίν από την δεύτερη εισβολή στις 14 Αυγούστου 1974 άρχισαν διαπραγματεύσεις για να συσταθεί μία επιτροπή.
Έτσι στα τέλη Αυγούστου δημιουργήθηκε η ΠΕΒΑΚ, με πρόεδρο τον Αντώνη Τούμπουρου, γενικό γραμματέα τον Κώστα Γκονόπουλο και αντιπρόεδρο τον αρχιμανδρίτη Ιερόθεο Κουρτέση. Η επιτροπή αυτή έπαιξε καθοριστικό ρόλο τα επόμενα δύο χρόνια μέχρι το 1976, που οι επιτροπές σε ολόκληρη την Αυστραλία ονομάστηκαν Συντονιστικές Επιτροπές Κυπριακού Αγώνα (ΣΕΚΑ).
Την ίδια περίοδο, νέα παιδιά, Ελληνοκύπριοι και Ελλαδίτες, πάνω από 160 άτομα, δήλωναν να πάνε εθελοντές στην Κύπρο και να πολεμήσουν για την πατρίδα, με υπεύθυνους τους Πέτρο Γιαλλούρη και Λεύκιο Παπαδόπουλο. Ένας από τους εθελοντές ήταν και ο Κυριάκος Τσολάκης.
Μετα τη δεύτερη εισβολή και σε συνεδρίαση του ΔΣ της Κυπριακής Κοινότητα αποφασίστηκε η σύσταση διμελούς αντιπροσωπείας με τους Χάρη Σιαμαρή και Παναγιώτη Γιαννούδη για να επισκεφθεί την Κύπρο για να δει από κοντα την τραγική κατάσταση.
Η αναχώρηση ήταν στις 19 Αυγούστου, αλλά λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων ανέβαλα το ταξίδι μου για την άλλη μέρα, όταν εθελοντικά δέχτηκε να συνοδεύσει τον Χάρη Σιαμαρή ο Κώστας Ζηντίλης.
Το ταξίδι από την Ελλάδα προς την Κύπρο γινόταν με πλοία, που έφερναν από την Κύπρο δεκάδες πρόσφυγες.
Στην Κύπρο η κυβέρνηση μας παρεχώρησε αυτοκίνητο με συνοδεία αστυνομίας, και συνοδός μας ήταν ο κ. Γιώργος Ιακώβου, μετέπειτα υπουργός Εξωτερικών, που τότε ήταν ήταν υπεύθυνος για τους πρόσφυγες.
Επισκεφθήκαμε τους καταυλισμούς στο Δασάκι Άχνας και Κολοσσίου Λεμεσού.
Ακόμη και σήμερα ζουν μέσα μου οι τραγικές φιγούρες των προσφύγων που είχαν κατακλύσει το δασάκι, ξυπόλυτα παιδιά να κοιμούνται κάτω από δένδρα ή σε ζεστά αντίσκηνα και αυτοκίνητα, οι ουρές για λίγο φαγητό από τα συσσίτια, με άδεια μπουκάλια να περιμένουν στην προσωρινή βρύση για λίγο νερό και άλλες σπαρακτικές σκηνές, όλοι μας λυγίσαμε από τον πόνο των χιλιάδων αυτών ανθρώπων.
Μετά επιστρέψαμε στην Αθήνα όπου μας συνάντησε ο πρέσβης της Κύπρου και είδαμε τους πολιτικούς κ.κ. Παναγιώτη Καννελόπουλο, Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, Χαρίλαο Φλωράκη, τον υπουργό Εξωτερικών κ. Μαύρο κ.ά.
Ακολούθως, πήγαμε στο Λονδίνο όπου μας δέχθηκε ο ύπατος αρμοστής της Κύπρου κ. Ασσιώτης, συγχωριανός του κ. Τούμπουρου.
Την άλλη μέρα είχαμε συνάντηση με τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο στο ξενοδοχείο του, διαρκείας δυόμισι ωρών περίπου. Εκεί ο αρχιεπίσκοπος μάς διηγήθηκε όλα τα γεγονότα πρίν και μετα το πραξικόπημα, μας μίλησε για το πρώτο τηλεφώνημα που του έγινε απόν κ. Τούμπουρου, και τα μελλοντικά σχέδια μετα την εισβολή»..
Στη συνέχεια της εκδήλωση τους Σαββάτου δόθηκε ο λόγος σε δραματικούς πρωταγωνιστές του πολέμου, που από εκείνη τη μοιραία μέρα έγιναν πρόσφυγες.
Κατέθεσαν τις προσωπικές τους μαρτυρίες ο καθηγητής και ποιητής κ. Γιάννης Μηλίδης, ο χοροδιδάσκαλος κ. Σωτήρης Σωτηρίου, η ποιήτρια κα Αντρέα Δημητρίου και ο Δημήτρης Ιωάννου.
