Οι ΗΠΑ ή το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσαν να αποχωρήσουν από το Σύμφωνο AUKUS με προειδοποίηση μόλις ενός έτους, εάν αποφασίσουν ότι η συμφωνία αποδυναμώνει τα δικά του προγράμματα πυρηνικών υποβρυχίων, αναφέρουν τα νέα έγγραφα που έρχονται στο «φως».
Μια επικαιροποιημένη συμφωνία AUKUS (η τριμερής συμφωνία ασφαλείας ανάμεσα στην Αυστραλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ), για μια «πολιτική συνεργασία» μεταξύ των χωρών, κατατέθηκε στο κοινοβούλιο τη Δευτέρα, και περιγράφουν ένα νομικό πλαίσιο 50 ετών για τη μεταφορά πυρηνικών υλικών και εξοπλισμού στην Αυστραλία.
Η συμφωνία αναφέρει ότι οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο «δεν θα πρέπει να παρακρατούν αδικαιολόγητα» πυρηνικές πληροφορίες ή εξοπλισμό από την Αυστραλία.
Περιλαμβάνει όμως ρήτρα διαφυγής για κάθε χώρα, εάν αποφασίσει ότι η συμφωνία AUKUS επηρεάζει αρνητικά την ικανότητά της να «ικανοποιεί τις αντίστοιχες στρατιωτικές απαιτήσεις της ή και υποβαθμίζει τα αντίστοιχα προγράμματα ναυτικής πυρηνικής προώθησης».
«Μια κυβέρνηση μπορεί να διακόψει τη συμμετοχή της στην παρούσα συμφωνία νωρίτερα και, σε μια τέτοια περίπτωση, θα πρέπει να ενημερώσει γραπτώς τις άλλες κυβερνήσεις για την πρόθεσή της αυτή κατά ένα έτος», αναφέρει.
Σύμφωνα με τη επικαιροποιημένη συμφωνία, οι όροι για τη μεταφορά πυρηνικού υλικού και εξοπλισμού θα αποφασιστούν «αμοιβαία και γραπτώς» σε μεταγενέστερο χρόνο.
Τα έγγραφα αποκαλύπτουν επίσης ότι η Αυστραλία θα αποζημιώσει τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο «έναντι οποιασδήποτε ευθύνης, απώλειας, κόστους, ζημίας ή τραυματισμού» που προκύπτει από πυρηνικούς κινδύνους που συνδέονται με το πρόγραμμα ύψους 368 δισ. δολαρίων.
Η συμφωνία -η οποία λήγει το 2075- επιβεβαιώνει ότι η Αυστραλία θα είναι υπεύθυνη για όλη τη διαχείριση, αποθήκευση και διάθεση των αναλωμένων καυσίμων και των πυρηνικών αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων των ραδιενεργών υλικών από τη συντήρηση των υποβρυχίων των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου στην Αυστραλία.
Ο εμπειρογνώμονας διεθνούς δικαίου του Εθνικού Πανεπιστημίου Αυστραλίας, Don Rothwell, δήλωσε ότι τα έγγραφα προσφέρουν «μεγάλη ευελιξία» στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο εάν αποφασίσουν να μην προχωρήσουν με το πρόγραμμα υποβρυχίων, όταν δεν είναι πλέον προς το συμφέρον τους.
«Απλώς επιβεβαιώνει ότι το βάρος τελικά πέφτει στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο ‘να παίξουν μπάλα’ όσον αφορά την τήρηση των δεσμεύσεών τους», δήλωσε ο καθηγητής Rothwell.
«Έτσι, ακόμη και αν αυτή (η συμφωνία) περάσει εσπευσμένα, μια μελλοντική κυβέρνηση Trump θα μπορούσε ακόμη να αποφασίσει… ότι δεν θέλει να προχωρήσει με αυτήν».
Πρόσθεσε ότι η διάρκεια της συμφωνίας μέχρι το 2075 ήταν «πολύ ασυνήθιστο» και επισήμανε ότι στη συμφωνία δεν υπάρχει καμία αναφορά στο κόστος που θα επωμιστεί η Αυστραλία.
Ο υπουργός Άμυνας Richard Marles δήλωσε ότι η νέα συμφωνία αποτελεί σημαντικό ορόσημο για το AUKUS, ανοίγοντας το δρόμο για την Αυστραλία να παραλάβει το πρώτο της πυρηνικό υποβρύχιο από τις ΗΠΑ στις αρχές της δεκαετίας του 2030.
«Βασίζεται στη σημαντική πρόοδο που έχει ήδη επιτευχθεί, συμπεριλαμβανομένης της ψήφισης του νόμου για την εξουσιοδότηση της Εθνικής Άμυνας των ΗΠΑ, της ανακοίνωσης των κυρίαρχων εταίρων της Αυστραλίας για την κατασκευή και συντήρηση υποβρυχίων και των συνεχιζόμενων εργασιών για την ενσωμάτωση και την αναβάθμιση των βιομηχανικών βάσεων και των τριών εταίρων του AUKUS», δήλωσε ο κ. Marles.
Ωστόσο, ο εκπρόσωπος των Greens για θέματα Άμυνας, David Shoebridge, αναφέρει ότι τα έγγραφα είναι «γεμάτα από ευκαρίες διαφυγής», αυξάνοντας τον κίνδυνο οι ΗΠΑ ή το Ηνωμένο Βασίλειο να αφήσουν την Αυστραλία στην τύχη της.
«Πρόκειται για ένα ρίσκο της κυβέρνησης Albanese, ύψους 368 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τα χρήματα των φορολογουμένων», δήλωσε ο γερουσιαστής Shoebridge.
«Επειδή το άρθρο Ένα της νέας συμφωνίας AUKUS λέει ότι αν σε οποιοδήποτε σημείο οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρήσουν ότι η προμήθεια υλικού στο πλαίσιο του Συμφώνου AUKUS στην Αυστραλία θίγει την άμυνά τους, μπορούν ουσιαστικά να καταγγείλουν τη συμφωνία και να αποχωρήσουν.
Η νέα συμφωνία θα πρέπει να εξεταστεί από τη Μεικτή Μόνιμη Επιτροπή Συνθηκών και να επικυρωθεί από το ομοσπονδιακό κοινοβούλιο, ωστόσον δεν θα απαιτηθεί νέα νομοθεσία για να τεθεί σε ισχύ.
Η συμφωνία και οι «πολιτικές δεσμεύσεις» της νέας τριμερούς συνεργασίας αποκαλύφθηκαν από τον Joe Biden την περασμένη Πέμπτη σε επιστολή του προς το αμερικανικό Κογκρέσο, αλλά το περιεχόμενό τους δόθηκε στη δημοσιότητα μόλις τη Δευτέρα το πρωί, όταν κατατέθηκαν.
Ο Anthony Albanese δήλωσε την Παρασκευή ότι «δεν υπάρχουν πρόσθετες πολιτικές δεσμεύσεις», δηλώνοντας ότι το AUKUS στηρίζεται στη συμμαχία των ΗΠΑ.
