Η επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου με το μήνυμα για μια νέα εποχή για την Ορθόδοξη Εκκλησία της Αυστραλίας, σε ανάμνηση ενός αιώνα πίστης, έφερε στην επιφάνεια την ανεπάρκεια ηγεσίας των θεσμικών οργάνων της Ελληνικής παροικίας, σε συνάρτηση και με την άκρως χαμηλή αντιπροσώπευση της παροικίας στα θεσμικά αυτά όργανα.
Θεωρώ ότι αυτό είναι εις γνώση της ομοσπονδιακής και των πολιτειακών κυβερνήσεων και τα σχόλια τόσο του Πρωθυπουργού όσο και του πολιτειακού πρωθυπουργού της Νότιας Αυστραλίας, Peter Malinauskas ο οποίος ευχήθηκε «ενότητα» με την προτροπή όπως η Ελληνική Ορθόδοξης Κοινότητα της Νότιας Αυστραλίας υιοθετήσει την πρόταση για αποχώρησή της από την αυτοκέφαλη εκκλησία και ένταξή της στην Αρχιεπισκοπή. Αυτές όμως οι πολιτικές παρεμβάσεις δεν αρμόζουν για μια κοσμική χώρα με ισχυρούς δημοκρατικούς θεσμούς.
Επί τούτου, στην ομιλία του ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος είπε χαρακτηριστικά για την «Αναγκαιότητα της Συνοδικότητας» της Ορθόδοξης Εκκλησίας και ότι η συνοδικότητα αποτελεί έκφραση της κοινοτικής και πνευματικής ζωής της Εκκλησίας και δεν πρέπει να συγχέεται με τη δημοκρατία.
Όντως η σύνοδος έχει σκοπό να ενθαρρύνει τη συλλογική αντίληψη και όχι την πολιτική συζήτηση. Και Ο Πάπας έχει τοποθετηθεί ξεκάθαρα σε ότι αφορά την διάκριση της συνοδικότητας από τη δημοκρατία. «Η συνοδικότητα είναι αξία της Εκκλησίας, αλλά δεν είναι δημοκρατία. Είναι μια χάρη που απαιτεί αντίληψη», σημείωσε, τονίζοντας ότι η σύνοδος έχει σκοπό να ενθαρρύνει τη συλλογική αντίληψη και όχι την πολιτική συζήτηση.
Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει είναι πως μπορούν να συνυπάρξουν συνοδικότητα με τη δημοκρατία? Σαφώς και δεν μπορούν, και αυτό αποτελεί και το υπόβαθρο της Αυστραλίας η οποία και έχει ένα ισχυρό ιστορικό προαγωγής και προστασίας των πολιτικών δικαιωμάτων και των πολιτικών ελευθεριών παρά (μεταξύ άλλων) των συνεχών δυσκολιών διασφάλισης των ίσων δικαιωμάτων των Αυστραλών των Πρώτων Εθνών.
Αυτό αντικατροπτρίζεται και στο υψηλό επίπεδο γενικής ευημερίας, σε σύγκριση με την Ελλαδα, οπου η συνοδικότητα και δημοκρατία τείνουν να μην έχουν μια διαχωριστική γραμμή. Με αυτό το σκεπτικό η προτροπή και παρεμβάσεις των πολιτικών της Αυστραλίας στα παροικιακά τεκταινομενα δεν στέκουν ορθολογικά.
Η σημασία της ανεξαρτησίας θρησκείας και των θεσμών για την ευημερία αναλύεται εκτενώς και στην επιστημονική βιβλιογραφία. Ως γνωστό, τρεις οικονομολόγοι πήραν το Νόμπελ Οικονομίας 2024 το οποίο είχε ως επίκεντρο την εύρυθμη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών ως προϋπόθεση για την ανάπτυξη. Η συνοδικότητα μπορεί να έχει κάποια επιρροή στους δημοκρατικούς θεσμούς, όμως συνοδικότητα και δημοκρατία δεν μπορούν να αποτελούν συγκοινωνούντα δοχεία.
Οι θεσμοί είναι κατά κύριο λόγο αποτέλεσμα μακροπρόθεσμων διαδικασιών που επηρεάζονται από τη γεωγραφία, τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα, τον πολιτισμό και, λιγότερο συχνά, τη θρησκεία.
Οι τρεις οικονομολόγοι θεωρούν ότι υπάρχουν δύο διαφορετικά είδη θεσμών: Από τη μία πλευρά εκείνοι που προωθούν τη συμπερίληψη και τη συναπόφαση, συμβάλλοντας μακροπρόθεσμα τόσο στην εδραίωση της Δημοκρατίας, όσο και στη δρομολόγηση της οικονομικής ανάπτυξης. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και θεσμοί που ωφελούν μόνο μία ελίτ ή μία μειοψηφία, χωρίς να υπηρετούν το ευρύτερο κοινωνικό συμφέρον.
Αυτοί οι ελίτ θεσμοί έχουν προκύψει και στην ελληνική παροικία, και ενω δεν υπηρετούν την ευρύτερη ελληνική παροικία, εικάζονται οτι το πράττουν προκαλώντας μια σύγχυση. Αυτή η σύγχυση αντικατροπτρίζεται στην υποβάθμιση της δημοκρατίας, καθώς οι επίσημοι κοινοτικοί θεσμοί υπολειτουργούν, και η οποία υποβάθμιση μας προτρέπει στην συνοδικότητα ως εναλλακτική λύση.
* Ο Δρ. Στηβ Μπακάλης είναι ειδικός σε θέματα διεθνούς επιχειρηματικής εκπαίδευσης και διαχείρισης, έχει συνεργαστεί με το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, το Πανεπιστήμιο της Αδελαΐδας, και σε διοικητικές θέσεις σε πανεπιστήμια της Ασίας-Ειρηνικού και τα Αραβικά Κράτη του Περσικού Κόλπου
