Έντονος διάλογος ομογενών γύρω από την προτεινόμενη απαγόρευση εφήβων από τα social media

Οι απόψεις διίστανται, αλλά όλοι ανησυχούν για το πώς θα εφαρμοστεί πρακτικά η προτεινόμενη απαγόρευση σε νέους κάτω των 16 ετών

Έντονος διάλογος έχει ξεσπάσει μεταξύ εφήβων στις ίδιες πλατφόρμες των social media που η κυβέρνηση Albanese ετοιμάζεται να απαγορεύσει σε χρήστες κάτω των 16 ετών.

Την απαγόρευση της πρόσβασης νέων εφήβων υποστηρίζει και η Αντιπολίτευση, ως μέσο προστασίας της ψυχικής και σωματικής τους υγείας.

Σύμφωνα με την προτεινόμενη νομοθεσία, το TikTok, το Facebook, το Snapchat, το Reddit, το Instagram και το X θα πρέπει να απαγορεύσουν τη χρήση των δικτύων τους σε παιδιά κάτω των 16 ετών. Αντίθετα, οι υπηρεσίες Messenger Kids, WhatsApp, Kids Helpline, Google Classroom και YouTube αναμένεται να χαρακτηριστούν ως «εκτός πεδίου εφαρμογής».

Η υπουργός Επικοινωνιών, Michelle Rowland, παρουσίασε τη νομοθεσία στο ομοσπονδιακό κοινοβούλιο την Πέμπτη, υποστηρίζοντας πως θα καταστήσει το διαδικτυακό περιβάλλον ασφαλέστερο για τα παιδιά και τους νέους. Οι εταιρείες που δεν συμμορφώνονται θα αντιμετωπίζουν πρόστιμα ύψους έως και 50 εκατομμυρίων δολαρίων.

Παρότι και τα δύο μεγάλα κόμματα συμφωνούν με την απαγόρευση, μια κοινοβουλευτική έρευνα για τα social media, που δημοσιεύθηκε επίσης την περασμένη εβδομάδα, δεν εγκρίνει την προσέγγιση αυτή. Αντί για απαγόρευση, συνιστά τη δυνατότητα στους νεαρούς χρήστες να τροποποιούν, να επαναφέρουν ή να απενεργοποιούν τους αλγόριθμους.

Ο «Νέος Κόσμος» συνομίλησε με γονείς, παιδιά, εκπαιδευτικούς, και έναν ειδικό πάνω στο θέμα, τον καθηγητή Julian Sefton-Green, για να καταγράψει τις απόψεις τους.

ΟΛΟΙ ΑΝΗΣΥΧΟΥΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ ΘΑ ΕΠΙΒΛΗΘΕΙ Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ

Οι απόψεις διίστανται, αλλά όλοι συμφωνούν σε ένα πράγμα. Την έντονη ανησυχία για το πώς θα εφαρμοστεί πρακτικά η απαγόρευση, καθώς αυτή πιθανότατα θα απαιτήσει τη συλλογή δεδομένων για την επαλήθευση της ηλικίας των χρηστών.

Ο Julian Sefton-Green, καθηγητής στην Εκπαίδευση των Νέων Μέσων στο Πανεπιστήμιο Deakin, χαιρετίζει τη συζήτηση, υπογραμμίζοντας ότι αποτελεί μια ευκαιρία για την κοινωνία να εξετάσει την επίδραση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όχι μόνο στις ζωές μας, αλλά και στη δημοκρατία μας γενικότερα.

Ο Δρ Sefton-Green, που έχει μελετήσει διεξοδικά πώς τα παιδιά και οι νέοι επηρεάζονται από τις ψηφιακές τους εμπειρίες, είναι επίσης μέλος του Κέντρου Αριστείας του Αυστραλιανού Ερευνητικού Συμβουλίου για το Ψηφιακό Παιδί (Australian Research Council Centre of Excellence for the Digital Child).

Η αφαίρεση των οθονών από τα παιδιά και τους εφήβους μπορεί να φαίνεται ως μια εύκολη λύση, σημείωσε ο καθηγητής Julian Sefton-Green, αλλά τόνισε ότι «δεν αφαιρούμε τις οθόνες από τους εαυτούς μας. Είναι μια επιφανειακή, γρήγορη λύση, χωρίς να σκεφτούμε τους παράγοντες που φέρνουν τους ανθρώπους σε αυτό το σημείο». Φωτογραφία: Pexels

«Η ψηφιακή τεχνολογία είναι τόσο διαδεδομένη. Είναι μέρος της ζωής μας», δηλώνει στον «Νέο Κόσμο». Εξήγησε ότι το πρόβλημα με την απαγόρευση έγκειται στην αντίληψη πως «μπορούμε να διαχωρίσουμε την ψηφιακή ζωή από την καθημερινότητά μας, σαν να είναι κάτι που μπορεί απλά να αφαιρεθεί».

«Δεν νομίζω ότι η απαγόρευση είναι μια πολύ προοδευτική πολιτική, εκτός αν επρόκειτο για κάτι που είναι μόνο βλαβερό».

Σύμφωνα με τον καθηγητή, η προσέγγιση θα πρέπει να είναι εκπαιδευτική.

«Πιστεύω ότι θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε την αλληλεπίδραση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως αντιμετωπίζουμε τη σεξουαλική αγωγή και την εκπαίδευση γύρω από τους κινδύνους από ναρκωτικά και αλκοόλ, προκειμένου να υποστηρίξουμε τους ανθρώπους να έχουν τον έλεγχο του τι κάνουν, και να γνωρίζουν την επιρροή τους».

ΠΩΣ ΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΟΥΝ ΤΙΣ ΖΩΕΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ

Για πολλούς εφήβους, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της καθημερινότητάς τους.

Ο Δημήτρης, 12 ετών, μιλά καθημερινά με τους φίλους του μέσω group chats στο Discord και στο Snapchat, κάτι που τον βοήθησε να κρατήσει επαφή με τους φίλους του από το Δημοτικό και να γνωρίσει νέους στο Γυμνάσιο.

Ο Harry, 14 ετών, χρησιμοποιεί το Snapchat για να διατηρεί επαφή με τους φίλους του. Βρίσκει το TikTok και το Instagram διασκεδαστικά και ενημερωτικά, αν και δεν θα τον ενοχλούσε ιδιαίτερα αν απαγορεύονταν, καθώς πιστεύει ότι οι πλατφόρμες αυτές οφείλουν να κάνουν περισσότερα για να προστατεύουν τους ανήλικους από ακατάλληλο περιεχόμενο. Αυτό όμως που θα επηρέαζε πραγματικά την κοινωνική του ζωή, θα ήταν η απαγόρευση του Snapchat.

Η Alessia, 13 ετών, έχει προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα, χρησιμοποιώντας τις ικανότητές της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο στήσιμο μιας μικρής επιχείρησης. Έχει μάθει μόνη της μέσα από διαδικτυακά σεμινάρια τις δεξιότητες που χρειάζεται για τη δουλειά της, τα οποία παρουσιάζει μέσα από το λογαριασμό της στο Instagram. Έτσι, παράλληλα με την σχολική εκπαίδευση, αποκτά πολύτιμη πρακτική εμπειρία στη λειτουργία μιας επιχείρησης.

«ΤΟ ΤΖΙΝΙ ΕΧΕΙ ΗΔΗ ΒΓΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΜΠΟΥΚΑΛΙ»

Η Λένα, 15 ετών, υποστηρίζει ότι τα social media προσφέρουν υποστήριξη σε πολλούς νέους που αισθάνονται απομονωμένοι. «Υπάρχουν άνθρωποι που περνάνε δύσκολα και βρίσκουν κοινότητες που τους στηρίζουν στα social media».

«Αν προσπαθήσετε να επιβάλλετε περιορισμούς γύρω από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα παιδιά θα βρουν τρόπο να τα παρακάμψουν», δήλωσε η ίδια.

Σύμφωνα με την ίδια, «η απαγόρευση δεν θα λύσει τα προβλήματα ψυχικής υγείας στους νέους. Αυτό που χρειάζεται είναι καλύτερη χρηματοδότηση για υπηρεσίες ψυχικής υγείας και περισσότερη υποστήριξη για τους νέους».

Η Τάνια, μητέρα δύο έφηβων κοριτσιών, θεωρεί ότι η απαγόρευση θα είναι αναποτελεσματική.

«Τα παιδιά μου έχουν λογαριασμούς εδώ και χρόνια, έχουν πάρει μια γεύση από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Για μένα, το τζίνι έχει ήδη βγει από το μπουκάλι. Μια απαγόρευση τώρα θα προκαλέσει περισσότερη αντίσταση».

Η μητέρα εφήβων πιστεύει ότι «το θέμα είναι να αποδεχτούμε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν μέρος του τρόπου με τον οποίο όλοι επικοινωνούμε σήμερα».

«Πρέπει να συνεργαστούμε με την τεχνολογία, να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας σχετικά με τους κινδύνους της και να τα στηρίξουμε όταν προκύπτουν ζητήματα. Οτιδήποτε λιγότερο μοιάζει με υποτίμηση της νοημοσύνης τους».

Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΑΔΥΝΑΤΟ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΙ

«Είναι αδύνατο να εφαρμοστεί, και όπως όλες οι απαγορεύσεις, το μόνο που θα καταφέρει είναι να εντείνει την επιθυμία», δήλωσε ο Δρ Sefton-Green.

«Υπάρχουν πρακτικές πτυχές στη διαδικασία της απαγόρευσης που είναι πραγματικά οπισθοδρομικές, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να κάνουμε τίποτα».

Ο Δρ Sefton-Green θεωρεί τη συζήτηση αυτή σημαντική, καθώς συμβάλλει στην «ευαισθητοποίηση», αλλά επισημαίνει ότι το θέμα της απαγόρευσης έχει επισκιάσει τον διάλογο «με αρνητικό τρόπο».

«Αν η κυβέρνηση θέλει πραγματικά να κάνει κάτι για τα social media, θα πρέπει να αλλάξει το σχολικό πρόγραμμα μαθημάτων. Αν ανησυχεί για τον τρόπο που επηρεάζουν τα social media τη δημοκρατία, τότε θα πρέπει να κάνει κάτι γι’ αυτό… Κάποιος πρέπει επιτέλους να καταστήσει τις εταιρίες των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης υπόλογες -όπως ακριβώς τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης- για το τι δημοσιεύουν».

Η αφαίρεση των οθονών μπορεί να φαίνεται ως μια εύκολη λύση, σημείωσε, αλλά τόνισε ότι «δεν αφαιρούμε τις οθόνες από τους εαυτούς μας».

«Είναι μια επιφανειακή, γρήγορη λύση, χωρίς να σκεφτούμε τους παράγοντες που φέρνουν τους ανθρώπους σε αυτό το σημείο».

Η ΕΠΙΒΟΛΗ ΤΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ ΘΑ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙ ΥΨΗΛΟΤΕΡΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ

«Η μόνη άλλη χώρα που έχει κάποιο επίπεδο ελέγχου [των μέσων κοινωνικής δικτύωσης] είναι η Κίνα, ένα πολύ αυταρχικό καθεστώς και η απαγόρευση που προτείνουν εδώ θα απαιτούσε ένα ακόμη υψηλότερο επίπεδο επιτήρησης στο διαδίκτυο», είπε ο Δρ Sefton-Green.

Οι γονείς με τους οποίους μίλησε ο «Νέος Κόσμος» ανησυχούν επίσης για τη συλλογή προσωπικών δεδομένων για τη διαδικασία επαλήθευσης της ηλικίας που απαιτεί η προτεινόμενη απαγόρευση. Η κυβέρνηση έχει ήδη ορίσει το «Age Check Certification Scheme», με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, για να εκτελέσει μια εξάμηνη δοκιμή της τεχνολογίας διασφάλισης της ηλικίας.

Η Felicity, μητέρα δύο εφήβων, ηλικίας 14 και 17 ετών, του Harry και της Cleo, «επικροτεί κάθε προσπάθεια περιορισμού των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στα παιδιά», αλλά, δήλωσε ότι «θα είναι απίστευτα δύσκολο να εφαρμοστεί σε εφήβους».

«Έχοντας η ίδια δύο εφήβους, η άποψή μου είναι ότι είναι εξαιρετικά έξυπνοι και πιο επιδέξιοι από τους γονείς ή τους δασκάλους τους ή τις όποιες Αρχές, στο να παρακάμπτουν περιορισμούς», δήλωσε στον «Νέο Κόσμο».

Η Felicity είπε ότι είναι «πολύ δύσκολο για τους γονείς να περιορίσουν τα παιδιά τους στο διαδίκτυο, ακόμη και για τα σχολεία».

«Αισθάνομαι ότι τρέχουμε πίσω από την τεχνολογία, είμαστε πάντα δέκα βήματα πίσω, και δεν εμπιστεύομαι τις εταιρείες των social media. Ό,τι κάνουν φαίνεται να προς όφελός τους. Έτσι, αναρωτιέμαι τι θα προσπαθήσουν να κερδίσουν, αν εφαρμοστεί μια διαδικασία επαλήθευσης της ηλικίας», δήλωσε η Felicity.

Ακόμη χειρότερα, η Penny, επίσης μητέρα, φοβάται ότι η απαγόρευση μπορεί να σπρώξει τους νεαρούς εφήβους σε «πιο σκοτεινούς διαδικτυακούς χώρους», κάτι που θεωρεί ακόμα πιο ανησυχητικό.

ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΣΥΝΕΧΩΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΑ SOCIAL MEDIA

Μία καθηγήτρια σε σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Μελβούρνης (η οποία ζήτησε να διατηρήσει την ανωνυμία της) αναφέρθηκε στα πολλά ζητήματα που προκύπτουν συνεχώς μέσα από τα group chats των μαθητών, όπως bullying, διαπόμπευση, εκφοβισμός, παρενόχληση, αποκλεισμός.

«Πολλά θέματα που ξεκινούν από τα social media, δημιουργούν προβλήματα στο σχολείο. Όσο μικρότερος είναι ο μαθητής τόσο περισσότερος έλεγχος απαιτείται. Η απαγόρευση θα ήταν θεωρητικά επωφελής, ωστόσο η υποδομή και η πρακτικότητα εφαρμογής της απαγόρευσης δεν ξέρω πως μπορεί να λειτουργήσει», δήλωσε η ομογενής καθηγήτρια.

Οι νέοι μερικές φορές, προσθέτει, «χρησιμοποιούν τα social media για να οργανώσουν αρνητικές συγκεντρώσεις, όπως καυγάδες».

«Είναι πολύ εύκολο να προκύψει παρεξήγηση σε αυτές τις ομαδικές συζητήσεις και η βία μπορεί να επέλθει εύκολα».

Από την άλλη, τα παιδιά με τα οποία μίλησε ο «Νέος Κόσμος», λένε ότι το bullying ήταν πάντα ένα θέμα. Κάποια είπαν, ότι έχουν τη δυνατότητα να μπλοκάρουν τους εκφοβιστές τους στο διαδίκτυο, κάτι που βρίσκουν πιο εύκολο να διαχειριστούν από το να τους αντιμετωπίσουν στις αυλές του σχολείου.

Ο Julian Sefton-Green, καθηγητής στην Εκπαίδευση των Νέων Μέσων στο Πανεπιστήμιο Deakin, χαιρετίζει τη συζήτηση που έχει ξεκινήσει, υπογραμμίζοντας ότι αποτελεί μια ευκαιρία για την κοινωνία να εξετάσει την επίδραση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όχι μόνο στις ζωές μας, αλλά και στη δημοκρατία μας γενικότερα. Φωτογραφία: Supplied

ΤΙΜΩΡΟΥΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ;

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δημιουργήθηκαν αρχικά ως μια μορφή δημόσιου χώρου, «για να επικοινωνούν οι άνθρωποι, να ακούνε και να συζητούν μεταξύ τους», είπε ο Δρ Sefton-Green.

Επισημαίνει όμως ότι τα τελευταία 10-15 χρόνια τα social media, προώθησαν καταστάσεις για «ρητορική μίσους, για ρατσισμό, για μονομέρεια».

«Αν το μόνο που κάνει η κυβέρνηση γι’ αυτό, είναι να απαγόρευσει την πρόσβαση στα παιδιά, τότε κατηγορεί τα παιδιά για τα προβλήματα των ενηλίκων».

Η Δήμητρα, μητέρα τριών παιδιών, συμφωνεί με τον καθηγητή.

«Βλέπουμε τα μισητά σχόλια που δημοσιεύουν ενήλικες, ακόμη και για τραγικά περιστατικά, και κανείς δεν τους σταματά.

«Η απαγόρευση των παιδιών δεν πρόκειται να το αλλάξει αυτό. Οι άνθρωποι δεν γίνονται λιγότερο τοξικοί όταν φτάνουν τα 16, και αυτή η συμπεριφορά μπορεί να είναι επιβλαβής για πολλούς ευάλωτους ανθρώπους, όχι μόνο για τα παιδιά», δήλωσε η Δήμητρα.

Η σύγχρονη παιδική ηλικία είναι πιο ελεγχόμενη και λιγότερο ανεξάρτητη από ποτέ. Από τη γέννησή τους, μέχρι και το σχολείο, οι ζωές των παιδιών βρίσκονται στο μικροσκόπιο.

Αυτή η απαγόρευση φαίνεται ότι προσθέτει ένα ακόμη επίπεδο ελέγχου χωρίς να αντιμετωπίζει τις βασικές αιτίες της ψηφιακής εξάρτησης, και τις βλαβερές συνέπειες, δήλωσε ο εμπειρογνώμονας.

Αντί για απαγορεύσεις, ο Δρ Sefton-Green ζητά μια ευρύτερη συζήτηση ώστε να προβληματιστούμε σχετικά με το «τι είδους κοινωνία θέλουμε να δημιουργήσουμε μαζί».