Για πότε πέρασε ο χρόνος, ούτε που το κατάλαβα… Στην ουσία το κατάλαβα, αλλά δεν έχει πολύς καιρός που ξεστόλισα μετά του Γιαννιού, και πάλι σήμερα το πρωί, Παρασκευή και 13, ξαναστολίζω.
Στην οικογένειά μου κρατάμε την τσέχικη παράδοση, γιατί σε αυτήν γεννήθηκα και μεγάλωσα.
Τα Χριστούγεννα τα αγαπώ από παιδί…
Ήταν επειδή ήξερα ότι θα πάρω δώρα; Επειδή γέμιζε το σπίτι τσέχικα γλυκά και μοσχομύριζε βανίλια, γαρύφαλλο και κανέλα; Επειδή η μαμά μου έφτιαχνε το σπιτικό μπέιλις και κάθε τόσο έβαζα στο μικρό ποτηράκι του λικέρ και έπινα για να γευτώ τη γλύκα και το ρούμι; Επειδή γέμιζε κόσμο, αφού ο πατέρας μου είχε στις 24/12 τα γενέθλια και στις 25/12 την ονομαστική του γιορτή; Την περίοδο των χριστουγεννιάτικων ημερών υπήρχε μια ωραία αναστάτωση στο σπίτι. Χαιρόμουν που γινόταν ψιλοχαμός… και χαιρόμουν ακόμα περισσότερο αν πηγαίναμε στην Τσεχία να περάσουμε τις γιορτές με συγγενείς και οικογενειακούς φίλους.
Όσοι έχετε πάει στην Ευρώπη τα Χριστούγεννα, ξέρετε τι εννοώ… Χρώματα, φώτα, κάλαντα, φαγητό, γλυκά και ζεστό κόκκινο κρασί, να μυρίζει κανέλα και να κοκκινίζουν τα μάγουλα στις πρώτες πέντε ρουφηξιές… Μμμμμμμμμ….
Θυμάμαι, στολίζαμε πάντα στις 24 Δεκεμβρίου, πρωί. Και δεν τρώγαμε τίποτα όλη μέρα μέχρι να δούμε το «χρυσό γουρουνάκι». Το «χρυσό γουρουνάκι» ήταν, υποτίθεται, η παραίσθηση που είχαμε από την πείνα. Ονειρευόμασταν χρυσά γουρουνάκια!
Αχαχαχαχαχα!
Αν κάποιος δεν άντεχε, εννοείται, τσιμπούσε γλυκά. Αλλιώς, το απόγευμα, όταν ερχόταν κάποιο μέλος της οικογένειας, ρωτούσε: «Τι έγινε; Είδες το γουρουνάκι;» Ήταν ένα παιχνίδι που παίζαμε με τα αδέρφια μου: ποιος αντέχει και ποιος όχι.
Την κάθε μπάλα που τοποθετούσα στο δέντρο την έβαζα με προσοχή, γιατί ήταν από λεπτό γυαλί και εύθραυστη. Θυμάμαι που είχα σπάσει μία, και μάζευα με προσοχή τα θρύψαλα, ενώ η μαμά φώναζε: «Μην πατάς ξυπόλητη, βάλε παντόφλες!» Το κάθε στολίδι είχε το δικό του κλαδί. Τα σοκολατάκια που κρεμούσα τα έκλεβα ένα-ένα, από την πίσω μεριά του δέντρου, για να μη φαίνεται… κι έτρωγα κρυφά. Είχα τα αγαπημένα μου: γάλακτος με λικέρ κεράσι ή ρούμι μέσα.
Όλα αυτά τα χρόνια, κι εδώ στη Μελβούρνη, κρατάω την τσέχικη παράδοση. Έρχονται οι κουμπάροι μας με τα παιδιά τους. Η μεγάλη κόρη τους, η Χλόη μας, είναι η βαφτισιμιά μας. Πανέμορφο και ευγενικό πλάσμα. Τα πρώτα της προ-Χριστούγεννα τα περνάει σε εμάς από την ημέρα που γεννήθηκε.
Στις 24 Δεκεμβρίου, στο δείπνο, τρώμε για ορεκτικό ψαρόσουπα με γκρουτόν. Το κυρίως πιάτο είναι ψάρι με τσέχικη πατατοσαλάτα (γνωστή στην Ελλάδα ως «ρώσικη»). Για επιδόρπιο έχουμε τα φοβερά γλυκά: κουραμπιεδάκια, σοκολατένια μπαλάκια με ινδοκάρυδο, μπισκότα βουτύρου με σπιτική μαρμελάδα. Μετά το δείπνο, χτυπάω το καμπανάκι και τραγουδάω το τσέχικο κάλαντο για τη γέννηση του μικρού Ιησού μπροστά στο φωτισμένο δέντρο. Εννοείται πάντα κλαίω, αισθανόμενη την απουσία των πολύ δικών μου ανθρώπων στην Ελλάδα και την Τσεχία.
Με τα παιδιά δίπλα μου – τη Χλόη, τον Βασίλη και την Ηλέκτρα – τραγουδάμε και τα ελληνικά κάλαντα Χριστουγέννων. Τόσα χρόνια στο ελληνικό σχολείο τα μαθαίνουν, ας τα τραγουδήσουν λοιπόν και εκτός σχολείου.
Στη συνέχεια, η μικρότερη της οικογένειας, η Ηλέκτρα, μοιράζει τα δώρα. Τα ανοίγουμε ένας-ένας για να δούμε τι δώρο μας έφερε ο Ιησούς με τη γέννησή του. Στην Τσεχία, δεν τα φέρνει κανένας Σάντα ούτε ο Άγιος Βασίλης, αλλά ο Χριστός.
Πιστεύω ότι οι δεσμοί της παράδοσης χρειάζεται να υπάρχουν σε κάθε οικογένεια. Όσο μακριά κι αν βρίσκεται κάποιος, μπορεί και μόνος του να την κρατήσει. Η Χλόη μου ξέρει ότι κάθε 24η Δεκεμβρίου θα έρχεται στο σπίτι της νονάς της.
Στους Αντίποδες, το χριστουγεννιάτικο δέντρο το στολίζω μόνη μου… Εκτός από το 2009, που ήμουν στη Θεσσαλονίκη και πριν τα Χριστούγεννα έκανα την αφαίρεση κακοήθους όγκου. Αυτό κι αν δεν ήταν δώρο από τον Χριστό… Μου έδωσε την υγεία μου… Αλλά στη μέση της χρονιάς, μού πήρε τον μπαμπά μου… Δεν ήταν δίκαιο… Σαν να έκανε ανταλλαγή… Εκείνα τα Χριστούγεννα του 2009 ήταν και τα τελευταία που πέρασα με τον μπαμπά μου.
Από τότε, λοιπόν, το στόλισμα του δέντρου είναι για μένα κάτι περισσότερο από προσωπική υπόθεση. Είναι η επικοινωνία μου με το θαύμα και την απώλεια.
Καλές γιορτές σε όλους σας… Με υγεία και αγάπη!
*Η Κατερίνα Πουταχίδου είναι θεατροπαιδαγωγός. Διδάσκει την Ελληνική Γλώσσα μέσα από το θέατρο στα ελληνικά σχολεία της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης και συνεργάζεται με το Alphington Grammar School. Είναι, επίσης, συντονίστρια του Δημιουργικού Κέντρου Δράματος και Τεχνών (Creative Drama & Arts).
