Πριν από εκατόν δέκα χρόνια, η απόβαση στην Καλλίπολη αποτέλεσε για όλους τους Αυστραλούς ένα γεγονός που έμελλε να μείνει χαραγμένο στη συλλογική μνήμη. Όπου και αν βρίσκονται οι Αυστραλοί, η Ημέρα ANZAC είναι η σημαντικότερη ημέρα του έτους για να τιμήσουν και να μνημονεύσουν τα γεγονότα της εκστρατείας της Καλλίπολης το 1915, κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Κάθε χρόνο, με ρωτούν γιατί οι Αυστραλοί νιώθουν τόση έντονη συγκίνηση για αυτήν την ημέρα — μια ημέρα που, στην πραγματικότητα, υπήρξε καταστροφή από την πρώτη κιόλας στιγμή.
Η απόβαση έγινε στις 4:00 τα ξημερώματα και μέσα σε μόλις 24 ώρες περισσότεροι από 2.000 Αυστραλοί είχαν χάσει τη ζωή τους.
Στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, όλοι οι στρατιώτες ήταν εθελοντές και κατατάχθηκαν με ενθουσιασμό για να υπηρετήσουν την πατρίδα τους. Η επίσημη ηλικία για να καταταγεί κανείς στον Αυστραλιανό Στρατό τότε ήταν τα 18, όμως γνωρίζουμε πως πολλοί νέοι Αυστραλοί είπαν ψέματα για την ηλικία τους και κατατάχθηκαν στα 16 ή και 17 τους χρόνια.
Ο πόλεμος δεν υπήρχε καν στο μυαλό τους – τον έβλεπαν ως μια ευκαιρία για περιπέτεια και ταξίδι στο εξωτερικό, μακριά από το σπίτι τους. Ο νεότερος Αυστραλός στρατιώτης που κατατάχθηκε και πέθανε στην Καλλίπολη ήταν ο James Martin από τη Βικτώρια, ηλικίας μόλις 14 ετών. Αποβιβάστηκε στην Καλλίπολη σε ηλικία 14 ετών και 3 μηνών και πέθανε από ασθένεια μετά από έξι μήνες. Παραμένει μέχρι σήμερα ο νεότερος Αυστραλός στρατιώτης που κατατάχθηκε και έχασε τη ζωή του σε πόλεμο.
Στην Καλλίπολη σημειώθηκαν μεγάλες μάχες με τη συμμετοχή Αυστραλών, όπως η μάχη στο Nek και η μάχη στο Lone Pine τον Αύγουστο του 1915. Στη μάχη αυτή καταγράφηκαν πάνω από 2.000 αυστραλιανές απώλειες — νεκροί και τραυματίες — ενώ σχεδόν 7.000 Οθωμανοί στρατιώτες σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν. Επτά Αυστραλοί τιμήθηκαν με τον Σταυρό της Βικτωρίας για τη γενναιότητά τους στη μάχη του Lone Pine — ο μεγαλύτερος αριθμός που έχει απονεμηθεί ποτέ για μία μόνο πολεμική ενέργεια στην ιστορία της Αυστραλίας.
Μέχρι τον Δεκέμβριο του 1915, όλοι οι Αυστραλοί στρατιώτες είχαν αποχωρήσει από την Καλλίπολη, αφήνοντας πίσω περισσότερους από 26.000 νεκρούς και τραυματίες.
Περίπου 400.000 Αυστραλοί υπηρέτησαν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, από τους οποίους 60.000 σκοτώθηκαν. Από τη Βικτώρια υπηρέτησαν 89.000 άνδρες και 19.000 από αυτούς έχασαν τη ζωή τους.
Εξίσου σημαντικό είναι να αναγνωρίσουμε τη θυσία των δέκα Ελληνοαυστραλών που, υπηρετώντας στις Αυστραλιανές Δυνάμεις, σκοτώθηκαν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο:
Chifithis, Alexander, 23 ετών
Elias, Charles, 31 ετών
Florias, John, 29 ετών
Halkas, Arthur, 29 ετών
Kellas, George, 20 ετών
Macryannis, Basil, 23 ετών
Manousos, Leonidas, 22 ετών
Paxinos, Leonidas, 39 ετών
Rados, Peter, 23 ετών
Zoulanos, Reuben, 26 ετών
Ο Peter Rados ήταν ο μόνος που σκοτώθηκε στην Καλλίπολη.
«Δεν θα τους ξεχάσουμε ποτέ».
