Στον κατάμεστο ημιώροφο του Ελληνικού Κέντρου, το βράδυ της Πέμπτης, ο νομικός και συγγραφέας Κωνστνατίνος Καλυμνιός έδωσε διάλεξη για μία από τις λιγότερο συζητημένες πτυχές της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας: τις Στρατιωτικές Δίκες της Κωνσταντινούπολης του 1919. Η ομιλία του, με θέμα «Ημέρα Κρίσεως: Ο Λογαριασμός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με τον Εαυτό της», προσέφερε μια σπάνια και εις βάθος ματιά στη σειρά δικαστικών διαδικασιών που επιχείρησαν να θεωρήσουν τους Οθωμανούς ηγέτες υπόλογους για εγκλήματα πολέμου -συμπεριλαμβανομένης της Γενοκτονίας των Ελλήνων και Αρμενίων.
Ο Κ Καλυμνιός εξήγησε ότι τα δικαστήρια του 1919, που συγκλήθηκαν από τη βραχύβια μεταπολεμική οθωμανική κυβέρνηση υπό συμμαχική κατοχή, είχαν ως στόχο να διερευνήσουν και να διώξουν μέλη της Επιτροπής Ένωσης και Προόδου (το Κίνημα των Νεότουρκων), που κυβερνούσε την Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά τη διάρκεια του πολέμου. Βασικοί ηγέτες όπως ο Ταλαάτ Πασάς και ο Ενβέρ Πασάς κατηγορήθηκαν για τον ρόλο τους στην ενορχήστρωση των μαζικών απελάσεων και δολοφονιών Αρμενίων και Ελλήνων – πράξεις που πλέον αναγνωρίζονται ευρέως από τους ιστορικούς ως γενοκτονία.
Στη συνέχεια, ο Κωνσταντίνος Καλυμνιός ανίχνευσε την πορεία των δικών, σημειώνοντας ότι, ενώ ορισμένοι χαμηλόβαθμοι αξιωματούχοι καταδικάστηκαν και μάλιστα εκτελέστηκαν, οι περισσότεροι υψηλόβαθμοι ηγέτες διέφυγαν της δικαιοσύνης εγκαταλείποντας τη χώρα. Πολλοί δικάστηκαν ερήμην. Οι δίκες τελικά κατέρρευσαν με την άνοδο του τουρκικού εθνικιστικού κινήματος με επικεφαλής τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, και τα αρχεία τους αποσιωπήθηκαν ή ξεχάστηκαν για δεκαετίες.
«Αυτές οι διαδικασίες έχουν σημασία επειδή δείχνουν ότι το οθωμανικό Κράτος -τουλάχιστον για μια σύντομη στιγμή- αναγνώρισε τα αδικήματα αυτά», υποστήριξε ο Κ Καλυμνιός. «Αν και η δικαιοσύνη δεν αποδόθηκε πλήρως, οι δίκες κατέγραψαν εγκλήματα που διαφορετικά είχαν απορριφθεί ή αγνοηθεί».
Η διάλεξη ολοκληρώθηκε με υποβολή ερωτήσεων και απαντήσεις κατά την οποία το κοινό ρώτησε για τη συνάφεια των δικών με το σύγχρονο διεθνές δίκαιο. Ο Κ. Καλυμνιός επεσήμανε ότι οι Δίκες της Κωνσταντινούπολης δημιούργησαν ένα προηγούμενο, όσο λανθασμένο κι αν ήταν, για τις μεταγενέστερες Δίκες της Νυρεμβέργης και τα σύγχρονα δικαστήρια εγκλημάτων πολέμου.
Η εκδήλωση διοργανώθηκε από κοινού από την Ποντιακή Εστία και την Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης στο πλαίσιο των Εκδηλώσεων Μνήμης της Γενοκτονίας καθώς και των εβδομαδιαίων σεμιναρίων Ελληνικής Ιστορίας και Πολιτισμιού. Οι διοργανωτές δήλωσαν ότι ελπίζουν ότι θα πυροδοτήσει μια ευρύτερη συζήτηση σχετικά με την ιστορική λογοδοσία της Τουρκίας και πέρα από αυτήν.
Στο τέλος της ομιλίας, ο πρόεδρος της Ποντιακής Εστίας κ. Κώστας Τσεπραϊλίδης, αναφέρθηκε στην μακρόχρονη προσφορά του Κωνσταντίνου Καλυμνιού στην διαφώτιση της παροικίας γύρω από το ζήτημα της Γενοκτονίας η οποία εφέτος σημειώνει 25 χρόνια και του προσέφερε ως ένδειξη ευγνωμοσύνης, αναμνηστικό δώρο.
