Σε κλίμα θριαμβολογίας έφτασε στη Χάγη ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ για να συμμετάσχει στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ.
Ύστερα από δεκαετίες κριτικής για τις χαμηλές ευρωπαϊκές αμυντικές δαπάνες, οι σύμμαχοι είναι έτοιμοι να συμφωνήσουν στην αύξησή τους στο 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2035.
Η άφιξη του Αμερικανού προέδρου γίνεται λίγες ημέρες μετά την πρώτη μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση της δεύτερης θητείας του –τους βομβαρδισμούς των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων στο Φορντό, το Νατάνζ και το Ισφαχάν– και λίγες ώρες μετά την ανακοίνωσή του για εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Ιράν.
Ο Τραμπ εμφανίστηκε με διάθεση αυτοεπιβράβευσης, την οποία ελάχιστοι ηγέτες θα επιλέξουν να αμφισβητήσουν.
Οι ανησυχίες που είχαν διατυπωθεί νωρίτερα μέσα στη χρονιά –ότι ο Τραμπ ενδέχεται να «διαλύσει» το ΝΑΤΟ, να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα από την Ευρώπη, να εγκαταλείψει την Ουκρανία ή να επιδιώξει στενή σχέση με τη Μόσχα– έχουν παραμεριστεί, αλλά δεν έχουν διαλυθεί.
ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ: ΣΤΑΘΕΡΟΣ ΣΥΜΜΑΧΟΣ Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΝΑΤΟ
Tη σταθερότητα και την αξιοπιστία της Ελλάδος ως συμμαχικής χώρας στο ΝΑΤΟ αναμένεται, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, να υπογραμμίσει ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την παρέμβαση του στις εργασίες της Συνόδου Κορυφής της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας στη Χάγη της Ολλανδίας.
Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας θα υπενθυμίσει ότι η χώρα μας τηρούσε τη δέσμευση περί αμυντικών δαπανών του ΝΑΤΟ (2% του ΑΕΠ) ακόμη και στα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης, συνεισφέροντας σημαντικά στις δυνατότητες της Συμμαχίας σε μια κρίσιμη περιοχή για την περιφερειακή και διεθνή ασφάλεια.
Επιπλέον, ο κ. Μητσοτάκης αναμένεται να αναφερθεί στις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, στις απειλές για την περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια, αλλά και στον ρόλο που καλείται να παίξει η Συμμαχία εν μέσω ενός όλο και πιο αβέβαιου διεθνούς περιβάλλοντος.
Όπως θα τονίσει ο πρωθυπουργός, «η Ελλάδα ξοδεύει περί το 3% του ΑΕΠ της στην άμυνα, καθώς αντιμετωπίζει πολλαπλές προκλήσεις ασφαλείας.
Η χώρα μας, βρίσκεται στον σκληρό πυρήνα των χωρών της Συμμαχίας που έχουν υπερβεί τη σημερινή δέσμευση του 2% και βρίσκεται στην 5η θέση κατάταξης χωρών του ΝΑΤΟ ως προς το ποσοστό αμυντικών δαπανών επί του ΑΕΠ».
Ακόμη ο κ. Μητσοτάκης θα κάνει μνεία και στο 12ετές εξοπλιστικό πρόγραμμα της χώρας ύψους 25 δισ. ευρώ.
Κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν ότι βασικό ζητούμενο της Συνόδου είναι η επικαιροποίηση της Δέσμευσης περί Αμυντικών Δαπανών (DIP- Defense Investment Pledge) στο 5% του ΑΕΠ μέχρι το 2035 και όπως εξηγούν ο συγκεκριμένος στόχος αποτελείται από δύο πυλώνες: το 3,5% που αφορά αμιγώς στρατιωτικές δαπάνες και το 1,5% που αφορά ευρύτερα επενδύσεις που σχετίζονται με την ασφάλεια και την άμυνα, όπως οι υποδομές, η βιομηχανία και η ανθεκτικότητα.
ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΗΣ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑΣ, Ο RICHARD MARLES
«Σε μια εποχή που γίνεται όλο και πιο περίπλοκη και γεμάτη προκλήσεις, η σημασία του ΝΑΤΟ για την υπεράσπιση και την τήρηση των παγκόσμιων κανόνων δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερη» ανέφερε ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Αυστραλίας και υπουργός Άμυνας, Richard Marles, σε ανάρτηση του στο «Χ» σχετικά με την παρουσία του στη Σύνοδο Κορυφής στη Χάγη.
«Είναι τιμή μου να συμμετέχω … μαζί με πολλούς φίλους και εταίρους μας».
Σύμφωνα με το AAP ο κ. Marles, αναμενόταν να αντιμετωπίσει νέες πιέσεις από τις ΗΠΑ, οι οποίες θέλουν οι σύμμαχοί τους να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες.
Η Αυστραλία έως και χθες τουλάχιστον δεν είχε «κλείσει» συνάντηση με τον Αμερικανό πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ.
Η προγραμματισμένη πρόσφατη πρώτη πρόσωπο με πρόσωπο συνομιλία Albanese-Τραμπ, στο περιθώριο Συνόδου Κορυφής της G7, ακυρώθηκε αφού ο πρόεδρος των ΗΠΑ αναχώρησε μια ημέρα νωρίτερα από τον Καναδά στον απόηχο της κλιμάκωσης της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή.
Ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας ακύρωσε τη συμμετοχή του στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ αφού έγινε γνωστό ότι δε θα συμμετάσχουν και άλλοι ηγέτες της περιοχής Ινδο-Ειρηνικού.
Σύμφωνα με την The Australian ο κ. Albanese ενδέχεται να συναντήσει τον πρόεδρο της Κίνας, Xi Jinping -για τέταρτη φορά από την πρώτη εκλογή του και έπειτα- πριν μια συνάντηση με τον κ. Τραμπ.
ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΗΓΕΤΕΣ
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει προσκληθεί στο δείπνο που παρέθεσε ο βασιλιάς της Ολλανδίας Βίλεμ-Αλεξάντερ, αλλά όχι στη συνεδρία εργασίας με τους ηγέτες του ΝΑΤΟ. Η κίνηση αντικατοπτρίζει την αποδυνάμωση της αμερικανικής στήριξης προς το Κίεβο, καθώς η παροχή στρατιωτικής βοήθειας έχει «παγώσει» υπό την ηγεσία Τραμπ.
Ο πρώην εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ και αναπληρωτής γενικός γραμματέας Τζέιμι Σι δήλωσε ότι η σύνοδος «θα είναι απογοητευτική για την Ουκρανία», ιδιαίτερα επειδή «οι περισσότεροι σύμμαχοι θα επιθυμούσαν πιο σαφή γλώσσα υπέρ της υποστήριξης της Ουκρανίας, της ένταξής της στο ΝΑΤΟ και μιας ξεκάθαρης στρατηγικής κυρώσεων κατά της Ρωσίας».
Στην πράξη, προσέθεσε, η στήριξη προς την Ουκρανία ενδέχεται να στραφεί προς άλλα ευρωπαϊκά σχήματα, όπως η Ε.Ε. και η Ομάδα Επαφής για στρατιωτική βοήθεια, η οποία συντονίζεται πλέον από τη Βρετανία και τη Γερμανία.
Ωστόσο, η Ευρώπη δεν μπορεί να καλύψει το κενό που αφήνει η απουσία αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας, αφήνοντας την Ουκρανία εκτεθειμένη σε έναν παρατεταμένο πόλεμο που η Μόσχα δείχνει αποφασισμένη να συνεχίσει.
Παρότι οι τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή εξακολουθούν να μονοπωλούν το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης, ο ρόλος του ΝΑΤΟ στην περιοχή παραμένει περιορισμένος, τουλάχιστον μέχρι στιγμής.
Η Ευρώπη είναι σε μεγάλο βαθμό απούσα από τις εξελίξεις, αν και αυτό μπορεί να αλλάξει, εάν το Ιράν προβεί σε κάποια δραστική αλλαγή στρατηγικής.
ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΚΟΛΑΚΕΙΑΣ ΤΟΥ ΡΟΥΤΕ
«Συγχαρητήρια και σας ευχαριστούμε για την αποφασιστική σας δράση στο Ιράν. Είναι πραγματικά εκπληκτικό και κάτι που κανείς άλλος δεν είχε τολμήσει να κάνει. Μας κάνει όλους πιο ασφαλείς», ήταν το μήνυμα που έστειλε στον Ντόναλντ Τραμπ ο Μαρκ Ρούτε αναφερόμενος στους αμερικανικούς βομβαρδισμούς σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.
«Θα επιτύχετε κάτι που ΚΑΝΕΝΑΣ Αμερικανός πρόεδρος δεν είχε καταφέρει να κάνει επί δεκαετίες», δήλωσε ο Ρούτε, γράφοντας με κεφαλαία γράμματα, υιοθετώντας αυτή την προτίμηση του Ντόναλντ Τραμπ που αρέσκεται να γράφει με κεφαλαία τα δικά του μηνύματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Η Ευρώπη θα πληρώσει ΤΕΡΑΣΤΙΟ τίμημα» για να χρηματοδοτήσει την άμυνά της «όπως έπρεπε να κάνει» και «αυτό θα είναι δική σας νίκη», γράφει ακόμη ο Μαρκ Ρούτε, καθώς ο Τραμπ επικρίνει συχνά τους Ευρωπαίους «κακοπληρωτές».
Σημειώνεται πως ο Ρούτε έχει προτείνει ένα συνολικό πακέτο δαπανών 5% του ΑΕΠ, εκ των οποίων το 3,5% αφορά άμεσα στρατιωτικές ανάγκες και το υπόλοιπο 1,5% καλύπτει συναφείς τομείς –πληροφορίες, κυβερνοάμυνα, υποδομές– που μπορούν να καλυφθούν ευκολότερα από τις κυβερνήσεις.
Αν και είχε προτείνει ως καταληκτική χρονιά το 2032, τελικά επήλθε συμβιβασμός για το 2035.
«ΑΓΚΑΘΙ» Η ΙΣΠΑΝΙΑ
Ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ επιμένει ότι δεν ήταν δύσκολο να πειστούν οι ηγέτες, καθώς όλοι αναγνωρίζουν την αυξανόμενη απειλή από τη Ρωσία.
Όπως δήλωσε σε συνέντευξή του στον Guardian, η Ρωσία θα μπορούσε να εξαπολύσει «επιτυχημένη επίθεση κατά του ΝΑΤΟ» μεταξύ των ετών 2028 και 2030. «Σήμερα γνωρίζουν ότι κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό. Θέλω να διασφαλίσω ότι αυτό θα ισχύει και σε τρία ή και πέντε χρόνια από τώρα», τόνισε.
Η Ισπανία από την πλευρά της έχει διαμηνύσει ότι δεν θα μπορέσει να φτάσει το 3,5%, αν και δεν θα σταθεί εμπόδιο στην υιοθέτησή του.
Ειδικότερα, η Μαδρίτη δήλωσε ότι η αύξηση των δαπανών κατά 2,1% του ΑΕΠ θα ήταν αρκετή για τις υποχρεώσεις της έναντι της Συμμαχίας. Ο Ρούτε αντέδρασε τονίζοντας πως «δεν υπάρχουν εξαιρέσεις ή opt-outs» και ότι με τον χρόνο θα φανεί αν η Ισπανία θα ευθυγραμμιστεί.
Για ορισμένες χώρες, όπως η Πολωνία, ο νέος στόχος δεν αλλάζει πολλά, καθώς ήδη δαπανούν περισσότερο από 3,5% του ΑΕΠ λόγω της εγγύτητας με τη Ρωσία. Ωστόσο, για τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες – συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας, της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου– πρόκειται για σημαντική επιβάρυνση.
Η Βρετανία είχε δεσμευθεί προηγουμένως να αυξήσει τις δαπάνες στο 2,5% μέχρι το 2027. Σύμφωνα με διαρροές, ήταν από τις τελευταίες χώρες που δίσταζαν να υπογράψουν τον στόχο του 3,5%. Η συμφωνία ήρθε μόλις πριν δέκα ημέρες. Το επιπλέον 1% μεταφράζεται σε περίπου 30 δισ. λίρες χρηματοδότησης για την άμυνα, ποσό που οι ηγέτες αποδέχθηκαν εξαιτίας του μεγέθους της απειλής.
Όπως το έθεσε ο Ρούτε: «Ο κόσμος κατάλαβε ότι, αν θέλει να συνεχίσει να μιλάει Αγγλικά και όχι Ρωσικά στο Λονδίνο, πρέπει να αμυνθεί. Και για να αμυνθεί απέναντι στη Ρωσία –η οποία πλέον παράγει τέσσερις φορές περισσότερα πυρομαχικά από ολόκληρο το ΝΑΤΟ– πρέπει να επενδύσει σοβαρά στην άμυνα».
ΥΨΗΛΕΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ, ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΑ ΠΕΡΙΘΩΡΙΑ
Ο πρόεδρος της Τσεχίας, Πέτρ Πάβελ δήλωσε εύστοχα την προηγούμενη εβδομάδα: «Οι προσδοκίες για τη Σύνοδο είναι υψηλές, ιδίως ως προς τους νέους στόχους δαπανών, αλλά τα περιθώρια είναι περιορισμένα λόγω της στάσης της αμερικανικής διοίκησης».
Όπως ανέφερε, «κατανοώ ότι ο γενικός γραμματέας επιθυμεί να περιορίσει σκόπιμα την ατζέντα στο απολύτως αναγκαία προκειμένου να αποφύγει διαφωνίες και ρήγματα».
ΝΑΤΟ: ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΓΙΑ 5% ΤΟΥ ΑΕΠ ΣΤΗΝ ΑΜΥΝΑ
Οι βασικές αρχές που οφείλει να αναδείξει η Σύνοδος, σύμφωνα με τον Πάβελ, είναι η δέσμευση για συλλογική άμυνα και η στήριξη της Ουκρανίας.
Παρ’ όλα αυτά, αναγνώρισε ότι το κοινό ανακοινωθέν πιθανόν να μην περιλαμβάνει ισχυρή γλώσσα υπέρ του Κιέβου, τη στιγμή που η Ουκρανία αντιμετωπίζει ρωσική θερινή επίθεση και μείωση της αμερικανικής στήριξης.
Η έλλειψη ουσιαστικών κινήσεων υπέρ της Ουκρανίας καταδεικνύει πόσο έχει αλλάξει το ΝΑΤΟ στην εποχή Τραμπ.
Όπως παρατηρεί ο πρώην Αμερικανός πρέσβης στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), Μάικλ Κάρπεντερ:
«Θα φύγει ο Ζελένσκι από τη σύνοδο με την αίσθηση ότι η Συμμαχία τον στηρίζει πραγματικά; Ή θα νιώσει πως το ΝΑΤΟ πέρασε την κρίσιμη στιγμή πατώντας στις μύτες των ποδιών, χωρίς να του προσφέρει ουσιαστική και ηχηρή υποστήριξη;».
ΟΥΡΣΟΥΛΑ ΦΟΝ ΝΤΕΡ ΛΑΪΕΝ: Η ΕΥΡΩΠΗ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΕΧΕΙ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΞΥΠΝΗΣΕΙ
«Η Ευρώπη της άμυνας έχει επιτέλους ξυπνήσει», τόνισε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, μιλώντας από τη Χάγη, στην εναρκτήρια συνεδρίαση της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ για το Φόρουμ της Αμυντικής Βιομηχανίας.
Η φον ντερ Λάιεν χαρακτήρισε «ιστορικό» το στόχο των αμυντικών δαπανών στο 5% που αναμένεται να θέσει η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ για τους συμμάχους, υπογραμμίζοντας τη σημασία που έχει ο τρόπος που θα δαπανηθούν οι επενδύσεις.
«Η αρχιτεκτονική ασφάλειας στην οποία βασιζόμασταν για δεκαετίες δεν μπορεί πλέον να θεωρείται δεδομένη», πρόσθεσε και χαιρέτισε τη νέα δράση που έχει αναλάβει η Ευρώπη τους τελευταίους μήνες.
Αναφέρθηκε στο Σχέδιο επανεξοπλισμού της Ευρώπης ως το 2030 – το ReArm Europe, που θα κινητοποιήσει 650 δισεκατομμύρια ευρώ σε αμυντικές επενδύσεις τα επόμενα τέσσερα χρόνια και στο χρηματοοικονομικό μέσο «SAFE», με 150 δισεκατομμύρια ευρώ σε δάνεια για τις κοινές αμυντικές προμήθειες.
Αναφέρθηκε επίσης, στο πρόγραμμα μείωσης της γραφειοκρατίας για τις αμυντικές επενδύσεις που πρότεινε η Επιτροπή, αλλά και στις «οχτώ» Συμφωνίες Εταιρικής Σχέσης Άμυνας και Ασφάλειας με χώρες σε όλο τον Κόσμο – η τελευταία από αυτές με τον Καναδά.
Η Πρόεδρος της Επιτροπής τόνισε ότι προκειμένου η αμυντική βιομηχανία να καταφέρει να παραδώσει αποτελέσματα «με ταχύτητα και κλίμακα», θα πρέπει να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες.
Ως παράδειγμα ανέφερε τα δάνεια του SAFE, που δίνουν κίνητρα για κοινές προμήθειες και μακροπρόθεσμες συμβάσεις.
Αυτό θα δώσει στην αμυντική βιομηχανία την «προβλεψιμότητα» που χρειάζεται για να αυξήσει την παραγωγή, εξήγησε η φον ντερ Λάιεν.
Σημείωσε, επίσης, ότι «το SAFE δεν είναι ανοιχτό μόνο στα κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά και σε μελλοντικά κράτη-μέλη όπως η Ουκρανία, και είναι ανοιχτό στους εταίρους μας στον τομέα της ‘Αμυνας και της Ασφάλειας όπως το Ηνωμένο Βασίλειο ή η Ιαπωνία, όπως η Νορβηγία ή η Νότια Κορέα».
Πρόσθεσε δε ότι η Ε.Ε. διευκρινίζει τους κανόνες για τις διασυνοριακές μεταφορές αμυντικών προϊόντων και τις πολυεθνικές βιομηχανικές συνεργασίες.
«Αυτός είναι ο τρόπος για να επιταχύνουμε και να αναβαθμίσουμε, όχι μεμονωμένα, αλλά μαζί με τους πιο τους έμπιστους φίλους μας».
Καταλήγοντας, η Πρόεδρος της Επιτροπής προειδοποίησε ότι τα επόμενα πέντε χρόνια η Ρωσία θα είναι σε θέση να δοκιμάσει την ευρωπαϊκή αμυντική ικανότητα, γι’αυτό τόνισε ότι μέχρι το 2030 η Ευρώπη θα πρέπει να έχει όλα όσα χρειάζεται για μια «αξιόπιστη αποτροπή».
ΒΡΕΤΑΝΙΑ: ΝΕΑ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΗΑ ΜΕΣΑ «ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΑΠΟΤΡΟΠΗΣ» ΣΤΟ NATO
Η Βρετανία θα αποκτήσει εκ νέου αεροπορικά μέσα πυρηνικής αποτροπής στο πλαίσιο του Οργανισμού του Συμφώνου του Βόρειου Ατλαντικού, πέρα από υποβρύχια ικανά να φέρουν πυραύλους με πυρηνική γόμωση τα οποία διαθέτει σήμερα, αγοράζοντας 12 αεροσκάφη F-35 ικανά να φέρουν πυρηνικά όπλα, ανακοίνωσε η Ντάουνινγκ Στριτ.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ αναμένεται να ανακοινώσει σήμερα, κατά τη διάρκεια της συνόδου του NATO, την αγορά αυτή, την οποία το γραφείο του χαρακτηρίζει «τη μεγαλύτερη ενίσχυση της πυρηνικής αποτροπής του Ηνωμένου Βασιλείου εδώ και μια γενιά», που θα επιτρέψει να μεγεθυνθεί η συμμετοχή της στην αποτρεπτική αποστολή της συμμαχίας.
