Ο γνωστός στην παροικία για τη σχέση του με τη ρεμπέτικη σκηνή της Αυστραλίας, Con Kalamaras, ανοίγει ένα «μουσικό παράθυρο» σε λιγότερο δημοφιλείς και γνωστούς ήχους ανά τον Κόσμο μέσα από τη ραδιοφωνική του εκπομπή «Off the Map», η οποία λειτουργεί ως πλατφόρμα εξερεύνησης και ανάδειξης μουσικών παραδόσεων που συχνά μένουν στο περιθώριο.
Η εκπομπή, που μεταδίδεται από τον κοινοτικό ραδιοφωνικό σταθμό 3MDR, παρουσιάζει σπάνιες και ιδιαίτερες μουσικές ηχογραφήσεις, δίνοντας έμφαση σε παραδοσιακούς και λαϊκούς ήχους.
Όπως δήλωσε στον «Νέο Κόσμο» ο ομογενής μουσικός και διοργανωτής εκδηλώσεων, η ιδέα για την εκπομπή «γεννήθηκε» όταν διαπίστωσε τον άμεσο σύνδεσμο ανάμεσα στις συγκεκριμένες μουσικές επιλογές και την εμπειρία της μετανάστευσης.
«Αυτές οι κοινότητες, κυρίως σε πόλεις όπως η Νέα Υόρκη και η Βοστώνη, ηχογραφούσαν τραγούδια στη μητρική τους γλώσσα σε δίσκους 78 στροφών, αποτυπώνοντας τα πάντα, από χαρούμενους χορούς μέχρι θλιμμένους θρήνους για τη νοσταλγία της πατρίδας ή την αμφισβήτηση σε σχέση με την αρχική τους απόφαση να μεταναστεύσουν», είπε ο Con Kalamaras.
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι η εν λόγω «ραδιοφωνική εκπομπή δεν αντανακλά απλώς τη νοσταλγία, αλλά δείχνει το πώς η μουσική βοήθησε στη διατήρηση του πολιτισμού και της ταυτότητας απέναντι σε μεγάλες ‘αναταράξεις’».
Ανέφερε ότι οι συγκεκριμένες ηχογραφήσεις δημιουργήθηκαν από τους ίδιους τους μετανάστες για τις κοινότητές τους, συνδυάζοντας διαφορετικές γλώσσες, μουσικά στυλ αντλώντας παράλληλα έμπνευση από ένα εύρος συναισθημάτων.
«Αντί να περιορίζονται σε αυστηρά εθνικά ή εθνοτικά πλαίσια, οι ηχογραφήσεις αυτές αντικατοπτρίζουν την πολυπολιτισμική πραγματικότητα της διασποράς της Αυστραλίας, ή της Αμερικής για παράδειγμα».
Ο Kalamaras έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην προώθηση και τη διάδοση της ρεμπέτικης μουσικής στην Αυστραλία, μέσα από τη θέση του ως συνδιευθυντή του Φεστιβάλ Greek Fringe.
Παρ’ ότι η ραδιοφωνική του εκπομπή «Off the Map» δεν εστιάζει αποκλειστικά στη ρεμπέτικη μουσική, τα μουσικά είδη που παρουσιάζει συνδέονται στενά με αυτό το είδος, καθώς πηγάζουν από την εμπειρία της μετανάστευσης, του εκτοπισμού και της διατήρησης της κουλτούρας σε μια νέα πατρίδα.
Στους «παλαιούς» Έλληνες μετανάστες, αυτό το είδος μουσικής -εύλογα- «ξυπνά» αναμνήσεις.
Γιατί, όμως, εξακολουθεί να συγκινεί και τις νεότερες γενιές;
Σύμφωνα με τον Kalamaras, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το Ρεμπέτικο και η λαϊκή μουσική προσφέρουν μια αυθεντικότητα σε έναν κόσμο που συχνά φαίνεται υπερβολικά επιμελημένος, ψηφιακός και αποσυνδεδεμένος από ουσιαστική ανθρώπινη επαφή και βαθύτερες συναισθηματικές εμπειρίες.
«Αυτά τα είδη μιλούν με ειλικρίνεια παρά τις αλλαγές των γενεών και εξακολουθούν να είναι βαθιά επίκαιρα».
Όπως εξήγησε, για πολλούς νέους —ιδιαίτερα εκείνους των οποίων οι οικογένειες έχουν μεταναστεύσει ή ανήκουν σε διασπορά— αυτό το είδος μουσικής βοηθά στην έκφραση πολύπλοκων συναισθημάτων, όπως η αίσθηση του να βρίσκονται «εν μέσω» δύο πολιτισμών, η λαχτάρα για σύνδεση με τις ρίζες τους, καθώς και η πρόκληση να κατανοήσουν και να ορίσουν την προσωπική τους ταυτότητα σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο.
«Είτε πρόκειται να ακούσετε τις ιστορίες των παππούδων σας μέσα από ένα νέο πρίσμα, είτε να ανακαλύψετε πώς οι δικοί σας αγώνες αντανακλούν εκείνους των ανθρώπων πριν από εκατό χρόνια».
«Για όσους δεν έχουν επαφή με τέτοιου είδους παραδόσεις, προσφέρει μία πύλη εισόδου σε πολιτισμούς και ιστορίες που συχνά παραβλέπονται — είναι οικείο, σκληρό και βαθιά ανθρώπινο».
«Σε μια εποχή γρήγορης κατανάλωσης περιεχομένου, αυτή η μουσική διατηρεί την παρουσία της — και αυτή ακριβώς είναι η δύναμή της».
Ο Kalamaras δεν παραλείπει να μαθαίνει συνεχώς μαζί με το κοινό του, καθώς η επιμέλεια της εκπομπής «Off the Map» έχει εμβαθύνει τη σχέση του με τη μουσική, τον πολιτισμό και την ιστορία.
Πλέον, ακούει με μεγαλύτερη πρόθεση και περιέργεια, αναζητώντας τις ιστορίες που κρύβονται πίσω από κάθε τραγούδι.
Συχνά καλείται να εντοπίσει πώς μια μελωδία ταξίδεψε πέρα από σύνορα ή πώς ένας στίχος άλλαζε νόημα ανάλογα με τον ερμηνευτή και την εποχή.
«Το να ακούω πώς τα παραδοσιακά τραγούδια μπορούν να αναδείξουν σύγχρονα ζητήματα ή πώς οι νέοι μουσικοί επανερμηνεύουν το λαϊκό και το ρεμπέτικο με φρέσκους τρόπους, μου υπενθυμίζει ότι αυτές οι παραδόσεις δεν είναι απλώς κειμήλια — είναι ζωντανά εργαλεία έκφρασης, σύνδεσης και αντίστασης».
Ο ομογενής λάτρης της μουσικής φιλοδοξεί να φέρει το κοινό σε επαφή με σπάνιες μουσικές ηχογραφήσεις, όχι μόνο από την Ελλάδα, αλλά και από όλη τη Διασπορά, προχωρώντας πέρα από τις «επιτυχίες» σε τόπους όπου ζουν μερικές από τις πιο «στοιχειωμένες και δυνατές» μουσικές.
«Είμαστε τόσο συνηθισμένοι να ακούμε τα μεγάλα ονόματα και τους mainstream ήχους από την Ελλάδα —που, φυσικά, έχουν τη δική τους σημασία— όμως υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος μουσικής που δημιουργήθηκε εκτός συνόρων, σε μέρη όπως η Αμερική, η Αίγυπτος, η Αυστραλία και αλλού, από μετανάστες που προσπαθούν να διατηρήσουν ζωντανή την κληρονομιά της πατρίδας», εξήγησε.
«Μέσα από αυτές τις μελωδίες ακούς τον πόνο της φυγής από το σπίτι, τον ενθουσιασμό για τους νέους τόπους, τον αγώνα προσαρμογής και την προσπάθεια διατήρησης της ταυτότητας μέσω της μουσικής».
«Συχνά αναμειγνύουν μουσικά στυλ με τρόπους που είναι πραγματικά απροσδόκητοι — οθωμανικά μακάμ συνδυάζονται με blues φράσεις ή ελληνικοί στίχοι με αραβικούς ρυθμούς».
«Αυτή η μορφή υβριδικότητας αφηγείται μια βαθύτερη ιστορία απ’ ό,τι θα μπορούσαν ποτέ να μεταφέρουν οι επίσημες αφηγήσεις».
Το «Off the Map» μεταδίδεται στον 3MDR, 97.1FM, κάθε Δευτέρα βράδυ, 21:00-22:00. Η εκπομπή είναι επίσης διαθέσιμη προς το κοινό σε μορφή podcast και μπορείτε να την ακούσετε μέσω της ιστοσελίδας του 3MDR.
