Η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν δεσμεύθηκαν να «σταματήσουν οριστικά», σύμφωνα με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, την εδαφική τους διένεξη, η οποία έφερε αντιμέτωπες τη μια χώρα με την άλλη για δεκαετίες.
Πλάι στον κ. Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ο Αζέρος πρόεδρος Ιλχάμ Αλίεφ και ο Αρμένιος πρωθυπουργός Νικόλ Πασινιάν δήλωσαν ότι η μεσολάβηση του προέδρου των ΗΠΑ, που αρέσκεται στις τιμές και στις διακρίσεις, θα πρέπει να του εξασφαλίσει το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.
Οι δύο πρώην σοβιετικές δημοκρατίες «δεσμεύονται να σταματήσουν οριστικά κάθε σύγκρουση, να ανοίξουν τις εμπορικές και διπλωματικές τους σχέσεις και να σεβαστούν την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα» η μία της άλλης, δήλωσε ο κ. Τραμπ.
Ωστόσο, το κατά πόσο αυτή η συμφωνία είναι νομικά δεσμευτική ή όχι δεν είναι σαφές.
«Θα έχετε μια πάρα πολύ καλή σχέση», είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ στους δύο προσκεκλημένους του, προσθέτοντας: «Εάν δεν συμβαίνει αυτό, καλέστε με και θα το κανονίσω».
«Χαιρετίζουμε την πρόοδο που σημειώθηκε σε ό,τι αφορά την εγκαθίδρυση διαρκούς ειρήνης μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας», χαιρέτισε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών.
Η Γαλλία, όπου ζουν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι αρμενικής καταγωγής, έκανε λόγο από την πλευρά της για «καθοριστική πρόοδο», έπειτα από διαπραγμάτευση «με στόχο την εξομάλυνση των σχέσεων» μεταξύ του Γερεβάν και του Μπακού.
Μιλώντας για μια «ιστορική» ημέρα, ο Αλίεφ πρότεινε να αποστείλει, από κοινού με τον Πασινιάν, μια επιστολή που να στηρίζει την υποψηφιότητα του Τραμπ για το Νόμπελ Ειρήνης.
«Ποιος (το) αξίζει αν όχι ο πρόεδρος Τραμπ;», διερωτήθηκε ο ισχυρός άνδρας του Μπακού.
Ευχαρίστησε τον Τραμπ για την απόφασή του, που ανακοινώθηκε επίσης, να άρει τους περιορισμούς που είχαν επιβληθεί εδώ και χρόνια στη στρατιωτική συνεργασία της χώρας του με τις ΗΠΑ.
Ο Αρμένιος ηγέτης επίσης εξέφρασε τη στήριξή του για ένα Νόμπελ Ειρήνης για τον Τραμπ: «Θα υπερασπιστούμε» αυτή την υποψηφιότητα, είπε.
Οι υποψηφιότητες για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης 2025 έχουν κλείσει από τις 31 Ιανουαρίου και δε γνωστοποιούνται.
Το Ισραήλ, το Πακιστάν και η Καμπότζη ανακοίνωσαν πρόσφατα ότι προτείνουν τον Τραμπ, ο οποίος πιστεύει ότι αξίζει ιδιαιτέρως αυτή τη διάκριση για τις διάφορες μεσολαβητικές του προσπάθειες.
Ο Αλίεφ και ο Πασινιάν έδωσαν τα χέρια υπό το βλέμμα του Τραμπ και στη συνέχεια υπέγραψαν, όπως και εκείνος, «κοινή δήλωση».
«Θεμελιώνουμε σήμερα την ειρήνη στον Καύκασο», σχολίασε ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν. Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας μίλησε για βήμα που «θα ανοίξει τον δρόμο για να δοθεί τέλος σε δεκαετίες σύγκρουσης».
Η συμφωνία που συνήφθη προβλέπει τη δημιουργία διαδρόμου που θα περνά από την Αρμενία και θα συνδέει το Αζερμπαϊτζάν με τον θύλακά του, το Ναχιτσεβάν, στα δυτικά.
Ο διάδρομος αυτός, ένα επί μακρόν αίτημα του Μπακού, θα ονομαστεί «Οδός Τραμπ για τη διεθνή ειρήνη και ευημερία» ή TRIPP (Trump Route for International Peace and Prosperity).
Οι ΗΠΑ θα έχουν εκεί αναπτυξιακά δικαιώματα, κάτι που θα τους επιτρέψει να προωθούν τα συμφέροντά τους σε μια ιδιαιτέρως στρατηγική περιοχή, πλούσια σε υδρογονάνθρακες.
Υψηλόβαθμος Αμερικανός αξιωματούχος διαβεβαίωσε ότι η Αρμενία δε θα βγει ζημιωμένη από τις διαπραγματεύσεις, διότι θα εξασφαλίσει στενή σύμπραξη με τις ΗΠΑ.
Ο Αμερικανός πρόεδρος, γνωστός για το ενδιαφέρον του για αυταρχικά καθεστώτα, ρώτησε τον Αλίεφ πόσο καιρό είναι στην εξουσία.
«22 χρόνια», απάντησε ο Αζέρος πρόεδρος.
«Αυτό σημαίνει ότι είναι ισχυρός και έξυπνος», σχολίασε ο Τραμπ.
Ο Αλίεφ εξελέγη τον Φεβρουάριο του 2024 για πέμπτη θητεία, με το 90% των ψήφων, και μετά από μια εκλογική αναμέτρηση χωρίς πραγματική αντιπολίτευση, σύμφωνα με διεθνείς παρατηρητές.
Το πάντα ευαίσθητο ζήτημα του Ναγκόρνο Καραμπάχ μετά βίας αναφέρθηκε χθες στον Λευκό Οίκο. Η διαφιλονικούμενη περιοχή αναγνωρίζεται διεθνώς ως τμήμα του Αζερμπαϊτζάν αλλά ελεγχόταν επί τρεις δεκαετίες από Αρμένιους αυτονομιστές.
Το Μπακού ανακατέλαβε μερικώς τον θύλακα στον νέο πόλεμο που ξέσπασε το φθινόπωρο του 2020, κατόπιν εξ ολοκλήρου, εξαπολύοντας αιφνιδιαστική επίθεση-αστραπή τον Σεπτέμβριο του 2023.
Το Μπακού και το Γερεβάν συμφώνησαν τον Μάρτιο επί ενός κειμένου συνθήκης ειρήνης. Αλλά το Αζερμπαϊτζάν, που νίκησε, απαιτεί η Αρμενία να μεταρρυθμίσει το Σύνταγμά της για να αποκηρύξει επισήμως κάθε εδαφική απαίτηση στο Καραμπάχ.
Ο Πασινιάν δηλώνει έτοιμος να συμμορφωθεί προς αυτό, ανακοινώνοντας την πρόθεσή του να διοργανώσει δημοψήφισμα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση το 2027. Αλλά το τραύμα της απώλειας του Καραμπάχ, γνωστό με την ονομασία Αρτσάχ στα αρμενικά, συνεχίζει να διχάζει τη χώρα του.
ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ
Η Ρωσία, περιφερειακή δύναμη στον Καύκασο, χαιρέτισε επιφυλακτικά τη συνάντηση των ηγετών της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν στην Ουάσινγκτον, που κατέληξε σε ένα σχέδιο συμφωνίας για να τεθεί τέλος σε δεκαετίες εχθρότητας, και το οποίο χαρακτηρίστηκε «σημαντικό βήμα προς τα εμπρός» από το ΝΑΤΟ.
«Ελπίζουμε ότι αυτή η πρωτοβουλία θα συμβάλλει στην προώθηση του ειρηνευτικού προγράμματος», σχολίασε το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτηρίζοντας τη συνάντηση «θετική».
Ανέφερε δε ότι οι περιφερειακές χώρες θα πρέπει να αναπτύξουν βιώσιμες λύσεις με την υποστήριξη γειτονικών χωρών όπως η Ρωσία, το Ιράν και η Τουρκία.
Η Μόσχα, η οποία έχει επίσης εντείνει εδώ και χρόνια τις διπλωματικές προσπάθειες για τις σχέσεις μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, υπογράμμισε ωστόσο, την ανάγκη οι χώρες αυτές να έχουν. απευθείας διάλογο, χωρίς εξωτερική βοήθεια».
.”Η εμπλοκή μη περιφερειακών παραγόντων πρέπει να συμβάλει στην ενίσχυση του ειρηνευτικού προγράμματος και να μη δημιουργήσει επιπλέον δυσκολίες», προειδοποίησε το ρωσικό ΥΠΕΞ προσθέτοντας ότι ελπίζει να αποφευχθεί η «ατυχής εμπειρία» της επίλυσης συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή υπό την ηγεσία της Δύσης.
Στο μεταξύ, το ιρανικό ΥΠΕΞ χαιρέτισε μεν την ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, αλλά προειδοποίησε κατά «οποιασδήποτε ξένης παρέμβασης» και κάθε διατάραξης της ασφάλειας κοντά στα σύνορά της χώρας.
Επίσης, σύμβουλος του ανώτατου ηγέτη του Ιράν αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ δήλωσε ότι η χώρα του δε θα επιτρέψει τη δημιουργία ενός διαδρόμου στον Καύκασο.
«Η υλοποίηση αυτής της συνωμοσίας θα έθετε σε κίνδυνο την ασφάλεια του Νότιου Καυκάσου και το Ιράν τόνισε ότι με ή χωρίς τη Ρωσία, θα λάβει μέτρα για να εγγυηθεί την ασφάλεια του Νότιου Καυκάσου», δήλωσε ο Αλί Ακμπάρ Βελαγιατί στο πρακτορείο ειδήσεων Tasnim.
«Θεωρούμε επίσης ότι η Ρωσία είναι στρατηγικά αντίθετη σε αυτόν τον διάδρομο», πρόσθεσε.
Ο Βρετανός ΥΠΕΞ Ντέιβιντ Λάμι χαιρέτισε τα «τολμηρά βήματα» για την ειρήνη ύστερα από τη συμφωνία, που έγινε με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ, μεταξύ του Γερεβάν και του Μπακού με «στόχο την εξομάλυνση» των μεταξύ τους σχέσεων.
