Η φροντίδα ατόμων με άνοια δεν είναι μόνο θέμα υγείας, είναι και νομικό ζήτημα που μπορεί να καθορίσει την αξιοπρέπεια, την ηρεμία και την ασφάλεια μιας ολόκληρης οικογένειας, την ώρα που η πρόγνωση για την εξέλιξη της νόσου είναι ζοφερή.
Περισσότεροι άνθρωποι στην Αυστραλία πεθαίνουν πλέον από άνοια, από οποιαδήποτε άλλη ασθένεια, ενώ οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα ότι ο αριθμός αυτών που θα ζουν με τη νόσο θα μπορούσε να ξεπεράσει το ένα εκατομμύριο, χωρίς κυβερνητική παρέμβαση.
Η άνοια αντιστοιχούσε σε σχεδόν 17.400 θανάτους το 2023, δηλαδή σχεδόν 1 στους 10 θανάτους, σύμφωνα με το Αυστραλιανό Ινστιτούτο Υγείας και Πρόνοιας (Australian Institute of Health and Welfare).
Είναι η κύρια θανάτου αιτία για τις γυναίκες και δεύτερη μετά τις καρδιοπάθειες για τους άνδρες.
Περισσότεροι από 425.000 Αυστραλοί εκτιμάται ότι ζούσαν με άνοια το 2024, δηλαδή 16 άτομα ανά 1.000.
Ωστόσο, το ποσοστό αυξάνεται ραγδαία από 1 ανά 1.000 για άτομα ηλικίας 30 έως 59 ετών σε 210 ανά 1.000 στους Αυστραλούς ηλικίας 85 έως 89 ετών.
Μέχρι το 2065, σχεδόν 1,1 εκατομμύριο άτομα προβλέπεται να έχουν άνοια, δηλαδή αύξηση 2,5 φορές.
Πέρα από τις προκλήσεις, ως προς την υγειονομική φροντίδα και την ψυχική υγεία, όλης της οικογένειας, υπάρχουν και τα νομικά ζητήματα.
Στο πλαίσιο αυτό, ο ομογενής δικηγόρος και διευθυντής της RND Lawyers, Χρήστος Ντόλκας, με βαθιά γνώση των αναγκών της ελληνικής κοινότητας, τονίζει τη σημασία του να «προγραμματίσετε από νωρίς».
Γιατί η έγκαιρη σύνταξη διαθήκης και πληρεξουσίου δεν είναι απλώς μια διαδικασία, είναι διασφάλιση, για όλους.
Ο κ. Ντόλκας είναι εις εκ των ειδικών που θα συμμετέχουν στην ημερίδα της ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ (Fronditha Care), με τίτλο «Μια Ανοιχτή Συζήτηση για την Άνοια – Η προσωπική, κοινωνική και νομική διάσταση της άνοιας και όσα χρειάζεται να γνωρίζετε», (An Open Discussion on Dementia – The personal, social and legal impact of dementia and what you need to know), η οποία θα πραγματοποιηθεί αύριο, Κυριακή, 14 Σεπτεμβρίου, στο Oakleigh Grammar*.
Επαγγελματίες της Υγείας, της Νομικής και της Φροντίδας Ηλικιωμένων θα εξετάσουν την κατάσταση από πολλαπλές οπτικές — ιατρική, συναισθηματική, κοινωνική και νομική — προσφέροντας μια ολιστική κατανόηση του τι σημαίνει η άνοια για τα άτομα και τις οικογένειές τους
Το πάνελ των ειδικών αποτελείται από τους:
-Δρ Αθανάσιος Κοκκινιάς – Ψυχίατρος, Γραμματέας, Ελληνική Ιατρική Ένωση Αυστραλίας
-Γεωργία Τζεμπετζή – Διευθύντρια Ποιότητας & Κλινικής Φροντίδας, ΦΡΟΝΤΙΔΑ
-Χρήστος Ντόλκας – Δικηγόρος, Διευθυντής, RND Lawyers Pty Ltd
-Mandy Ha – Συντονίστρια Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, Dementia Australia
Η σύνδεση του κ. Ντόλκα με τη ΦΡΟΝΤΙΔΑ είναι προσωπική, καθώς η μητέρα του υπήρξε τρόφιμος στο γηροκομείο του Οργανισμού, όπου όπως δήλωσε, «έλαβε εξαιρετική φροντίδα».
Σε σχέση με την άνοια, μιλώντας στον «Νέο Κόσμο» επισήμανε ότι «είναι σημαντικό να τακτοποιούνται οι νομικές πτυχές, καθώς συνδέονται άμεσα με όλες τις διαστάσεις της άνοιας – από την αξιοπρέπεια του ατόμου μέχρι τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες».
Υπογράμμισε επίσης τη σημασία της έγκαιρης δράσης, τόσο στον εντοπισμό των πρώτων συμπτωμάτων της άνοιας όσο και στην προετοιμασία νομικών εγγράφων που ορίζουν εκπρόσωπο για τον/την εκάστοτε ασθενή.
«Τα περισσότερα ιδρύματα, από την αρχή, θα σας ρωτήσουν ποιος είναι ο εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπος που μπορεί να μιλήσει και να ενεργήσει εκ μέρους του αγαπημένου σας προσώπου», είπε.
«ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΕ ΑΠΟ ΝΩΡΙΣ»
Η φροντίδα ενός ατόμου με άνοια συχνά απαιτεί ιατρικές παρεμβάσεις και επαφή με θεσμικές διαδικασίες, καθιστώντας κρίσιμης σημασίας την ύπαρξη νομικά ορισμένου εκπροσώπου για την αποφυγή συγχύσεων.
«Ζούμε σε έναν πολύπλοκο κόσμο, συχνά επιρρεπή σε δικαστικές διαμάχες», σημείωσε ο ομογενής δικηγόρος, προσθέτοντας ότι πολλές οικογένειες σήμερα είναι διασκορπισμένες σε διαφορετικές Πολιτείες ή και στο εξωτερικό.
«Το προσωπικό πρέπει να γνωρίζει σε ποιον, νομικά, μπορεί να κοινοποιεί πληροφορίες».
Ένα επιπλέον ζήτημα είναι η διαχείριση των οικονομικών.
Ένας νομικός εκπρόσωπος μπορεί να χρειαστεί να μεταφέρει χρήματα από τον λογαριασμό ενός ατόμου με άνοια, γι’ αυτό είναι απαραίτητο να αναγνωρίζεται το δικαίωμα και η δυνατότητα ορισμένων πληρεξουσίων (power of attorney) να ενεργούν ανάλογα.
Ο κ. Ντόλκας αναφέρθηκε και στη σημασία της σύνταξης διαθήκης πριν από τη διάγνωση της άνοιας ή στα πολύ πρώιμα στάδια εκδήλωσης συμπτωμάτων.
«Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα άτομο στα αρχικά στάδια της άνοιας, με τη στήριξη της οικογένειας, μπορεί ακόμη να συντάξει διαθήκη – εφόσον δεν είναι πολύ αργά».
Επεσήμανε δε ότι οι οικογένειες δεν πρέπει να καθυστερούν τη ρύθμιση πληρεξουσίου ή τη σύνταξη διαθήκης «καθώς τα περισσότερα άτομα που επηρεάζονται από άνοια ή άλλες μορφές ανικανότητας μπορεί να ζήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα – πέντε, δέκα ή περισσότερα χρόνια».
«Γνωρίζω τέτοιες περιπτώσεις, και τότε προκύπτει το δίλημμα του πώς θα ληφθούν οι σωστές αποφάσεις εκ μέρους του ατόμου, εάν δεν υπάρχει πληρεξούσιος».
Ο κ. Ντόλκας απηύθυνε έκκληση σε ομογενείς δεύτερης γενιάς, ηλικίας 50, 60 ακόμη και των 70+ ετών, να ετοιμάσουν τις διαθήκες τους όσο παραμένουν πνευματικά ακμαίοι.
«Μια διαθήκη μπορεί να τροποποιηθεί ανά πάσα στιγμή, ώστε να συμπεριλάβει τυχόν αλλαγές που προκύπτουν στις σχέσεις ή στην οικογένεια».
«Μπορείτε να την αναθεωρείτε ακόμη και κάθε εβδομάδα, αν το επιθυμείτε», πρόσθεσε.
Τέλος, σύστηνε την αναθεώρηση διαθηκών και εγγράφων διαχείρισης περιουσίας κάθε λίγα χρόνια ή μετά από σημαντικές οικογενειακές αλλαγές.
«Η διαθήκη και τα υπόλοιπα έγγραφα πρέπει να επανεξετάζονται και, αν χρειάζεται, να επικαιροποιούνται, ανάλογα με το επίπεδο αρμονίας μεταξύ των μελών της οικογένειας», ανέφερε.
Ένα πληρεξούσιο, συμπλήρωσε, όχι μόνο μειώνει το βάρος για τις οικογένειες, αλλά και βοηθά τα ιδρύματα να διαχειριστούν καλύτερα τη φροντίδα ενός ατόμου με άνοια.
Ωστόσο, προειδοποίησε ότι στη σημερινή εποχή, όπου η κακοποίηση ηλικιωμένων αποτελεί συχνό φαινόμενο, οι τράπεζες γίνονται ολοένα και πιο προσεκτικές.
«Πολλές τράπεζες πλέον απαιτούν περισσότερες πληροφορίες προτού επιτρέψουν ακόμη και σε έναν πληρεξούσιο με υπογεγραμμένο έγγραφο να έχει πρόσβαση στους λογαριασμούς ενός ατόμου».
«Εισερχόμαστε σε μια εποχή όπου πρέπει να είστε έτοιμοι να παρουσιάσετε τα κατάλληλα έγγραφα και αποδεικτικά στοιχεία».
Μια λύση, πρότεινε ο κ. Ντόλκας, είναι ο διορισμός πολλών πληρεξουσίων ή υπογραφόντων.
«Συνιστούμε, εφόσον οι πληρεξούσιοι συμφωνούν και δεν υπάρχει σύγκρουση, να μπορούν να ενεργούν από κοινού δύο πληρεξούσιοι».
Για τον ίδιο, το μήνυμα είναι σαφές: «Προγραμματίστε από νωρίς».
Η έγκαιρη δράση, πριν εξελιχθεί η άνοια, προστατεύει την αξιοπρέπεια του ατόμου και προσφέρει στις οικογένειες σαφήνεια και ψυχική ηρεμία στις πιο δύσκολες στιγμές.
*Πότε: Αυτήν την Κυριακή, 14 Σεπτεμβρίου, 11:30 – 13:30
Πού: Αίθουσα Συνεδρίων, Oakleigh Grammar, 77–81 Willesden Rd, Oakleigh
Είσοδος: Δωρεάν.
