Λύσανδρος Λυσάνδρου*
Στη φετινή Γιορτή του Κρασιού (27 Σεπτεμβρίου – 5 Οκτωβρίου 2025), παρουσιάζω μια γελοιογραφία που δεν αναπολεί απλώς το παρελθόν, αλλά καταγράφει με σιωπηλή ανησυχία την πόλη μας όπως αλλάζει. Δύο Λεμεσούς να συγκρούονται: εκείνη του 1961 και η σημερινή. Ίδιος ο βρακάς, μα άλλος ο κόσμος γύρω του.
Στην πρώτη εικόνα, ο βρακάς πατά γερά πάνω σε βαρέλια κρασιού – σύμβολα παραγωγής, παράδοσης, κοινοτικής ζωής. Πίσω του, χαμηλά σπίτια, δέντρα, η ανθρώπινη κλίμακα. Στο χέρι κρατά ένα τσαμπί σταφύλι, στο άλλο την καράφα. Κι από κάτω, η φράση: «Πίνε κρασίν, να σιης ζωήν» – μια απλή, αυθεντική υπενθύμιση για το τι σημαίνει να γιορτάζεις τη ζωή.
Στη δεύτερη εικόνα, εξήντα χρόνια αργότερα, ο ίδιος βρακάς δεν έχει αλλάξει στάση – αλλά είναι μόνος, χαμένος μέσα σε μια νέα πραγματικότητα από τσιμέντο και γυαλί. Ουρανοξύστες που «καταπίνουν» τον ορίζοντα, πολυτελή συγκροτήματα που δεν έχουν καμία σχέση με την καθημερινότητα του μέσου Λεμεσιανού. Τα βαρέλια υπάρχουν ακόμα, μα φαίνονται διακοσμητικά, σχεδόν παράταιρα. Η νέα επιγραφή δεν ευλογεί τη ζωή – κραυγάζει αγωνία: «Λέμε S.O.S.»
Η γελοιογραφία δεν είναι απλώς μια αισθητική σύγκριση παλιού και νέου. Είναι κοινωνικό σχόλιο. Μια σιωπηλή διαμαρτυρία για τη σταδιακή απώλεια ταυτότητας της πόλης.
Η Λεμεσός της παράδοσης, της γιορτής, του κρασιού, των κοινοτήτων και των συνοικιών μετατρέπεται με ιλιγγιώδη ρυθμό σε ένα πολυτελές εργοτάξιο. Τα αμπέλια αντικαθίστανται από οικόπεδα. Οι γειτονιές από πύργους. Οι κάτοικοι από επενδυτές.
Η πρόοδος δεν είναι εχθρός. Όμως όταν η ανάπτυξη έρχεται χωρίς όραμα, χωρίς σχέδιο, και κυρίως χωρίς συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας, τότε δεν μιλάμε για εξέλιξη – μιλάμε για αλλοτρίωση.
Αναρωτιέμαι: Ποια Λεμεσός χτίζεται, και για ποιον; Πόση «ανάπτυξη» αντέχει μια πόλη πριν πάψει να είναι ο εαυτός της; Ποιοι μένουν έξω από αυτή τη νέα εικόνα – οι νέοι, οι εργαζόμενοι, οι ηλικιωμένοι, οι πρόσφυγες από την Αμμόχωστο που έφτιαξαν τη νέα Λεμεσό με τα χέρια τους;
Η γελοιογραφία μου δεν ζητά να μείνουμε στο παρελθόν. Ζητά να θυμόμαστε. Όχι για να επιστρέψουμε, αλλά για να προχωρήσουμε σωστά. Ο βρακάς δεν είναι διακοσμητικό στοιχείο. Είναι το σύμβολο μιας πολιτιστικής συνέχειας που κινδυνεύει να κοπεί.
Αν η Λεμεσός θέλει να κοιτάζει ψηλά, πρέπει πρώτα να πατά γερά στο έδαφος. Και το έδαφος αυτό είναι οι άνθρωποί της, η ιστορία της, η παράδοσή της.
* O Λύσανδρος Λυσάνδρου είναι Συγγραφέας, Γελοιογράφος
