Απεβίωσε το περασμένο Σάββατο, σε ηλικία 90 ετών, ο Θεοφάνης Εμμανουηλίδης, ένας ξεχωριστός Έλληνας της Μελβούρνης που έγινε κυρίως γνωστός από την πολύχρονη προσπάθειά του να «φωτίσει» το πέρασμα χιλιάδων Ελλήνων από τη Μπονεγκίλα.
Πριν από μήνες, ο Αχιλλέας Αμηρίδης έγραψε τα ακόλουθα στην εφημερίδα μας για τον άξιο αυτό συμπάροικο:
«Με μεγάλη μου χαρά παρουσιάζω μια σύντομη ιστορία της ζωής του Θεοφάνη Εμμανουηλίδη. Είναι η ιστορία ενός Έλληνα μετανάστη (γνωστού ως Theo).
Γνωρίζω τον Θεοφάνη από το 1978 και έχω συνεργαστεί μαζί του σε πολλές πρωτοβουλίες που σχετίζονται με την ευρύτερη κοινότητα. Μπορώ να εγγυηθώ για τον ειλικρινή χαρακτήρα, την εντιμότητα και την αφοσίωσή του στην υπηρεσία της ελληνοαυστραλιανής κοινότητας.
Ο Θεοφάνης γεννήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 1935 στο χωριό Τροπαιούχος Φλώρινας, στην ελληνική Μακεδονία. Έφτασε στην Αυστραλία στις 17 Φεβρουαρίου 1954, στο πλαίσιο του Προγράμματος της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Ευρωπαϊκή Μετανάστευση (ΔΕΜΕ). Ένα χρόνο αργότερα έφερε τους γονείς του στην Αυστραλία και, μετά από τρία χρόνια, έφερε την αρραβωνιαστικιά του Ελένη. Παντρεύτηκαν και απέκτησαν τέσσερις γιους.
Η πρώτη κατοικία του Θεοφάνη στην Αυστραλία (για μία εβδομάδα) ήταν το Κέντρο Υποδοχής Μεταναστών στη Bonegilla. Μετέπειτα στάλθηκε σε φάρμα στο Berry της Νότιας Αυστραλίας, για συγκομιδή σταφυλιών. Αυτή ήταν η πρώτη του εργασία στην Αυστραλία.
Στις 20 Απριλίου 1954 προσκλήθηκε από τον συγχωριανό και φίλο του, Αναστάση Σταβρέτη, που είχε εγκατασταθεί στη Μελβούρνη, στο Glenferrie Road. Αργότερα μετακόμισε στο Fitzroy και ακολούθως στο Preston.
Το 1959 ίδρυσε τη δική του επιχείρηση κατασκευής επίπλων και το 1961 υπέβαλε αίτηση και έλαβε την αυστραλιανή υπηκοότητα.
Από το 1962 έως το 1982, ο Θεοφάνης με τη σύζυγό του Ελένη διατηρούσαν κατάστημα λιανικής πώλησης επίπλων και ηλεκτρικών ειδών στο Preston. Το 1982 ενοικίασαν το κατάστημά τους. Ο Θεοφάνης εφηύρε, σχεδίαζε και κατασκεύαζε, μόνο κατόπιν παραγγελίας, διαδρόμους άσκησης (treadmills) με την ονομασία AUS-TREAD-EX (Australian Treadmill Exerciser), που εγκρίθηκαν από τις αυστραλιανές αρχές για χρήση σε νοσοκομεία για τεστ κόπωσης, καρδιολογικά τμήματα, φυσικοθεραπεία, ποδιατρική, γυμναστήρια και άλλα ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένου του ευρύτερου κοινού.
Εφηύρε επίσης το «ποδοσάκυκλο» για παράλυτους, καθώς και το «Exercycle» για άσκηση στο νερό.
Το 1973 η οικογένεια μετακόμισε στο Doncaster, όπου το 1974 ο Θεοφάνης ίδρυσε το πρώτο Σαββατιανό Σχολείο Ελληνικής Γλώσσας, με τη βοήθεια άλλων γονέων και εθελοντών. Το 1978, μαζί με οικογένειες ελληνικής καταγωγής, ίδρυσε την Ελληνική Ορθόδοξη Κοινότητα Doncaster–Templestowe και ήταν ο πρώτος πρόεδρός της.
Υπό την ηγεσία του Θεοφάνη, η Κοινότητα επέτυχε αρκετά πράγματα. Κατ’ αρχάς, ο αριθμός των μαθητών στο Σχολείο Ελληνικής Γλώσσας έφτασε σχεδόν τους τριακόσιους και απασχολούνταν δεκατέσσερις δάσκαλοι.
Δημιουργήθηκε Λέσχη Νέων για την υποστήριξη των νέων της περιοχής. Δημιουργήθηκε Λέσχη Κυριών για τη συγκέντρωση χρημάτων.
Πραγματοποιήθηκαν πολυποίκιλες πολιτιστικές δραστηριότητες. Καθιερώθηκαν τελετές έπαρσης της ελληνικής σημαίας για την 25η Μαρτίου, με την υποστήριξη του βουλευτή κ. Maurice Williams και του πρώην πολιτειακού πρωθυπουργού Jeff Kennett.
Το 1982 η Κοινότητα ίδρυσε την πρώτη Λέσχη Ελλήνων Ηλικιωμένων, για την οποία το Δημοτικό Συμβούλιο Manningham προσέφερε ευγενικά την αίθουσα Athenaeum. Έγιναν δωρεές σε φιλανθρωπικές υπηρεσίες (Royal Children’s Hospital κ.ά.). Η Κοινότητα Doncaster & Templestowe απένειμε στον Θεοφάνη, τιμής ένεκεν, τον τίτλο του Ισόβιου Προέδρου.
Ο Θεοφάνης ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Εκκλησιαστικής Επιτροπής, με πρόταση της Επισκοπής Μελβούρνης και Βικτώριας, και συνέβαλε καθοριστικά στην απόκτηση της οικοδομικής άδειας για την ανέγερση του ναού Αγίου Χαραλάμπους, στη γωνία Porter και Church Roads, στο Templestowe. Ο ναός λειτουργεί από το 1988 υπό την αιγίδα της Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας.
Κατά την περίοδο 1970–1980, μετά την αναγνώριση από τον τότε Δήμο Preston, ο Θεοφάνης υπηρέτησε ως Επίτροπος για τη λήψη ένορκων βεβαιώσεων (Justice of the Peace).
Υπήρξε αντιπρόεδρος του Πολιτιστικού Μορφωτικού Ομίλου Φλωρινιωτών και μέλος της Ελληνικής Χορωδίας του από το 1960, καθώς και γραμματέας της Αδελφότητας Τροπαιούχου Φλώρινας.
Τα τελευταία 30 χρόνια συμμετείχε στις εκδηλώσεις προβολής του Κέντρου Υποδοχής Μεταναστών Bonegilla, στη Wodonga. Ίδρυσε και υπήρξε πρόεδρος της Bonegilla Former Greek Migrant Residents Association Inc., φορέας με περίπου 110 μέλη.
Η Bonegilla περιλαμβάνεται πλέον στο Εθνικό Μητρώο ως τοποθεσία ιστορικής σημασίας και είναι ανοιχτή στο κοινό. Ο Θεοφάνης έχει επισκεφθεί τον τόπο πολλές φορές, προκειμένου να συμβουλευθεί τοπικούς αξιωματούχους σχετικά με το πώς μπορεί να αναπτυχθεί και να προωθηθεί ο τόπος στην ευρύτερη κοινωνία.
Με τα χρόνια, ο Θεοφάνης έχει συλλέξει ιστορικά αναμνηστικά (φωτογραφίες κ.λπ.) και είχε οργανώσει έκθεση στο Immigration Museum of Victoria.
Επίσης, δημιούργησε ντοκιμαντέρ με πρώην κατοίκους της Bonegilla, που καταγράφει τις εμπειρίες τους κατά την παραμονή τους στο κέντρο υποδοχής εκείνα τα πρώτα χρόνια, το οποίο δώρισε στο Immigration Museum.
Στις 8 και 9 Δεκεμβρίου 2007 οργάνωσε εκδηλώσεις για τα 60 χρόνια της Bonegilla, όπου εκτός από την ελληνική συμμετείχε μόνο η ολλανδική κοινότητα. Συμμετείχαν το χορευτικό συγκρότημα «Αριστοτέλης» και η Χορωδία Φλωριναίων, υπό τη διεύθυνση της Μπέττυς Εξηντάρη.
Οργάνωσε επίσης εκδηλώσεις για τον εορτασμό της 50ής επετείου των αφίξεων Ελλήνων στην Αυστραλία (24 Φεβρουαρίου 1953) στο Bonegilla Block 19.
Συμμετείχαν οι κ.κ. Κώστας Τσουμπάκος και Ρένα Φραγκιουδάκη, μαζί με περίπου τριακόσιους συμμετέχοντες και τρία χορευτικά συγκροτήματα (Κρητών, Παμμακεδονικής και το «Ανεμώνες»).
Ο εορτασμός της 60ής επετείου της άφιξης των Ελλήνων (24 Φεβρουαρίου 1953) έγινε στις 23 και 24 Φεβρουαρίου 2013.
Προσκλήθηκαν επίσημοι, μεταξύ των οποίων και ο τότε Έλληνας Πρέσβης κ. Χαράλαμπος Δαφαράνος, και η εκδήλωση μεταδόθηκε τηλεοπτικά από την ΕΡΤ Αυστραλίας. Μέχρι τέλους, ο Θεοφάνης συνέχισε να διοργανώνει ετήσιες συναντήσεις για τα μέλη και τους φίλους του Συλλόγου στο Block 19 Bonegilla.
Οργάνωσε εκθέσεις φωτογραφιών και άλλων ιστορικών αντικειμένων της Bonegilla σε χώρους της Μελβούρνης, μαζί με διαλέξεις για τη ζωή στην Bonegilla και τη γενική ιστορία της μεταπολεμικής μετανάστευσης.
Υποστήριξε την πολυπολιτισμικότητα για περισσότερα από 57 χρόνια, συμμετέχοντας σε πολλές κοινωνικές δραστηριότητες και προγράμματα που διατηρούν και προωθούν την πολιτιστική αναγνώριση, την ανεκτικότητα και την αρμονία.
Για περισσότερα από 30 χρόνια, ο Θεοφάνης αφιέρωσε τον χρόνο και τις προσπάθειές του σε ένα από τα έργα του, το «Bonegilla Historical Immigration Site». Το ανεκτίμητο αρχειακό υλικό που έχει συγκεντρώσει είναι διαθέσιμο για δωρεά σε ιστορικό φορέα προς όφελος όλων των κατοίκων της Βικτώριας.
Με το έργο του, ο Θεοφάνης Εμμανουηλίδης, τα τελευταία 57 χρόνια, υποστήριξε ιδιαίτερα την ελληνική κοινότητα και με το έργο Bonegilla αγκάλιασε όλες τις μεταπολεμικές εθνοτικές κοινότητες. Ως οραματιστής και καθοδηγητής, υποστήριξε κοινοτικούς οργανισμούς με εθελοντική ιδιότητα για περισσότερα από 57 χρόνια.
Η κηδεία του Θεοφάνη Εμμανουηλίδη θα γίνει την Παρασκευή 17 Οκτωβρίου, στον Άγιο Χαράλαμπο.
