Ο ομοσπονδιακός υπουργός Οικονομικών, Jim Chalmers, υπερασπίστηκε τις αλλαγές που ανακοίνωσε επί του σχεδίου φορολογικής πολιτικής των συνταξιοδοτικών λογαριασμών (superannuation) άνω των 3 εκατομμυρίων δολαρίων και επισήμανε ότι το δημοσιονομικό κενό ύψους 4,2 δισ. δολαρίων που δημιουργείται θα καλυφθεί με άλλα μέτρα.

Μετά από μια μακρά περίοδο κριτικής από πολιτικούς αντιπάλους και ομάδες πίεσης, η κυβέρνηση Albanese έκανε γνωστό ότι η αναθεώρηση των φόρων για τα super θα «στοχεύει καλύτερα τις φορολογικές ελαφρύνσεις».

Ο κ. Chalmers αποκάλυψε επίσης ένα νέο «γλυκαντικό», μια νέα φορολογική «έκπτωση» (tax offset) για τους χαμηλόμισθους, προκειμένου να ενισχύουν τα εισοδήματά τους από τα συνταξιοδοτικά ταμεία τους.

Πιο συγκεκριμένα, στο αρχικό σχέδιο που παρουσιάστηκε τον Φεβρουάριο του 2023, η κυβέρνηση των Εργατικών πρότεινε να προστεθεί επιπλέον φόρος 15% στα υπόλοιπα super άνω των 3 εκατομμυρίων δολαρίων, αυξάνοντας τον συνολικό φορολογικό συντελεστή (total concessional tax rate) στο 30%.

Το υπόλοιπο δεν προοριζόταν να αναπροσαρμοστεί βάσει πληθωρισμού (indexed), κάτι που αποτέλεσε αντικείμενο έντονης κριτικής την αντιπολίτευση και όχι μόνο.

Σύμφωνα με τις αλλαγές που παρουσίασε ο κ. Chalmers τη Δευτέρα, το υπόλοιπο των super θα αναπροσαρμόζεται με βάση τον δείκτη τιμών καταναλωτή (CPI) για τον πληθωρισμό.

Ακόμα, προστίθεται ένα νέο όριο στα 10 εκατομμύρια δολάρια. Δηλαδή, η  φορολόγηση των υπολοίπων super από 3 εκατομμύρια δολάρια έως και 10 εκατομμυρίων δολαρίων θα φορολογείται με 30%, ενώ από 10 εκατ. δολ. και άνω με 40%.

Οι αλλαγές θα καθυστερήσουν επίσης κατά ένα έτος από την προβλεπόμενη ημερομηνία έναρξης, και θα τεθούν σε ισχύ τον Ιούλιο του 2026.

Μια άλλη σημαντική κριτική προς την κυβέρνηση ήταν ότι η αρχική πρόταση υπολόγιζε τον φόρο επί των μη πραγματοποιηθέντων κερδών (tax on unrealised gains), δηλαδή αυτών που πραγματοποιήθηκαν «επί χάρτου» σε έναν λογαριασμό super, αλλά που δεν είχαν ακόμη «εξαργυρωθεί» (υλοποιηθεί).

Εκφράστηκαν ανησυχίες ότι περιουσιακά στοιχεία που διατηρούνται σε λογαριασμούς super, συμπεριλαμβανομένων κατοικιών ή αγροκτημάτων που δεν προορίζονται να πωληθούν για κάποιο χρονικό διάστημα, θα μπορούσαν να αυξήσουν την αξία τους και να επιβαρύνουν τους ιδιοκτήτες τους με φόρο, δίχως αυτοί να έχουν πραγματοποιηθέντα κέρδη ωστόσο στην πράξη, αλλά μόνο στη «θεωρία», όπως επισήμανε ο Συνασπισμός.

Το Υπουργείο Οικονομικών έκανε γνωστό ότι η «αναθεωρημένη μεθοδολογία» θα εφαρμόζεται πλέον στα πραγματοποιηθέντα κέρδη, με βάση το φορολογητέο εισόδημα.

«Πρόκειται για λογικές αλλαγές που λαμβάνουν υπόψη τα σχόλια που συλλέχθηκαν σε διάστημα δύο ετών», δήλωσε ο κ. Chalmers.

«Εξετάσαμε τα ζητήματα και βρήκαμε έναν άλλο τρόπο για να επιτύχουμε τους ίδιους στόχους».

Ενώ η προσοχή εστιάστηκε στην τάξη με υψηλά εισοδήματα, ο υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε και μια απροσδόκητη αλλαγή στους κανόνες για τα super των χαμηλών εισοδημάτων.

Από το 2027, η φορολογική «έκπτωση» για χαμηλά εισοδήματα (Low income superannuation tax offset – Listo) θα αυξηθεί από τα 500 δολάρια στα 810 δολάρια, και το όριο επιλεξιμότητας θα αυξηθεί από 37.000 σε 45.000 δολάρια.

Αυτή η ενίσχυση της Listo θα μπορούσε να σημαίνει επιπλέον 15.000 δολάρια στα υπόλοιπα των super χαμηλόμισθων μέχρι το τέλος της επαγγελματικής τους ζωής.

Ο κ. Chalmers ανέφερε ότι η αλλαγή αυτή θα «συμβάλει στην εξασφάλιση μιας πιο ασφαλούς συνταξιοδότησης για 1,3 εκατομμύρια Αυστραλούς, εκ των οποίων περίπου το 60% είναι γυναίκες».

Μετά την αναθεώρηση αυτή έως και 3,1 εκατομμύρια Αυστραλοί θα είναι πλέον επιλέξιμοι για την Listo.

Στο μεταξύ, σύμφωνα με την κυβέρνηση οι αλλαγές στο ανώτατο όριο των υπολοίπων (3 εκατ. δολαρίων) θα επηρεάσουν περίπου το 0,5% των φορολογουμένων ή περίπου 80.000 λογαριασμούς.

Ο αριθμός τους σε σχέση με την αρχική πρόταση δεν αλλάζει κατά πολύ, ωστόσο είχε εκτιμηθεί ότι στον κρατικό κορβανά θα έμπαιναν 2,7 δισεκατομμύρια δολάρια κατά το πρώτο πλήρες έτος εφαρμογής της.

Πλέον αναμένεται ότι θα συγκεντρωθούν 1,6 δισεκατομμύρια δολάρια (κατά το πρώτο έτος εφαρμογής πάντα).

Ο κ. Chalmers είπε ότι ο «καθαρός αντίκτυπος» στον προϋπολογισμό για τα επόμενα τέσσερα χρόνια θα είναι περίπου 4,2 δισεκατομμύρια δολάρια, με το μεγαλύτερο μέρος να οφείλεται στην καθυστέρηση ενός έτους.

Επισήμανε πάντως ότι η νέα φορολογική πολιτική για τα super δεν πρέπει να εξεταστεί μεμονωμένα και ότι η κυβέρνηση έχει εργαστεί σκληρά για να βελτιώσει τη θέση του προϋπολογισμού.

«Έχουμε ήδη βρει 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε εξοικονομήσεις, έχουμε επιτύχει δύο πλεονάσματα», δήλωσε στο ραδιόφωνο του ABC.

«Αυτή δεν είναι η μόνη δράση που αναλαμβάνουμε… ο προϋπολογισμός είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από ό,τι τον κληρονομήσαμε, χάρη στις προσπάθειες που καταβάλαμε».

Ο ανεξάρτητος οικονομολόγος Saul Eslake είπε στο AAP ότι η μείωση των φορολογικών εσόδων ήταν ένα απαραίτητο αντίτιμο για τη βελτίωση της πολιτικής.

«Η εισαγωγή της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής σημαίνει ότι ο φόρος θα αποφέρει λιγότερα έσοδα με την πάροδο του χρόνου, αλλά ας είναι, γιατί αυτή ήταν μια κακή αρχή», ανέφερε σχετικά.

«Ενθαρρύνει την κυβέρνηση να αναζητήσει άλλους τρόπους αύξησης των εσόδων για να επαναφέρει τον προϋπολογισμό σε ισορροπία ή, στην πραγματικότητα, να εξετάσει τα πράγματα από την πλευρά των δαπανών».

Από την πλευρά του, ο οικονομολόγος Chris Richardson είπε ότι ο φορολογικός συντελεστής 40% για λογαριασμούς που περιέχουν περισσότερα από 10 εκατομμύρια δολάρια θα λειτουργήσει ως «οιονεί ανώτατο όριο» για τα super.

«Τα super και οι κατοικίες ήταν δίχως όριο στην Αυστραλία. Αν ήσουν πολύ πλούσιος, αυτά ήταν τα δύο μεγαλύτερα καταφύγια … Τα super παραμένουν μια εξαιρετική ευκαιρία, αλλά δεν είναι πλέον ένα ‘ανοιχτό πεδίο’», σχολίασε στο AAP.

«Δε σημαίνει ότι δεν μπορείς να έχεις πάνω από 10 εκατομμύρια δολάρια σε συντάξεις, αλλά δεδομένου ότι υπάρχουν φορολογικά κενά στην Αυστραλία, θα με εξέπληττε αν πολλοί άνθρωποι άφηναν πολύ περισσότερα από αυτό το ποσό εκεί».

Πρόσθεσε δε ότι η έτερη αλλαγή για την αύξηση της φορολογικής έκπτωσης για τους εργαζόμενους με χαμηλά εισοδήματα 810 δολάρια «έπρεπε να γίνει».

«Ήταν μια γελοία κατάσταση όπου οι άνθρωποι με χαμηλά εισοδήματα … στην πραγματικότητα κατέληγαν να πληρώνουν περισσότερους φόρους για τα χρήματα που πηγαίνουν στο συνταξιοδοτικό ταμείο από ό,τι για τα χρήματα που δεν πηγαίνουν».

Επισημαίνεται ότι το αρχικό σχέδιο της κυβέρνησης Albanese δε συγκέντρωσε αρκετή υποστήριξη για να περάσει από το προηγούμενο Κοινοβούλιο.

Τόσο ο Συνασπισμός, όσο και οι Πράσινοι κράτησαν κλειστά τα χαρτιά τους σχετικά με τη νέα πρόταση, περιμένοντας περισσότερες λεπτομέρειες.

Ο «σκιώδης υπουργός» Οικονομικών, Ted O’Brien, έκανε πάντως λόγο για υποχώρηση των Εργατικών και «νίκη για τον Συνασπισμό της κοινής λογικής» ενώ επισήμανε ότι οι αλλαγές που ανακοίνωσε ο κ. Chalmers αποτελούν μια «πλήρη ανακατασκευή μιας εντελώς αποτυχημένης πολιτικής».

Όταν ρωτήθηκε «γιατί τώρα;» η αναθεώρηση της πρότασης, ο κ. Chalmers είπε ότι η κυβέρνηση «αφιέρωσε χρόνο για να επεξεργαστεί τα ζητήματα».

«Δεν αντιδράσαμε γρήγορα σε κάθε άρθρο ή κάθε κριτική από κάθε πλευρά», είπε.

«Όσον αφορά στα σχόλια που έχουμε λάβει για περισσότερα από δύο χρόνια τώρα, ο στόχος ήταν να διαχωρίσουμε τα πραγματικά (αυτά που έχουν ουσία) από τα συνηθισμένα, προβλέψιμα, κομματικά σχόλια που λαμβάνουμε από καιρό σε καιρό».

Απέρριψε τις υποδείξεις ότι η αρχική πρόταση ήταν λάθος, υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνηση ανταποκρινόταν σε «αυθεντική ανατροφοδότηση».

«Ήταν η συμβουλή που ακολουθήσαμε, ότι αυτός ήταν ο καλύτερος τρόπος να το χειριστούμε εκείνη τη στιγμή».

«Ζητήσαμε την καλύτερη, πιο εφαρμόσιμη εναλλακτική λύση και αυτό είναι που ανακοινώνουμε».

«Ο πρωθυπουργός και εγώ το συζητάμε εδώ και αρκετό καιρό και συμφωνήσαμε στις αλλαγές που προτείνονται στην Επιτροπή Αναθεώρησης Δαπανών … Πήρα την έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου εν τη απουσία του … τη Δευτέρα και σκέφτηκα ότι το καλύτερο ήταν να ανακοινώσω αυτές τις αλλαγές αμέσως μόλις το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε την πρότασή μου … αντιμετωπίζοντας από τότε τις αντιδράσεις για να εξηγήσω αυτές τις αλλαγές που αντιπροσωπεύουν μια σημαντική και ουσιαστική φορολογική μεταρρύθμιση για να καταστεί το συνταξιοδοτικό σύστημα ισχυρότερο, πιο δίκαιο και πιο βιώσιμο».

Το νέο στοιχείο … είναι να επιτύχουμε ένα ακόμα καλύτερο αποτέλεσμα για τους Αυστραλούς με χαμηλά εισοδήματα. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το πραγματικά νέο στοιχείο που ανακοινώθηκε … εκτός από τις πρακτικές αλλαγές που κάναμε στην εφαρμογή των καλύτερα στοχευμένων φορολογικών ελαφρύνσεων για τις συντάξεις, είναι ένα πολύ καλύτερο αποτέλεσμα για τους Αυστραλούς με χαμηλά εισοδήματα».

Ο εκπρόσωπος των Πράσινων για θέματα Οικονομίας, Nick McKim, του οποίου το κόμμα είχε προηγουμένως πιέσει για τη μείωση του ορίου ισορροπίας των συντάξεων από 3 εκατομμύρια δολάρια σε 2 εκατομμύρια δολάρια, χαιρέτισε την πρόσθετη βοήθεια για τους χαμηλόμισθους.

Ωστόσο, δήλωσε ότι οι άλλες αλλαγές αντιπροσωπεύουν «υποχώρηση στους πλουσιότερους ανθρώπους της χώρας και χαστούκι σε όλους τους άλλους που πληρώνουν τους φόρους τους κατευθείαν από τον μισθό τους».

«Οι Εργατικοί κατάργησαν τον φόρο επί των μη πραγματοποιηθέντων κερδών και έθεσαν δείκτη αναφοράς το όριο των 3 εκατομμυρίων δολαρίων, ένα δώρο προς τους υπερπλούσιους που θα κοστίσει δισεκατομμύρια στον προϋπολογισμό».

«Αυτό το νέο μοντέλο θα δώσει το πράσινο φως στο πλουσιότερο 0,5% του πληθυσμού να συνεχίσει να συσσωρεύει επενδυτικά ακίνητα», είπε.

«Δε θα πρέπει να καταβληθεί φόρος κεφαλαιουχικών κερδών, εφόσον δεν πουλήσουν τα ακίνητά τους, και, ακόμη και τότε, λιγότερο από το ήμισυ των κερδών θα φορολογηθεί».

Ο κ. Chalmers δήλωσε ότι είχε μια «εποικοδομητική» συζήτηση με την ηγέτιδα των Πράσινων, Larissa Waters, το πρωί της Δευτέρας, πριν από την ανακοίνωση της νέας πρότασης.