H Πνευματική Εστία συμπλήρωσε σαράντα χρόνια λαμπρής πορείας. Πού βρίσκεται σήμερα, αλλά και πώς διαγράφεται το αύριο;

Το ερώτημα απευθύνεται στην πρόεδρο του οργανισμού, Άντζελα Βέλου, που κρατά το τιμόνι εδώ και 27 χρόνια. Σταθερά, με δυναμισμό και αξιοπρέπεια, με σεβασμό στο όνομα που απέκτησε η Πνευματική Εστία από τη γένεσή της στην οποία ήταν κι εκείνη παρούσα, παιδούλα, ίσως η νεαρότερη όλων – μόλις είχε πάρει το πανεπιστημιακό της πτυχίο. Eπιστρατεύθηκε, μαζί με πολλές άλλες νέες γυναίκες, όπως τις Μαίρη Λάρα, Μαίρη Πέτρου, Χαρούλα Καντζίπα, Βαρβάρα Καρανικόλα, Ελένη Σαρησταύρου, Σούλα Καλοδούκα, Κάτια Ζήκου, Ντίνα Αμανατίδου, Γεωργία Θεοδώρου και πολλές άλλες, καμία σχεδόν άνω των σαράντα. Ήταν τη δεκαετία του ’70 (’78 για την ακρίβεια) όταν η παροικία της Μελβούρνης έσφυζε από ζωή και διψούσε για ποιοτικές πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Nεογέννητη η Πνευματική Εστία, το εντυπωσιακό της ντεμπούτο έκανε –θυμάμαι– με το Πανηγύρι της Πέτρας στο Masonic Hall. Mια φιλόδοξη παράσταση –φολκλορική στο σύνολό της, για την οποία εργάστηκαν με πολύ μεράκι τα ιδρυτικά στελέχη αλλά και ταλαντούχοι καλλιτέχνες, πολλοί ερασιτέχνες της παροικίας που έσφυζε τότε από ζωή. Ακολούθησε σειρά εκδηλώσεων απαιτητικών, πρωτόγνωρων στον πολιτιστικό χώρο της παροικίας που έφεραν τον οργανισμό στο προσκήνιο του πολιτιστικού γίγνεσθαι.

Μεταξύ αυτών και η αδελφοποίηση Μελβούρνης–Θεσσαλονίκης, που σε συνεργασία με τον Δήμο Μελβούρνης στήθηκε αναπαράσταση της παλιάς Θεσσαλονίκης μέσα στο δημοτικό μέγαρο που κατέπληξε, παρουσία του τότε δημάρχου Θεσσαλονίκης Θ. Μαναβή. Χρόνια αργότερα, ο ίδιος χώρος θα φιλοξενούσε «Τα Ηλιοβασιλέματα στα Επτάνησα».

Εν τω μεταξύ, έχουν μεσολαβήσει, μεταξύ πολλών άλλων, εκδηλώσεις που κάλυπταν τεράστια γκάμα θεμάτων, όπως οι αφιερωμένες στους μεγάλους μας ποιητές Γιάννη Ρίτσο και Οδυσσέα Ελύτη, τον δεύτερο με την ευκαιρία της απονομής του Βραβείου Λογοτεχνίας το 1979, Βραδιά Καντάδας στο Μontsalvat, σεμινάρια, συνέδρια για θέματα υγείας, εκπαιδευτικά, καλλιτεχνικά, επιστημονικά, όπως «Η Παροικία ενόψει του 2000», Λαογραφικές εκθέσεις, Αναπαράσταση του Κρητικού Γάμου στο Arts Centre, μουσικά κονσέρτα, διαλέξεις και τόσα άλλα, πάρα πολλά για να αναφερθούν σ’ αυτή εδώ την κουβέντα- με την σημερινή πρόεδρο.

-Τίποτε όμως δεν έχει μείνει το ίδιο. Οι τέσσερις δεκαετίες που πέρασαν έχουν φέρει μαζί τους ριζικές αλλαγές. Ξεκινήσαμε με την πρώτη γενιά να είναι στην πιο δημιουργική της περίοδο. Σήμερα υπάρχουν τρεις με τέσσερις γενιές στον κορμό της παροικίας. Πώς αντιμετωπίζει ο οργανισμός αυτήν την πρόκληση;

Πρόκειται πραγματικά για μεγάλη πρόκληση που δεν το κρύβω ότι, σαν συμβούλιο, μας προβληματίζει. Αν πάρουμε την πρώτη γενιά σε καμία περίπτωση δεν είναι αυτό που ήταν πριν σαράντα χρόνια.

Αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, υπάρχει μια δραστική αλλαγή, κατ’ αρχήν στον αριθμό εκείνων που μπορούν να ανταποκριθούν στο κάλεσμα των εκδηλώσεων. Ο αριθμός έχει μειωθεί δραστικά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι κάτι που μας προβληματίζει. Είναι ένα φαινόμενο που αντιμετωπίζουν οι περισσότεροι ομογενειακοί οργανισμοί και οφείλω να πω με κάποια ικανοποίηση ότι συγκριτικά είμαστε σε καλύτερη θέση από άλλους.

Σ’ αυτό δε το σημείο θα ήθελα να προσθέσω ότι αυτό οφείλεται, κατά ένα μεγάλο μέρος, στο όνομα που έχει αποκτήσει, όλα αυτά τα χρόνια, η Εστία. Τα μέλη μας εξακολουθούν να δουλεύουν με μεράκι, επαγγελματισμό και συνέπεια, γι’ αυτό και οι ομογενείς και φίλοι του οργανισμού ανταποκρίνονται με ενθουσιασμό στο κάθε κάλεσμα.

– Η πρόκληση που φαντάζομαι αντιμετωπίζει ο οργανισμός σήμερα είναι πώς να ελκύσει τις νεότερες γενιές. Τι γίνεται προς την κατεύθυνση αυτή;
Ναι, όντως, πρόκειται για πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι περισσότεροι οργανισμοί, περισσότερο οι εθνικοτοπικοί, της παροικίας. Εμείς, ως πολιτιστικός οργανισμός, οφείλουμε να βρούμε, τι θα μπορούσε να τους ελκύσει. Οι νέοι έχουν τόσες επιλογές σήμερα και σ’ αυτό έχει βάλει και η νέα τεχνολογία το χεράκι της.

-Που σημαίνει;
Οι νέοι σήμερα μεγαλώνουν μέσα στο «global village» το παγκόσμιο χωριό, όπως λέγεται από πολλούς. Το Facebook, το Instagram και, ας μη ξεχνάμε, το Google και το ΥοuTube, όπου η επικοινωνία είναι άμεση, η ψυχαγωγία και απόκτηση γνώσεων απεριόριστη.

-Έχει γίνει προσπάθεια για την προσέλκυση νέων μελών που ανήκουν στις νεότερες γενιές;
Nαι, συνεχώς και θα πρέπει να ενταθεί. Πιστεύω ότι μόνο έτσι θα μπορέσουμε να εντοπίσουμε ακριβώς τί είναι εκείνο που τους ενδιαφέρει περισσότερο. Μέχρι τώρα αυτό που έχουμε εξακριβώσει είναι ότι τους ελκύουν τα μουσικά κονσέρτα και οι βραδιές ταβέρνας. Και στις δύο αυτές εκδηλώσεις, θα ήθελα να τονίσω με ιδιαίτερη ικανοποίηση, ότι ελκύουμε και τις τρεις γενιές.
Η μουσική, ας μη μας διαφεύγει, ενώνει όχι μόνο τους ανθρώπους κάθε ηλικίας, αλλά και κάθε εθνότητας.
Εκείνο που μετράει είναι ότι ως οργανισμός, εκείνο που επιθυμούμε είναι να είμαστε μέσα στο πνεύμα της εποχής. Είμαστε ανοιχτοί σε ιδέες και σ’ επαφή με την πραγματικότητα.

-Μια πραγματικότητα πολύ διαφορετική από αυτή του χτες αν λάβουμε υπόψη μας όχι μόνο την ύπαρξη τριών γενεών σήμερα, αλλά και τους νεοφερμένους.
Ναι, αναμφίβολα, πρόκειται για μεγάλη πρόκληση, στην οποία προσπαθούμε να ανταποκριθούμε έχοντας πάντα το χέρι μας στον σφυγμό των αλλαγών. Για να είμαστε ρεαλιστές, η Πνευματική Εστία, στο μεγαλύτερο μέρος της πορείας της είχε, σ’ όλες σχεδόν τις εκδηλώσεις της , ένα κοινό «ομοιογενές», αν μπορώ να χρησιμοποιήσω αυτόν τον χαρακτηρισμό. Με την πάροδο του χρόνου ήταν επόμενο, αυτό να αλλάξει. Το κλειδί της επιτυχίας κάθε οργανισμού, είναι πιστεύω να θέλει να είναι σ’ επαφή με την πραγματικότητα. Να παρατηρεί, να διερευνά και να βρίσκει πού οφείλει να αλλάξει προσέγγιση, ακόμη και πορεία.

Η σύνθεση του παροικιακού κορμού σήμερα διαφέρει ριζικά από εκείνη των περασμένων δεκαετιών. Επόμενο λοιπόν να είναι διαφορετικές και οι απαιτήσεις του.

-Υπάρχει σκέψη προβολής των Ελληνοαυστραλών που έχουν διακριθεί σε διάφορους τομείς της ευρύτερης αυστραλιανής κοινωνίας; To σκεπτικό θα ήταν, από τη μία πλευρά, αναγνώριση των προσπαθειών της πρώτης γενιάς για κοινωνική αναβάθμιση των νεότερων γενιών και καλύτερων ευκαιριών στη ζωή τους και επίσης η προβολή του ελληνικού ονόματος ευρύτερα.

Αυτό είναι κάτι που έκανε η Πνευματική Εστία από τα πρώτα στάδια της ύπαρξής της και θα συνεχίσει να κάνει και μελλοντικά. Ναι, είναι γεγονός ότι η προσφορά των Ελλήνων πρώτης γενιάς είναι αδιαφιλονίκητη, όσο και πολύτιμη. Ο αριθμός των επιστημόνων, πολιτικών, καλλιτεχνών, επιτυχημένων επιχειρηματιών ελληνικής καταγωγής στον ευρύτερο αυστραλιανό χώρο αυξάνεται συνεχώς.

Αυτό, ως οργανισμός, με την παράδοση που έχει η Εστία, οφείλουμε να το φωτίζουμε και να το προβάλλουμε, όσο πιο πολύ μπορούμε.
Είναι μια δικαίωση για τους παλιούς, αλλά και πηγή έμπνευσης για τους νεότερους.

-Ποιες είναι οι εκδηλώσεις που προγραμματίζετε για το 2019;
H χειραφέτηση των γυναικών, όπως γνωρίζεις, είναι ένα θέμα που ενδιέφερε πάντα την Πνευματική Εστία. Με αφορμή λοιπόν την Ημέρα της Γυναίκας, το Μάρτιο, θα επιστρατεύσουμε διακεκριμένη Ελληνίδα να μιλήσει για τη γυναίκα του νέου αιώνα, δηλαδή του σήμερα.

-Δηλαδή φωτίζουμε και εμπνέουμε.
Ακριβώς. Οι απαιτήσεις στο ρόλο της γυναίκας ποτέ δεν ήταν πιο προκλητικές. Καλείται περισσότερο από κάθε άλλη χρονική στιγμή να βρει τη χρυσή τομή. Να εξισορροπήσει το τρίπτυχο οικογένεια – προσωπική ζωή – καριέρα. Για την Ελληνίδα δε που η κουλτούρα μας απαιτεί και φροντίδα των γονιών, σε πολλές περιπτώσεις, το βάρος των ευθυνών είναι μεγαλύτερο.

Άλλη εκδήλωση που προγραμματίζουμε έχει ως θέμα την προετοιμασία για την τρίτη ηλικία και τον εθελοντισμό. Με τον αριθμό των ατόμων πρώτης γενιάς Ελλήνων μεταναστών να βρίσκεται ήδη στην τρίτη ηλικία το θέμα είναι πολύ επίκαιρο.

Όσο για τον εθελοντισμό, φαίνεται να δένεται άρρηκτα με τις ανάγκες της τρίτης ηλικίας.

Σε ειδικά αφιερωμένη στην πρώτη γενιά εκδήλωση πρόκειται να φωτίσουμε και να επιβραβεύσουμε τις προσπάθειες των γυναικών πρώτης γενιάς να μεταδώσουν την γλώσσα μας, τα ήθη και τα έθιμά μας στις νεότερες γενιές. Η εκδήλωση αφιερώνεται στη μνήμη της αείμνηστης Μαρίας Σαρησταύρου.

-Μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι το μότο της Εστίας είναι «προσαρμογή στις νέες συνθήκες και διερεύνηση τρόπων προσέγγισης και συνεργασίας με τις νεότερες γενιές”;
Ακριβώς. Με μια μικρή προσθήκη. Να έχουμε ως επίκεντρο τον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Εξάλλου, αυτή ήταν πάντα η αρχή του οργανισμού.