Σε συνέντευξή της στην “Καθημερινή” η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού της ελλάδας κ. Λίνα Μενδώνη, επιβεβαίωσε την διοργάνωση ελληνικής αρχαιολογικής έκθεσης στη Μελβούρνη, το 2021.
Την πρόταση είχε μεταφέρε στην υπουργό Πολιτισμού πρόταση του Πρωθυπουργού της Βικτώριας , για λογαρισμό του πολιτειακού πρωθυπουργού Ντανιέλ Άντριους η ομογενής υπουργός Υγείας της Βικτώιας κ. Τζένη Μικάκου, και η κα Μενδώνη την αποδέχθηκε.
Μιλώντας στην “Καθημερινή” η κα Μενδώνη είπε χαρακτηριστικά:
“Προγραμματίζουμε μια μεγάλη αρχαιολογική έκθεση που θα οργανώσει το Υπουργείο Πολιτισμού στη Μελβούρνη , που ναι μεν θα είναι αρχαιολογική αλλά θα υπάρχει ένα ενδιαφέρον αφήγημα που θα φτάνει έως τη νεότερη Ελλάδα. Tη συγκεκριμένη έκθεση ζήτησε η ομογένεια και το αίτημα υιοθέτησε και η κυβέρνηση της Αυστραλίας”
Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Αν εξαιρέσουμε τις περιόδους των κυβερνήσεων Ν.Δ. επί Κώστα Καραμανλή και ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, η κ. Λίνα Μενδώνη μετράει περίπου δέκα χρόνια παρουσίας στο υπουργείο Πολιτισμού ως γενική γραμματέας. Σήμερα, που πλέον έχει αναλάβει τη θέση της υπουργού, κινείται με την άνεση που έχει κάποιος ο οποίος βρίσκεται στον φυσικό του χώρο. Τη συναντήσαμε στην οδό Μπουμπουλίνας και συζητήσαμε για όλα τα ανοιχτά θέματα του πολιτισμού, με σημείο εκκίνησης τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
– Κυρία Μενδώνη, για την υπόθεση των Γλυπτών του Παρθενώνα, έτσι όπως επανήλθε στην επικαιρότητα, τι πιστεύετε;
– Σε διεθνές επίπεδο, όλοι όσοι ασχολούνται με τα Γλυπτά υποστηρίζουν ότι πρέπει να βρίσκεται το ζήτημα αυτό στην επικαιρότητα συνεχώς ώστε να πιέζεται το Βρετανικό Μουσείο. Λένε ότι πρέπει στην τακτική μας το Βρετανικό Μουσείο να αισθάνεται τη μεγαλύτερη δυνατή πίεση. Να του δημιουργούμε ένα ηθικό θέμα. Υπ’ αυτήν την έννοια, το να υπάρχει μια συνεχής πίεση νομίζω ότι είναι σωστό.
– Με οποιονδήποτε τρόπο;
– Ολα αυτά είναι θέματα momentum. Πρέπει κανείς να αξιολογεί τη στιγμή. Το στίγμα και η στιγμή δόθηκαν με το θετικό αποτέλεσμα της συζήτησης του πρωθυπουργού με τον Μακρόν.
– Είναι σωστή η στιγμή;
– Τώρα η στιγμή αυτή πέρασε. Πάμε για την επόμενη.
– Νιώθετε τυχερή ως υπουργός Πολιτισμού με έναν πρωθυπουργό που προτάσσει τον πολιτισμό σε υψηλό επίπεδο;
– Οποιοσδήποτε υπουργός Πολιτισμού θα το ήθελε αυτό. Η πρώτη κίνηση που δείχνει το πόσο ενδιαφέρεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης για τον πολιτισμό, είναι ότι συμπεριέλαβε το ΥΠΠΟΑ στα παραγωγικά υπουργεία.
– Θα μπορούσε αυτό το ενδιαφέρον να γίνει πρόβλημα;
– Οχι, δεν υπάρχει τέτοιο θέμα. Δεν θα υπήρχε για κανένα υπουργείο.
– Πώς είναι να βρίσκεστε στη θέση της υπουργού έπειτα από τόσα χρόνια στη θέση της γενικής γραμματέως;
– Είναι μια επιπλέον πρόκληση. Ο εκτελεστικός ρόλος προφανώς ανήκει περισσότερο στους δύο γενικούς γραμματείς, που διαθέτουν όλα τα προσόντα και όλη τη διάθεση. Σε μένα, όμως, υπάρχει η εμπειρία. Δουλεύουμε μαζί σε όλα τα επίπεδα. Ομαδικά.
– Ποιο είναι το όραμά σας για τον πολιτισμό;
– Ο πολιτισμός πρέπει να διατρέχει την καθημερινότητά μας. Αυτό με ενδιαφέρει ιδιαίτερα. Από κει και πέρα, η εξωστρέφεια, το να προβάλλουμε τον ελληνικό πολιτισμό στο εξωτερικό, αλλά και να κατανοήσουμε τον πολιτισμό εκείνων που πλέον ζουν στην Ελλάδα, ώστε να υπάρχει ουσιαστική ώσμωση. Να μπορέσουμε να ενισχύσουμε όσο γίνεται την ανάδειξη και την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, να τη συνδυάσουμε με τη σύγχρονη δημιουργία, κάτι που σε μεγάλο βαθμό ήδη γίνεται. Και εντέλει, πρέπει να δούμε τον πολιτισμό ως αναπτυξιακό εργαλείο.Κάποια στιγμή είχα πει ότι ο πολιτισμός είναι και οικονομία και αυτό είχε θεωρηθεί ασεβές για τον πολιτισμό. Εξακολουθώ να το πιστεύω. Μπορούμε να έχουμε χρήματα για τον πολιτισμό από τον πολιτισμό. Ξέρετε, τα κοινοτικά προγράμματα σε πολύ μεγάλο βαθμό περιορίζονται ή αλλάζουν κατεύθυνση. Ο,τι μπορεί να εξασφαλίσει κυρίως το ΤΑΠΑ θα δώσει χρηματοδοτική αυτοτέλεια στο υπουργείο.
– Στην αρχική συνέντευξη Τύπου που δώσατε, είπατε πως ό,τι καλό έγινε από την προηγούμενη κυβέρνηση θα το κρατήσετε. Ποια ήταν αυτά τα καλά;
– Η πρωτοβουλία για την επανίδρυση του ΕΚΕΒΙ δεν είναι αρνητική. Πρέπει όμως να πάμε σε ένα ΕΚΕΒΙ όπως ήταν ή σε ένα φορέα βιβλίου διυπουργικό; Μπορούμε να δούμε το βιβλίο ξεκομμένο από τις βιβλιοθήκες, που είναι κομμάτι του υπουργείου Παιδείας; Επομένως, αυτό στο οποίο προσανατολιζόμαστε είναι αν θα μπορέσουμε να ιδρύσουμε ένα φορέα που θα αφορά τη συνολική πολιτική του βιβλίου και των βιβλιοθηκών. Κρατώ λοιπόν ως θετική την ιδέα της δημιουργίας του. Είμαι διστακτική, όμως, για το πώς θα είναι. Νομίζω ότι θα πρέπει να συνεννοηθούμε και να δούμε όλα τα ζητήματα σε συνδυασμό και στην ολότητά τους. Οι μεταφράσεις, λ.χ., είναι κάτι που θέλουμε να υποστηρίξουμε, διότι αυτό σημαίνει ότι υποστηρίζουμε και τη γλώσσα που είναι θέμα του υπουργείου Παιδείας. Προγραμματίζουμε συνάντηση με την κυρία Κεραμέως, ώστε να δούμε πώς θα προχωρήσουμε.
– Στην περίπτωση του Ακροπόλ, θα αξιοποιήσετε τη νομοθετική δουλειά της προηγούμενης κυβέρνησης;
– Συμφωνούμε απολύτως ότι το Ακροπόλ θα πρέπει να αξιοποιηθεί και να συνδεθεί με τη σύγχρονη δημιουργία, με την καινοτομία, να γίνει ένα hub. Δεν θέλουμε όμως έναν ακόμη φορέα με 35-40 υπαλλήλους, όπως προβλεπόταν στο προηγούμενο σχήμα. Θέλουμε ένα λιγότερο γραφειοκρατικό και πολύ λιγότερο πολυέξοδο σχήμα. Πρέπει να φτιαχτεί ο εσωτερικός κανονισμός. Θεωρώ πως στη διαχείριση του Ακροπόλ δεν μπορεί να είναι αμέτοχη και η αρμόδια διεύθυνση ανάπτυξης του σύγχρονου πολιτισμού.
– Με την Πινακοθήκη τι γίνεται;
– Η Πινακοθήκη είναι ένα σύνθετο έργο. Αν σκεφτεί κανείς ότι χρειάζεται συντονισμός των υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ που ασχολούνται με το κατασκευαστικό σκέλος, της Εθνικής Πινακοθήκης που ασχολείται με τα δικά της μουσειολογικά και άλλα θέματα, του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, το οποίο εκτελεί την εργολαβία στο κτίριο που χρηματοδοτεί, της Περιφέρειας, που κι αυτή χρηματοδοτεί σε μεγάλο βαθμό το έργο, καταλαβαίνετε ότι απαιτείται ένας στιβαρός συντονισμός ο οποίος είναι σαφές ότι δεν υπήρχε. Και έχουμε πολύ μεγάλες αποκλίσεις στα χρονοδιαγράμματα. Θέλουμε να κερδηθεί ο χρόνος όχι μόνο για να γίνουν τα εγκαίνια στις 25 Μαρτίου του 2021, αλλά επειδή δεν μπορεί να υπάρχει στην καρδιά της Αθήνας ένα τόσο μεγάλο εργοτάξιο για τόσο πολλά χρόνια.
– Το υπουργείο τι ρόλο θα έχει στους εορτασμούς για την επέτειο του 1821;
– Το ΥΠΠΟΑ έχει τους εποπτευόμενους φορείς του οι οποίοι έχουν το δικό τους πρόγραμμα και τις υπηρεσίες του, που έχουν τις δικές τους σκέψεις για δράσεις που θα σχεδιαστούν και θα υπαχθούν στο γενικό πρόγραμμα. Πιο συγκεκριμένα: Eχουμε προγραμματίσει την έκθεση που πρότεινε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στον Γάλλο πρόεδρο, στο πλαίσιο της οποίας θα συνεκτεθεί η μετόπη του Παρθενώνα στην Αθήνα.
Επίσης, το 2021, θα έχουμε μια μεγάλη αρχαιολογική έκθεση στο Πεκίνο, πρότζεκτ που είχε ξεκινήσει από την προηγούμενη κυβέρνηση. Πρόκειται για την έκθεση «The Greeks», η οποία καθώς σχεδιάστηκε το 2010-11 και περιόδευσε σε πολλές χώρες, χρειάζεται φρεσκάρισμα για μια νέα παρουσίαση στην Κίνα. Εχουμε όμως πολλές δράσεις και από ξένους φορείς. Στην Ελβετία ετοιμάζεται μια πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση αφιερωμένη στον Καποδίστρια.
Μετρό Θεσσαλονίκης, Ταμείο Αλληλοβοήθειας, μεγάλοι οίκοι στο ΤΑΠ
– Να πάμε στο μετρό Θεσσαλονίκης. Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι θα γίνει απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαίων. Υπάρχουν πολύ μεγάλες αντιδράσεις. Θα καθυστερήσει το έργο; Θα κοστίσει περισσότερο; Εχει γίνει κάποια μελέτη από την πλευρά σας;
– Κοιτάξτε, αυτό όλο, όπως το περιγράφετε, είναι αρμοδιότητα του υπουργείου Υποδομών. Εκείνο θα αποφασίσει κατά πόσον όλα αυτά τα θέματα θα επηρεάσουν το έργο και το κόστος. Το μόνο που μπορώ να σας πω είναι ότι το ΥΠΠΟΑ δεν έχει λάβει κάποια μελέτη και κυρίως τη στατική μελέτη η οποία ήταν καθοριστική για την υλοποίηση του έργου όπως σχεδιάστηκε. Οταν έρθουν σε εμάς αυτές οι μελέτες, θα ξέρουμε τι είναι εφικτό και τι όχι.
– Ο πρωθυπουργός όμως το ανακοίνωσε ήδη.
– Δεν αμφισβητώ αυτό το οποίο ελέχθη. Πιστεύω ότι η «Αττικό Μετρό» και το υπουργείο Υποδομών παρείχαν στον πρωθυπουργό τα απαραίτητα στοιχεία. Η απόσπαση των αρχαιοτήτων από τον σταθμό Βενιζέλου, όπως γνωρίζετε, είχε προκριθεί από το ΥΠΠΟΑ από το 2013 και το 2014. Εκρίθη απολύτως σύννομη και στο πλαίσιο του νόμου από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Επισημαίνω ότι άλλαξε ο σχεδιασμός ενώ υπήρχε η εκκρεμοδικία του ΣτΕ. Αυτό δεν είθισται να γίνεται. Στον σταθμό της Αγίας Σοφίας τα αρχαία δεν ήταν μικρότερης σημασίας από ό,τι στον σταθμό Βενιζέλου κι όμως εκεί υιοθετήθηκε αμέσως η λύση της απόσπασης.
– Εσείς συμφωνείτε με την απόσπαση;
– Δεν είναι η πρώτη φορά και δεν θα είναι η τελευταία. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες, όταν σχεδιαζόταν το τραμ, αρχικά θα περνούσε σε ελάχιστη απόσταση, ένα μέτρο, από την πύλη του Αδριανού με τη χρήση ενός αντικραδασμικού τάπητα. Τελικώς κρίθηκε ότι αυτό δεν ήταν αρκετό για την προστασία του μνημείου και άλλαξε η πορεία του τραμ, ώστε να περνάει από το Ζάππειο. Κάτι ανάλογο είχε γίνει και με τον σταθμό Κεραμεικού.
– Ταμείο Αλληλοβοήθειας. Μια πληγή του υπουργείου. Εχουν γραφτεί πολλά για πολιτικό χρήμα, εικονικά δάνεια κ.ά. Η υπόθεση βρίσκεται στη Δικαιοσύνη. Επιλέγοντας να το καταργήσετε και μάλιστα με το που αναλαμβάνετε τη θέση της υπουργού, δεν πιστεύετε ότι στέλνετε λάθος μήνυμα;
– Συμφωνούμε ότι είναι προβληματικός φορέας. Πήρα την απόφαση να τεθεί το Ταμείο σε εκκαθάριση και να λυθεί το συντομότερο δυνατόν –ο νομικός όρος είναι εκκαθάριση εν λειτουργία– διότι δημιουργεί τεράστιες εντάσεις στους κόλπους του προσωπικού του ΥΠΠΟΑ. Δεν καταλαβαίνω γιατί αυτό το προβληματικό στοιχείο πρέπει να εξακολουθήσει να υπάρχει. Κατά κύριο λόγο εξυπηρετεί τον παιδικό σταθμό. Το αυτοτελές τμήμα του παιδικού σταθμού συστήθηκε στα τέλη του 2014, διότι από τότε η σκέψη μας ήταν ότι πρέπει να τελειώνει αυτή η ιστορία, δεν υπάρχει κανένας λόγος να δηλητηριάζονται οι σχέσεις των υπαλλήλων. Επίσης πρέπει να τελειώνει και η εμπλοκή του υπουργείου σε ένα θέμα που αφορά τους υπαλλήλους και μόνον. Η ίδια η ομοσπονδία των υπαλλήλων ζήτησε την κατάργηση και η απόφαση ελήφθη κατά πλειοψηφία. Οι εργαζόμενοι πάντως δεν θα χάσουν κάτι.
– Η προηγούμενη ηγεσία του ΥΠΠΟ, όμως, προχώρησε σε εξυγίανσή του.
– Θα ήταν πολύ καλύτερο αν η προηγούμενη κυβέρνηση είχε πάρει την απόφαση να το καταργήσει. Δεν σας κρύβω ότι τότε στην αντιπολίτευση η προσωπική μου άποψη ήταν ότι αυτό έπρεπε να κάνει. Δεν είναι δουλειά του υπουργού Πολιτισμού να δίνει χρήματα σε φορέα που αφορά τους υπαλλήλους.
– Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων. Eχετε θέσει ως προτεραιότητα τον Οργανισμό. Θα τον δούμε σύντομα;
– Ο Οργανισμός προχωράει, αλλά το νέο Δ.Σ. έχει μόλις 15 ημέρες ζωής. Είναι το πρώτο κρίσιμο πράγμα που πρέπει να γίνει. Με εξαίρεση την Εθνική Λυρική Σκηνή, κανένας άλλος φορέας δεν διαθέτει Οργανισμό και εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας. Αυτό είναι τραγικό για την ανάπτυξη των φορέων, για τις διαφανείς διαδικασίες που πρέπει να υπάρχουν παντού. Στόχος μας είναι ώς το τέλος του 2019 να έχουμε τουλάχιστον προσχέδια εσωτερικών κανονισμών για όλους τους εποπτευόμενους φορείς και ώς τις αρχές του 2020 να έχουμε κλείσει αυτό το κεφάλαιο. Στο ΤΑΠΑ μάλιστα είναι προτεραιότητα, γιατί είναι αδιανόητο να πάμε στη νέα τουριστική περίοδο με προβληματικά πωλητήρια και κλειστά αναψυκτήρια, με παρεχόμενες υπηρεσίες κάτω του μετρίου. Το Γραφείο Κοινού βομβαρδίζεται καθημερινά με παράπονα.
– Γιατί καμία ηγεσία του ΥΠΠΟ, εδώ και πολλά χρόνια, δεν κατάφερε ουσιαστικά πράγματα στο ΤΑΠ;
– Πρέπει να ξεπεράσουμε κάποιες αντιλήψεις κι εδώ. Ισως χρειαστεί να συγκρουστούμε με νοοτροπίες χρόνων. Δεν μπορεί το ΥΠΠΟΑ να κάνει τον εστιάτορα και τον πωλητή. Χρειάζεσαι εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα, συνεργασία για την παραγωγή προϊόντων, με τα επιμελητήρια, με μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ακόμα και με μεγάλους οίκους, ελληνικούς και ξένους, οι οποίοι, μέσα στο κατάλληλο πλαίσιο, θα μπορούν να τροφοδοτούν τα πωλητήρια με εμπνευσμένα έργα και δημιουργίες τους. Γιατί μας τρομάζει αυτό; Γιατί είναι ταμπού;
– Στην Ελευσίνα Πολιτιστική Πρωτεύουσα σε ποιο σημείο βρισκόμαστε; Θα τιναχτεί το πρότζεκτ στον αέρα;
– Συναντηθήκαμε με τη νέα δημοτική αρχή, γιατί η πολιτιστική πρωτεύουσα αφορά κυρίως τους δήμους, και έχει αναλάβει ο κ. Γιατρομανωλάκης τον ρόλο του πρότζεκτ μάνατζερ της Ελευσίνας, για να δούμε τι μπορούμε να σώσουμε. Δεν κρύβω ότι η κατάσταση είναι τραγική. Ακόμα δεν έχουν ολοκληρωθεί οι προμελέτες και η πολιτιστική πρωτεύουσα ξεκινάει σε 18 μήνες. Θα σας ενημερώσουμε πολύ γρήγορα, πάντως στηρίζουμε με όλες μας τις δυνάμεις τη νέα δημοτική αρχή.